تیشتر(نگهبان باران) بعد از آنکه در نبرد با اَپوش دیو(دیو خشکسالی) شکست می خورد، شکایت خود را نزد اهورامزدا برده و از مردمان گله می کند که آنطور بایسته و شایسته است برای من قربانی نکرده و نیایش ننموده اند. بعد آن است که مردم برای پیروزی تیشتر در این نبرد بزکوهی(پازن) قربانی می کنند. در واقع انبوه سنگ نگاره های بزکوهی در منطقه تیمره برای يادآوری كردن به تيشتر یا ایزد باران است كه ما براي تو قربانی های زیادی كرده ايم، تو نيز باران را به سوی ما بفرست و رودخانه هایمان را پر آب و جاری کن.
وقتی چشمانم را در محیط کوهستان می بندم، آواز نیایشگرانی را می شنوم که در حال دعا و تضرع به تیشتر، نگهبان باران، هستند. در آن زمان و مکان، آوازهای ایشان از نیرویی خارق العاده برخوردارند، نیرویی که به رودخانه ها و زمین های خشک واقع در این دشت های کوهستانی انتقال می یابد.
تیشتر، آن نگهبان باران که بعد از شکست در نبرد با اَپوش دیو، شکایت خود را نزد اهورامزدا برده بود، اکنون به آوازهای مردمانی که به عشق و ایمان، بزکوهی(پازن) را به قربانگاه می بردند، گوش فرا می دهد. انبوه سنگ نگاره های بزکوهی در این منطقه، به عنوان نمادی از این دعاها برای تیشتر، بر سنگ ها حکاکی شده اند.
دستان من همراه با احترام و ایمان بر روی نقوش این سنگها قرار می گیرد و خود را در آن دوران عظیم تاریخی تصور می کنم و صدای انسان هایی را می شنوم که از تیشتر طلب باران دارند.
در این خلوت کوهستانی، زمان و مکان با دعاهای مردمان باستان ادغام می شوند و این آوازهای مذهبی و باورهای عمیق به تمامی آنچه که تیمره به معنای واقعی است، زندگی بی پایان می بخشد.
سنگ‌نگاره‌های تیمره، یک ثروت بی اندازه در تاریخ و هنر انسانی محسوب می شوند. این سنگها به عنوان شاهکارهای هنری باستانی شناخته می شوند که در منطقه تیمره به وسعت 150 کیلومتر مربع، کشف و شناسایی شده اند. تعداد نزدیک به 30 هزار سنگ نگاره در این منطقه کشف شده و تخمین می رود که قدمت آنها به حدود 40 هزار سال پیش باز گردد.
این سنگ نگاره ها از اهمیت تاریخی و هنری بالایی برخوردارند. آنها شاهدی بر تواناییِ مردمان باستان در ایجاد آثاری بسیار زیبا هستند. این سنگها توانایی های هنری آنان در تجسم موضوعات مختلف از جمله شکار، مراسم دینی، و زندگی روزمره را نشان می دهد.
این سنگ نگاره ها به عنوان مهمترین آثار هنری دوران باستان در ایران شناخته می شوند و نقش بزرگی در حفظ تاریخ و فرهنگ این دوره داشته اند. آنها به عنوان نمادهایی از باورها، مراسم، و زندگی مردمان آن زمان عمل می کنند.
سنگ نگاره های تیمره در جهان نیز جایگاه ویژه ای دارند. این اثار هنری در نمایشگاه های هنری به نمایش گذاشته شده و توجه هنرمندان و بازدیدکنندگان را به خود جلب کرده اند.
واقعاً این مسئله بسیار ناراحت کننده است که یک منطقه با تاریخی چندین هزار ساله و تعداد زیادی سنگ نگاره، به ناچار از دید اجتماعی و گردشگری نادیده گرفته شده و حتی برخی افراد دست به تخریب آن زده اند. این منطقه میتوانسته به یک قطب گردشگری تبدیل شود و به جهانیان فرصتی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ باستانی ایران ارائه دهد.
سنگ نگاری یکی از قدیمیترین میراث بشریت است، که در بیشتر نقاط جهان یافته شده است. سنگ نگارههای تیمره، نه تنها تاریخ و تمدن باستانی این منطقه را نشان میدهند بلکه میتوانند به عنوان موارد مطالعاتی و تحقیقاتی در زمینه های مختلفی نظیر جامعه شناسی، تاریخ، هنر و فلسفه مورد استفاده قرار گیرند. این تنوع و اهمیت چندگانه سنگ نگاره ها میتوانسته به منطقه ارزش اقتصادی و فرهنگی بالایی بخشد. و این در حالی است که به جز سنگ نگارههای تیمره در هیچ جای جهان، در یک مکان به صورت متمرکز تعداد زیادی سنگ نگاره وجود ندارد.
متاسفانه، از سوی دیگر، بی توجهی به این تاریخچه غنی و تخریب سنگ نگاره ها تلخ ترین پیامی است که به نسل های آینده ارسال می شود. برای حفاظت از این تاریخچه پرارزش و تبدیل شدن منطقه به یک مقصد گردشگری، نیاز به آگاه سازی، ارتقاء آموزش، و تلاش های مشترک داریم.
#مردمشناسی
#انسان_شناسی
#باستان_شناسی
#جامعه_شناسی
#ایران
#ایران_باستان
شهریور 1402
علیرضا غفاری
