آدمی از دیرباز به دسته بندی کردن علاقه داشته.خدا در سوره ی واقعه مردم را سه دسته کرده است.ارسطو جانوران را به دو دسته ی مهره داران و بی مهرگان و گیاهان را به سه دسته ی درخت ها،درختچه ها و علف ها تقسیم کرد.امروزه انواع میکرب و ویروس هم دسته بندی و رده بندی دارند.
الف.اخلاقیات
ب.احکام
ج.اعتقادات
اخلاق:استاد در کلاس نشسته است و دارد شاگردها را نصیحت دینی می کند:«عزیزم این کار خوب است و آن کار بد،شب زودتر بخواب که بتوانی برای نماز شب خواندن بیدار شوی».حد اعلای این درس به عرفان می رسد.یعنی فرد به صورت عملی وجود خدا را در زندگیش حس می کند و کارهایش برای تقرب به اوست.
احکام:یا علم فقه دستورات عملی برگرفته ازاحادیث و متن قرآن است.اینکه با پای چپ وارد دستشویی بشوی و یا پای راست مربوط به این علم است.ولی فقیه هم کسی است که احکام خوانده است نه فلسفه یا اخلاق.
اعتقادات:به آن علم کلام می گویند.خدا کیست؟ما باید به چه چیزی قلبا معتقد باشیم؟بعد از مرگ چه می شود؟ آیا رجعت درست است یا نه؟... اینها باورهای قلبی ما هستند که با آنها زندگی می کنیم.
(بقیه ی علوم مانند ریاضی،ستاره شناسی و... را نمی توان جزو گروه های بالا دسته بندی کرد.)
الف.سوال از اخلاقیات
ب.سوال از احکام
ج.سوال از اعتقادات
سوال از اخلاقیات: انسان در طول زندگی واجد صفاتی نفسانی می شود که تعدادی از آنها از نظر دینی پسندیده اند و تعدادی ناپسند.کسی که در دنیا آدم خوش قلب و مهربانی بوده است و قصد آزار یک مورچه را هم نداشته داشتن این صفات در این مرحله به نمره ی قبولیش کمک می کند.اما مهم صفات رذیله است که نباید داشته باشی.فرض کنید طرف انسان بسیار شریف و مردم داری بوده است منتها به اندازه ی نوک سوزنی هم صفت حرص به مال دنیا و ریاست در دلش بوده و با همین حال از دنیا رفته باشد.از آنجایی که بهشت جای افراد حریص و دنیا طلب نیست این شخص نمی تواند مستقیم وارد بهشت شود و لازم است این صفات از او دور شوند.چرا که در این نشئه که زمان آشکار شدن نهانیات افراد است(یوم تبل السرائر)داشتن این صفات بهشتیان را در بهشت آزار خواهد داد.
سوال:فرد بد زبان هزار بار هم کربلا رفته باشد و هزار یتیم را سرپرستی کرده باشد آیا می تواند وارد بهشت شود؟
این مشکلی است که همه مان داریم.آیا شما می توانی قسم بخوری که اندکی حسادت در دلت نیست؟
اما راهکار دنیایی چیست؟
فرد در دنیا باید تزکیه نفس کند یعنی این که تحت راهنمایی استاد تمام صفات بد را از خود دور کند تا به جایش صفات خوب جایگزین شود.البته این صفات که حدود چهل عدد هستندمانند:حسادت،ریاست طلبی،سخن چینی،بدگمانی به مردم،استقامت نداشتن در برابر مشکلات و...به این راحتی ها از قلب خارج نمی شود و از بین بردنش تلاش مداوم می خواهد.
تبصره:اگر کسی نتوانسته باشد تعدادی از این صفات را از خودش دور کند باید پنجاه هزار سال در برزخ بماند تا کم کم این صفات از او دور شود و لیاقت بهشت را بیابد.
پس اهمیت علم اخلاق از اینجا مشخص شد.
تبصره بعدی؛اگر کسی با «شهادت» از این دنیا برود در لحظه ی شهادت بصورت اتوماتیک تزکیه نفس شده حساب خواهد شد(در حالی که آن رنج چهل ساله را هم برای تزکیه در دنیا نکشیده است).
سوال از احکام(اعمال): اعمال مکلف در دنیا چگونه بوده است؟چقدر به حلال و مستحب عمل کرده و چقدر از حرام و مکروه دوری نموده است؟چقدر با پای چپ به دستشویی رفته و چقدر با پای راست؟اینجاست که فرشته ها چرتکه دست می گیرند و مثبت و منفی نمرات را جمع می زنند و نتیجه را اعلام می کنند.
تقوا به درد این مرحله می خورد.فرد متقی کسی است که در دنیا حلال و حرام خدا برایش مهم بوده است.
در این مرحله اگر نمره شخص منفی شود بزرگانی که صاحب مقام شفاعت هستند وارد می شوند و از فرد دستگیری می کنند.مثلا امام علی از خدا می خواهد که به خاطر او خداوند از خطای محبش درگذرد.
حق خدا،نفس و ناس:حق الله را که ولش!خدا آنقدر بزرگ است و کارنامه ی ما آنقدر خراب هست که خدا از حق خودش بگذرد.آقا نماز نخواندی؟روزه نگرفتی؟خدا را به ارزنی حساب نکردی؟...از همه می گذرد(ان شاء الله).حق النفس را هم که با رعایت نکردنش به خود ضربه زده ای و خود را کم گرفته ای.این را هم می شود فاکتور گرفت.در قیامت دستت به حرف در می آید که این آقا برای جلب توجه دیگران در دنیا با تتو کردن مرا اذیت کرد.دماغت شکایت می کند که از بس مرا عمل کرد دیگر نای نفس کشیدن نداشتم.و... اما حق الناس چه؟
می گویند تمام اعمال مورد شفاعت قرار می گیرند مگر حق الناس که در این مورد صاحب حق باید رضایت دهد.حالا اگر نتوانستیم صاحب حق را راضی کنیم چه؟حق الناس را که خدا نمی بخشد.البته اینجا هم یک تبصره وجود دارد که چون صحن ویرگول را توان شنیدنش نیست از آن می گذرم.
در اینجا اهمیت اعمال را دانستیم ولی مهم چیست و مهمتر کدام است؟
سوال از اعتقادت: مهمترین مرحله در آزمون گزینش بهشت همین یکی است.
اگر آن دو تای دیگر تبصره ی پنجاه هزار سال در برزخ ماندن و شفاعت اولیاء را داشت این یکی دیگر راه در رو ندارد.مثلا اگر کسی در این دنیا به امام زمان اعتقاد نداشته باشد اگر تمام عمرش را هم صرف نماز و روزه کرده باشد این مرحله را نمی تواند پاس کند و باید اتوبوس جهنم را سوار شود. حالا شما بگو آن کسی که نماز نمی خواند آیا اعتقاداتش صحیح است؟آیا اهل تزکیه ی نفس است؟اینجاست که می بینید انگارتمام زندگی رفتار و افکار ما از یکجا سرچشمه می گیرند.
امیدوارم با توجه به تقسیم بندی های بالا توانسته باشم سرفصل سوالات روز قیامت را به شما رسانده باشم.
قبل از خوانده این پُست در مورد سیستم گزینش جهان آخرت چه نظری داشتید؟
خود آزمایی: اصول دین چند تاست؟ قبول داشتن امامت از نظر اسلام جزو اعتقادات است یا از فروع دین؟(20نمره)
این پُست قدیمی را بخوانید:
