شیرین کننده های کم یا بدون کالری با داشتن طعم شیرین اما بدون هیچ کالری، به نظر می رسد که می‌توانند در کاهش وزن موثر باشند.
وقتی یک قوطی نوشابه شیرین شده با شکر حدود 150 کالری دارد اما 1 قوطی نوشابه رژیمی صفر کالری، دلیلی برای عدم مصرف نوشابه صفر کالری وجود ندارد، درست است!؟
اما انجمن قلب آمریکا (AHA) و انجمن دیابت آمریکا (ADA) در مورد استفاده از شیرین کننده های مصنوعی به جای قند برای مقابله با چاقی، سندرم متابولیک، دیابت و بیماری های قلبی، هشدار می دهد.
البته شواهد موجود ارتباطی بین استفاده از آنها با بروز بیماری هایی از جمله چاقی یا دیابت نیافته اند. در حقیقت با توجه به عدم شواهد مضر بودن این شیرین کننده ها FDA پنج شیرین کننده مصنوعی؛ ساخارین، آسه سولفام، آسپارتام، نئوتام و سوکرالوز، همچنین یک شیرین کننده طبیعی کم کالری، به نام استویا را تأیید کرده است.
مسئله حائز اهمیت این است که درست است که مطالعات اثر منفی این شیرین کننده ها را بر بدن ندیده اند اما نحوه پاسخ بدن و مغز انسان به این شیرین کننده ها بسیار پیچیده است.
یکی از نگرانی ها این است که افرادی که از شیرین کننده های مصنوعی استفاده می کنند ، ممکن است خود را گول بزنند که من که نوشابه رژیمی می خورم ، بنابراین خوردن مثلاً یک کیک اضافه اشکالی ندارد. بنابراین به این طریق به مرور کالری بیشتری دریافت کنند و این کالری اضافه باعث افزایش قند خون یا افزایش خطر بیماری های متابولیک مثل دیابت و چاقی شود.
نگرانی دیگر این است که این محصولات طعم غذا را تغییر می دهند. این شیرین کننده های غیر مغذی بسیار شیرین تر از قند و شکر معمولی هستند. استفاده مکرر از این شیرین کننده ها ممکن است فرد را به خوردن غذاهای شیرین عادت دهد و حتی ممکن است دیگر مصرف غذاهای کمتر شیرین اما مفید مانند میوه ها و سبزیجات دیگر ناخوشایند شود.
به عبارت دیگر، استفاده از شیرین کننده های مصنوعی می تواند باعث شود شیرینی بیشتری میل کنیم و تمایل به انتخاب غذای شیرین به جای غذای سالم و مغذی داشته باشیم و در نتیجه وزن اضافه کنیم.
با توجه به اینکه این شیرین کننده ها دارای تاییده FDA هستند، استفاده هوشمندانه از شیرین کننده های غیر مغذی می تواند در کاهش دریافت قند در رژیم غذایی کمک کند، بنابراین باعث کاهش کالری های دریافتی می شود. کاهش کالری می تواند در رسیدن و حفظ وزن بدن و در نتیجه کاهش خطر بیماری قلبی و دیابت کمک کند.
بنابراین همه چیز به مصرف متعادل و برنامه ریزی شده بر می‌گردد. حتی شاید خود قند خیلی بد نباشد و این همه نگرانی از بابت شیرین کننده ها ایجاد نکند. همه چیز به میزان مصرف و نوع آن بستگی دارد.
در خصوص میزان مصرف، طبیعتاً افرادی که از میزان کالری مورد نیاز خود آگاهی دارند و یک رژیم حساب شده دارند، ممکن است بتوانند میزان مشخصی قند و شکر در برنامه خود داشته باشند. این افراد شاید بطور برنامه ریزی شده بخواهند از شیرین کننده ها نیز استفاده کنند.
از سوئی دیگر نوع قند هم بسیار مهم است به عنوان مثال، میوه ها از جمله غذاهای حاوی قندطبیعی اما بسیار مغذی هستند، که در یک رژیم غذای سالم بایستی گنجانده شود.
در حالی که نمی توان ادعا کرد که شیرین کننده ها از نظر متابولیکی بی اثر اند ، در حال حاضر شواهدی برای ارتباط با بروز بیماری ها کافی نیست. اما گزینه های سالمی هم نیستند که مصرف مرتب آنها پیشنهاد شود.
