بوکس، مشتزنی[۱] یا مبارزه با مشت یک ورزش رزمی از نوع انفرادی و تک نفره است. بوکس مبارزهای است که در آن دو نفر با ضربات مشت در دو نوع آماتور و حرفهای، با یکدیگر مبارزه میکنند. بوکس تاریخچهای طولانی در کشور یونان دارد. البته بوکس مدرن در واقع از کشور آمریکا سرچشمه میگیرد. مسابقات این ورزش با رای داوران یا ناک اوت تمام میشود
مسابقه ورزش بوکس بهطور رسمی در ششصد و هفتاد و هفت سال پیش از میلاد مسیح در بیست و سومین بازی المپیک در هاین که نخستین نبرد این ورزش است شروع شده و «ابراستوس» اهل سمیرنا در این مسابقه فاتح و قهرمان شناخته شد.
اینکه قدیمیترین نبرد بوکس به چه نوع صورت گرفت و چگونه با یکدیگر میجنگیدند معلوم نیست. چنانکه در تواریخ روم ذکر شده است که طرفین مشتهای خود را به چرمهای خامی محکم بسته و سعی میکردند که با ضربات محکمی از این مشتهای سخت و سنگین حریف را از پای درآورند. البته این مسابقات بدون رعایت وزن بدن انجام میشد.
ملائکوماس که پدرش نیز چهل و پنج سال پس از میلاد مسیح فاتح بوکس و قهرمان المپیک گردیده بود، عموم رقیبهای خود را تنها با فن (نه با زور و قدرت) مغلوب میساخت. مسابقههایی که بدین صورت وقوع مییافت بدون انقطاع بود و دائماً در میدانهای مسابقه یک ورزشکار با قهرمانان آماده به نبرد بوده و هرکس که از بین تماشاچیان داوطلب مسابقه بود دست خود را بلند میکرد. ملائکوماس قهرمان رومی که در اکثر نبردهای ورزشی بدین نوع فاتح میگردید بالاخره در یک مسابقه که حریف او کشته شد به شهرت بسزایی دست یافت. در این مسابقهها قهرمانان دوره امپراتوری روم دستهای خود را با آلتی شبیه به دستکش که روی آن میخهای محکم فولادی کوفته شده بود مجهز میکردند و نیز یک نوع دستکش مخصوص دیگر که از چرمهای سخت و محکم تشکیل شده بود در دست میگرفتند و مسابقه را شروع میکردند. این مسئله که با استفاده این دستکشها در هر مسابقه یکی از دو طرف حتماً سخت مجروح یا مقتول میشد، سبب منسوخ شدن برگزاری مسابقههای بوکس بدین نحو گردید. در واقع بازی بوکس با از بین رفتن مسابقههای المپیک توأم گردیده و در سال ۴۰۰ بعد از میلاد قهرمانان ورزشهای مختلف بوکس را به کلی فراموش کردند.
مقارن با آغاز قرن هجدهم مجدداً ورزش بوکس شروع شد. پس از ایجاد بوکس به این صورت یکی از استادان ورزشکار انگلیسی موسوم به چک بروکتون در سال ۱۷۴۹ در مسابقهای که داور قوانین و دستورها مخصوص وضع کرد وسعت میزان مسابقه و عده اشخاصی که حق ورود به محوطه میدان بازی را داشتند معلوم کرد؛ ولی هنوز این بازی بهطور رسمی معمول نشده بود و در هر جا که مشتزنها مسابقه میدادند پلیس آنها را متفرق میساخت.
در قرن هجدهم با اینکه انواع ورزشها در انگلستان بهحد اعلای ترقی خود رسیدند اما قهرمانان بسیاری به این دلیل که تصور میشد برای پیروزی در بوکس یکی از داوطلبان حتماً بایستی کشته یا سخت مجروح گردد بوکس را ورزش خطرناکی تلقی میکردند، و اهمیتی به این ورزش نمیدادند.
«جون جاکسون» که از استادان بوکس قرن هجدهم بود تدریجاً بوکس را رسمیکرد و چون خود استاد بینظیری بود در هر مسابقه مبالغ هنگفتی عاید او گردید؛ زیرا از همان موقع جوایز سنگینی برای قهرمانان این ورزش معین شده بود. این شخص نخستین مشتزن و قهرمان عصر خود بود و توانسته بود این ورزش را در دنیا رواج دهد.
در سال ۱۸۳۵ جمس پورله ورزشکار انگلیسی این ورزش را به آمریکا برد؛ ولی پیشرفت آن به قدری سریع بود و به اندازهای آمریکاییها به این ورزش راغب بودند که در سال ۱۸۶۰ یعنی ۲۵ سال پس از ورود این ورزش به آمریکا جون سن هیس آمریکایی توانست در سرزمین انگلستان که این بازی وضع شده و قرنها قهرمانان دنیا از آن مملکت بودهاند فاتح گردد و در تمام دنیا بیرقیب باشد.
با آن که جک بروگتون مدتها بود که دستکش مخصوص بوکس را اختراع کرده بود ولی بیش از یکی دو مورد آن را به کار نبرده بودند و در اکثر مسابقهها با مشت گره شده و بدون دستکش با یکدیگر میجنگیدند. به همین جهت مدت مسابقه و دوره آن خیلی طول میکشید. طویلترین دورهٔ بوکس که در سال ۱۸۲۴ در ۲۳ ژوئیه بین قهرمانان آمریکایی میکه مادن و بیل هایس انگلیسی در انبرگ انگلستان انجام شد. این مبارزه جمعاً شش ساعت و سه دقیقه به طول انجامید.