چند روز پیش که داشتم سایت متمم را چک میکردم تصمیم گرفتم فایل صوتی عزت نفس را با صدای گرم محدرضا شعبانعلی دوباره گوش کنم و این بار برخلاف بار اول نت برداری کنم تا همیشه مرورش کنم و وقتی هم تمام شد تصمیم گرفتم اینجا بنویسم تا برای همیشه بماند !
اول از همه باید بگویم قضاوت درمورد خودمان و دیگران با عزت نفس رابطه مسقیم دارد. یعنی ما هرچقدر نسبت به خودمان یا دیگران قضاوت های منفی داشته باشیم یعنی عزت نفس پایین تری داریم و بلعکس .
اما این به این معنی نیست که کسی که عزت نفس دارد میگوید همه چیز خوب است ، نه ! بلکه به این معنی است که بگوییم همه چیز خوب نیست اما باید تلاش کنیم که خوب شود .
خوشحالی با عزت نفس رابطه مستقیم دارد ، اما این خوشحالی هزینه هایی هم دارد و چون خیلی از آدمها دوست ندارند و نمیخواهند هزینه خوشحالی را بپردازند ناراحتند و دلشان نمیخواد اوضاع را عوض کنند .افسردگی هم همین است! طبق تئوری انتخاب افسردگی یک انتخاب است و کسی که میخواهد افسرده نباشد باید هزینه هایی را پرداخت کند . اما چون نمیخواهد این کار را بکند پس افسردگی را انتخاب میکند تا توجه دیگران را همیشه داشته باشد .
یک سری قواعد و قوانینی که در خانواده ها هست که باعث کاهش عزت نفس میشود . مثلا دختری در خانواده هست که به آرام بودن و سر به زیر بودن معروف است . این صفاتی که خانواده به او اطلاق کرده اند همانند یک نقاب برصورت دخترک زده شده و دختر عزت نفس خود را با آن نقاب نشان میدهد . اما اگر روزی حقی از او ضایع شد دخترک برای اینکه این نقاب فرو نریزد هیچ واکنشی نسبت به این کار نشان نمیدهد و همین امر موجب کاهش عزت نفس او میشود و رفته رفته اثرات مخربش را بر روح و جان این دختر میگذارد .
رفتار آدمها و عزت نفسشان مثل داستان مرغ و تخم مرغ است . نمیدانیم کدام از اول بودند و کدام بعد از آن بوجود آمدند . انسان های با عزت نفس بالا اگر در کارشان شکست بخورند تلاش میکنند و کار بهتری میسازند ، اگر در رابطه شکست بخورند تلاش میکنند که رابطه بهتری بسازند و اگر در زندگی به مشکلی بر بخورند تلاش میکنند تا آن را حل و فصل کنند . پس سخت است بفهمیم که این آدمها بواسطه عزت نفسشان اینگونه با مشکلات برخورد میکنند یا این مشکلات باعث شده عزت نفس بالایی بدست بیاورند .
اگر شما هم در ابعاد مختلف زندگی دچار چالش ها و مشکلاتی شدید از خودتان بپرسید چگونه با این چالش ها مواجه شوم ؟ اگر پاسختان این بود که از چالش ها فرار نکنید و محکم جلویشان بایستید بخاطر عزت نفس بالایی که دارید به شما تبریگ میگویم .
اما درمورد اعتماد بنفس و عزت نفس یک نکته را باید بخاطر بسپرید . این که عزت نفس با اعتماد بنفس کاملا متفاوت است . اعتماد بنفس درمورد تخصص و منش و بینش ما در حوزه های مختلف زندگی است اما عزت نفس بطور کلی پیرامون زندگی و رفتار ما نسبت به ادمها و خودمان است . اعتماد به نفس یعنی من در کدام حوزه از زندگی خوب هستم اما عزت نفس یعنی آیا حالم نسبت به خودم خوب است ؟ آیا خوم را دوست دارم ؟ آیا نقاط ضعفم را شناختم و نقاط قوتم را تقویت میکنم ؟ این ها سوالاتی هست که باید درمورد آن پاسخ دهیم .
این روزها که همه درگیر مسائل و مشکلات کاری و مالی هستند شایدبپرسند عزت نفس که شکم ما را سیر نمیکند ! چه اهمیتی دارد که تلاش کنم عزت نفس بالاتری داشته باشم . جواب واضح است . درست است که عزت نفس شکم شما را سیر نمیکند اما قطعا در بلند مدت به شما سود میرساند چرا که عزت نفس بالاتر باعث میشود با کیفیت بیشتری کار کنیم و بهترین کاری که میتوانیم را انجام دهیم و این باعث میشود پیشنهاد های کاری با پوزیشن های بهتری به شما داده شود و بطور غیر مستقیم روی کیفیت شما تاثیر مثبت میگذارد . پس عزت نفس یک نیاز اقتصادی نیز هست .
برای پاسخ به این سوال رفتار هایی خودمان یا سایر افراد دارند را بررسی میکنیم .
1- تعریف کردن
افرادی که عزت نفس بالایی دارند از همکار ، رفیق و حتی رقیبشان تعریف میکنند و سعی دارند از موفقیت های افراد تشویق و تمجید و تعریف کنند ، حتی از تلاش هایی که به شکست ختم میشود .
2-قدرشناسی
افراد قدرشناس عزت نفس بالایی دارند و افرادی که دائما طلبکارند و از زمین و زمان مینالند عزت نفس پایینی دارند .
3-گشاده رویی :
افرادی که همیشه لبخند روی لبشان هست و گشاده روی هستند عزت نفس بالایی دارند .
4-احساس امینیت :
من بواسطه شغلم وارتباطم با افراد مختلف بعنوان کارفرما ، این موضوع را همیشه میبینم که در سیستم ها افرادی هستند که همواره جایگاه خود را در خطر میبینند و احساس امنیت ندارند به همین خاطر همیشه سعی میکنند با تخریب سایر افراد سیستم خود را بالاتر ببرند . اگر کارمندی اینگونه رفتار کند من به راحتی متوجه میشوم که ایشان مشکل عزت نفس دارند و خویشتن را لایق و کامل نمیداند . زیرا افراد با عزت نفس بالا آنچنان به خود و تخصص خود اعتماد دارند که هیچ ترسی برای از دست دادن جایگاهشان ندارند و در هر لحظه تلاش میکنند بهترین کاری که میتوانند را انجام دهند و از رقیب و رقابت نمیترسند .
5-اشتباه خود را میپذیرند
عزت نفس و اعتماد بنفس بالا به این معنی نیست که من آدم کاملی هستم ، بلکه به این معنی است که من فهمیدم که کامل نیستم و مشکلات و نقاط ضعفی دارم ، پس از این موضوع خجالت نمیکشم و تمرین میکنم هر روز بهتر باشم و نقاط ضعفم را پوشش دهم .
حال که تا اینجا درباره ویژگی های افراد با عزت نفس صحبت کردیم ، شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که از کجا بفهمم مشکل عزت نفس دارم ؟
در ادامه این نوشته به بررسی این موضوع میپردازم .
اولین ویژگی که افراد با مشکل عزت نفس دارند این است که از دیگران زیاد انتقاد میکنند . یعنی به خودشان اجازه میدهند درمورد هرکس و هر چیزی نظر بدهند و بار اتهام به آنها ببندند .
دومین ویژگی این افراد این است که تمام رفتار های آدمها را به خودشان میگیرند و منفی برداشت میکنند . مثلا به کسی زنگ میزنند و آن شخص جواب نمیدهد ، بجای فکر منطقی نسبت به آن موضوع سریعا به سراغ افکار منفی میروند و هزار وصله به آن فرد میزنند که جواب او را نداده .
ویژگی بعدی که مهم ترین ویژگی است و گریبان گیر جامعه ما شده مشکل مقایسه است .
این افراد دائما خود را با دیگران مقایسه میکنند و هرجایی احساس کنند کسی از آنها بهتر است حالشان بد میشود . بگذارید مثالی بزنم تا راحت تر متوجه شوید .
فرض کنید شما گوشی موبایل خوبی دارید که قیمت بالایی دارد ، همیشه فکر میکنید همه توجه ها به سمت شماست بخاطر نوع گوشی که دارید . اما در جمعی حاضر میشوید که شخصی گوشی بهتری دارد که از نظر نوع برند و قیمت از گوشی شما بالاتر است . آن وقت اگر حس بدی نسبت به خودتان پیدا کردید و از اینکه شخصی از شما گوشی بهتری دارد ناراحت شدید شما مشکل عزت نفس دارید ( لطفا این بند را چند بار بخوانید )
افراد با عزت نفس پایین همیشه طلبکارند . همواره دوست دارند دستور بدهند و دیگران برای آنها همه کار بکنند . این موضوع را خیلی زیاد در مدیرانمان میبینیم که با نگاه از بالا به پایین به کارکنان دستور میدهند ، سرزنش میکنند و برخورد های بدی دارند که تنها دلیلش عزت نفس پایین آنهاست .
قضاوت های افراطی هم به لیست بالا اضافه کنید . این افراد بطور نا متعادل ابراز قدرت و ضعف میکنند . قضاوت های افراظی که درمورد موضوعی میکنند باعث میشود خودشان یا دیگران را مقصر همه چیز بدانند . یعنی دچار خود مقصر پنداری یا دگر مقصر پنداری هستند .
اگر بخواهم مطالب بالا را جمع بندی کنم به این نتیجه میرسم که برای داشتن عزت نفس بالا اول از همه خودت را باید دوست داشته باشی . یک جمله ای از براندن که برای همیشه در ذهنم حک شده این است که برای خوشحال بودن و خوشبختی اول از همه باید خودمان را لایق خوشحالی و خوشبختی بدانیم . نمیشود خود را لایق ندانی اما خوشحالی سمت تو بیاید . نمیشود که خود را لایق عشق ندانی اما انتظار داشته باشی کسی عاشق تو باشد . نه ، اینگونه نمیشود .
برای داشتن زندگی بهتر ، روابط بهتر و پیشرفت بیشتر در کلیه ابعاد زندگی ، اول از همه باید خود را لایق بدانیم . اگر تلاش کردید و به جایی رسیدید بجای صحبت های منفی با خودتان ، لطفا خود را لایق جایگاهی که هستید بدانید و به خودتان بازگو کنید که اگر اینجا هستم بخاطر زحماتی هست که در گذشته کشیدم ، شانس هایی که با هوشمندی به موفقیت تبدیل کردم است . بگویید اگر اینجا هستم حقم است .
اول از همه به این موضوع دقت کنید که هر رفتار و تفسیر در ذهن میتواند عزت نفس را افزایش و کاهش دهد . مانند دمای بدن .
اکنون به توضیح مواردی میپردازم که عزت نفس را کاهش میدهد .
1-هدف گذاری نامناسب :
ما هربار که هدف گذاری میکنیم و به آن نمیرسیم در واقع داریم از کیسه عزت نفسمان خرج میکنیم . مثلا میخواهیم هر روز 20 صفحه کتاب بخوانیم ، روز اول احساس خوبی نسبت به آن داریم و کامل میخوانیم ، روز دوم 17 صفحه ، روز سوم 10 صفحه و الی اخر . اینگونه ما به خودمان بطور مستقیم میگوییم تو آدم این کار نیستی . دیدی چگونه به راحتی زیر حرفت زدی ؟ دیدی چقدر راحت به هدفت نرسیدی ؟ بقیه اهدافت هم همین است . ت. به هیچکدامشان نمیرسی .
یا مثلا به خودت میگویی میخواهم این ماه 50 میلیون درامد داشته باشم ، حال اگر درامدت 35 میلیون شود حالت خوب نیست چون نتوانستی به هدفت برسی .
این نکته را به یاد داشته باشید که اهداف بزرگ ممکن است به کار بزرگ تبدیل شود اما نتایج بزرگ را تضمین نمیکند . پس لطفا اهدافی را برای خودتان داشته باشید که علاوه بر چالشی بودن ، Achivable یا قابل دستیابی باشند .
2-شخصی سازی کردن :
باید بدانیم که کارمندان از مدیرشان گله میکنند نه از شخصیت مدیر . یا در خانواده از رفتار مادر یا پدر گله میکنند نه از شخصیت آنها . مشتریان از محصول ما ناراضی هستند نه از ما .یادتان باشد شخصی سازی انتقاد ها باعث بروز رفتار هایی میشود که از کیسه عزت نفس شما خرج میکند .
3-رفتار های خود برانگیخته :
باید با این واقعیت روبرو شویم که تنها عامل شکست زندگی خودمان هستیم .عمیق ترین زخم ها زخم هایی هستند که خودمان برای خودمان ایجاد کردیم . یکی از این زخم ها کمالگرایی یا پرفکشنیزم است .
کمالگرایی انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است .
1-کمالگرایی ادراکی : فرض کنید در یک جمعی فیلمی دیدین و متوجه مفهموم و نتیجه فیلم نشدین ، بجای اینکه از دیگران درمورد معنا و مفهموم فیلم سوال کنیم ، نگاه میکنیم ببینیم آیا بقیه هم مثل ما متوجه معنای فیلم نشدند ؟ اگر اینطور باشد باعث خوشحالی ما میشود .
2-کمالگرایی جسمانی : به خودمان میگوییم من باید خوش هیکل ترین ، زیباترین فرد جمعی باشم . یا من میخواهم بلندقد ترین فرد جمع باشم . آنگاه وقتی وارد جمع میشویم و از خودمان زیباتر و خوش اندام تر میبینیم حالمان بد میشود .
3-کمالگرایی هیجانی : این است که به خودمان دائما بگوییم یک مرد جنتلمن هیچ وقت بلند نمیخندد پس نباید بلند بخندم ، یک مرد واقعی ناراحتی اش را بروز نمیدهد ، اینگونه به مشکل بزرگی میخوریم و خودمان را در بند محدودیت هایی که خودمان ایجاد کردیم زندانی میکنیم .
4-کمالگرایی رابطه : فرض کنید ازدواج کردید یا درگیر رابطه احساسی هستید ، پارتنر شما میگوید برویم سفر ، شما میگویید برویم شمال و او میگوید برویم دوبی و سر این موضوع به کشمکش میرسد . آنگاه آقا یا خانم از فردا در محل کار یا با خانواده این موضوع را اینگونه مطرح میکند که این فرد الان که برای سفر با من به مشکل خورده بعدا بر سر مشکلات بزرگتر خدا میداند چه بلایی سر من می آورد . این شخص همانی نیست که میخواهم و ... .
کمالگرایی شغلی : این است که من هر روز صبح بروم سر کار و شب برگردم و هیچ اتفاقی نیفتد و همه چیز گل و بلبل باشد .
این نکته را اضافه کنم که بطور کلی کمالگرایی باعث میشود به سادگی با کوچکترین مشکل و چالش در زندگی ، تصور فرد نسبت به خودش تغییر کند و آسیب ببیند .
دبی فورد در کتاب نیمه تاریک وجود مینویسد اگر تکه سنگی را به سمت نور با سرعت زیاد پرتاب کنیم ، باز هم نیمه پشتی آن سیاه است و هیچ سفیدی مطلقی وجود ندارد .
ما خیلی از شکست ها را زمانی میخوریم که ترسیده ایم . در روابطمان شکست میخوریم زیرا برای ترس از تنهایی سراغ آدمهای اشتباه میرویم . در زندگی شغلی شکست میخوریم زیرا بخاطر ترس از بیکار بودن سراغ هر شغلی میرویم و ... .
تمام این ترس ها بطور مستقیم و غیر مستقیم روی عزت نفس ما تاثیر میگذارند و برای اینکه عزت نفس بالاتری داشته باشیم باید اول بفهمیم این ترس ها ریشه در کدام خاک دارد .
در ادامه رفتارهایی را بررسی میکنیم که از ترس های ما نشات میگیرند .
1-اهمال کاری یا به تعویق انداختن :
یکی از رفتارهای فراگیر که هر روزه انجام میدهیم انداختن کار امروز به فردا است . اهمال کاری ریشه اش کمالگرایی است و همواره از این میترسیم که الان کیفیت و امکانات لازم را برای شروع نداریم و ... . بگذار فردا انجامش دهم . فردا هم این کار را انجام نمیدهیم تا لحظه آخر که ممکن است انجام نشود .
توصیه درمورد اهمال کاری : خیلی وقت ها انگیزه بعد از عمل ایجاد میشود . شاید این جمله معروف را شنیدید که طولانی ترین سفر ها با اولین قدم ها آغاز میشوند یا معروف ترین رمان ها با اولین کلمات شروع شدند .
2-پیچیده کردن کار ها :
همیشه فکر میکنیم کارهای پیچیده به سود های زیاد میرسند در صورتی که اینطور نیست . کافیست کارها را ساده سازی کنید و اول کارهای سخت را انجام دهید ، سپس عادت به تعویق انداختن و اهمال کاری را کنار بگذاری .
همیشه یادتان باشد که خیلی مهمه با چه لحنی با خودمون حرف میزنیم . اینکه دائما به خودمان بگوییم من خنگم ، لایق خوشبختی نیستم و سایر قضاوت هایی که هر روز درمورد خودمون و دیگران داریم .
1-آگاهی : میدانم خیلی جمله خطرناکی است .
خودآگاهی یعنی من به کاری آگاه باشم اما این آگاهی به رفتار و عمل منتهی میشود . به اندازه آگاهی هایی که داریم و به رفتار و عمل منتهی نمیشود عزت نفس کاهش میاید . به عبارتی یا نباید دنبال کسب اطلاعات باشیم یا اگر هستیم باید آگاهی و اطلاعاتمان به رفتار و عمل منتهی شود . در غیر این صورت از کیسه عزت نفس خرج میکنید .
ما باید به این باور برسیم که صفر تا صد تصمیم‌گیری‌های زندگی مسئولش خودمان هستیم یعنی خودمان باید تصمیم بگیریم چه کار کنیم و چه کار نکنیم. درست است که مشورت اتفاق خوبی است و باید مشورت کرد اما نباید تصمیم های زندگی مان را به کس دیگری واگذار کنیم، باید بار مسئولیت زندگی ما را خودمان بپذیریم خودمان برای آن تلاش کنیم
برای خد آگاهی باید لحظه ها را عمیقاً درک کنیم یعنی زندگی در لحظه داشتیم داشته باشیم هر لحظه از زندگی یک نعمتی است برای خودشناسی و خودآگاهی
اول از همه باید یاد بگیریم برای هر کاری یک زمان و مکان مشخصی را تعریف کنید . مثلا اگر می خواهیم ورزش کنیم و باشگاه برویم باید با خودمان مشخص کنیم که چه زمانی و کجا می خواهیم ورزش کنیم یا بطور مثال می خواهیم اینستاگرام را چک کنیم ، باید زمان های خاصی را در طول روز برای جستجو در شبکه های اجتماعی تعیین کنیم.
یکی از نکات مثبتی که خیلی میتواند در خودآگاهی شما تاثیر داشته باشد انجام ماکرو اکشن است . یعنی چی اگر میخواهید شروع به کتابخوانی کنید لازم نیست حرکات انقلابی کنید و روزی ۱۰۰ صفحه کتاب بخوانید بلکه باید با خودتان عهد ببندید که روزی 5 صفحه کتاب بخوانید . این کار شاید زمان زیادی از شما نگیرد اما به شدت روی عزت نفس شما نسبت به انجام کار تان تاثیر می گذارد
و نکته مهم آخر ، پذیرش واقعیت است . ما انسان ها دوست نداریم واقعیت را بپذیریم و به هر ریسمانی چنگ بیندازیم تا از واقعیت فرار کنیم . برای خودآگاهی باید واقع‌بین بود و آنچه هست را بدون هیچ قضاوتی درک کرد.
از عوامل مهم در افزایش عزت نفس این است که خودمان را قبول داشته باشیم و خودمان را آنطور که هستیم بپذیریم، برای دیدگاه‌های خود احترام قائل باشیم . آدمها به اولین چیزی که نگاه میکنند این است که ما چقدر به خودمان احترام می گذاریم ، چقدر خودمان را قبول داریم و اگر احساس کنند که ما خودمان را دوست داریم و می پذیریم آنها هم به ما اعتماد میکنند و ما را دوست خواهند داشت.
روزولت میگوید : میگوید هیچ کس نمی‌تواند به شما احساس حقارت ایجاد کند مگر اینکه شما قبل از آن حقیر بودن خود را پذیرفته باشید یعنی اگر قبول نکرده باشید که حقیر هستید و در ذهن خودتان حقارت را باور نکرده باشید هیچ کس نمی‌تواند در وجود شما بذر حقارت بکارد و در شما احساس حقارت ایجاد کند . حتی اگر این کار هم بکند و شما را در جمعی به شما توهین کند شما اصلاً برایتان مهم نخواهد بود چون باور ندارید که حقیر هستید.
ما انسانها باید بدانیم که نکات منفی هم داریم ، باید قبول کنیم که اگر نسبت به کسی انتقاد میکنیم یا پشت سرش صحبت میکنیم انعکاس لکه های تاریک خودمان است. مثل حسادت مثل حقارت و غیره و...
اگر حسادت می کنیم باید قبول کنیم حسود هستیم و این مشکل را داریم و سعی کنیم اصلاح کنیم . واقع‌بینی بسیار در افزایش عزت نفس شما موثر است
ما انسان ها در حوزه های مختلف زندگی باید مسئولیت وضعیت موجود خودمان را بپذیریم . اولین مسئولیت هم دستیابی به خواسته هایمان است نه رویاهایمان.
باید خواسته ها و اهداف را با رویاها جدا کنید و برای رسیدن به خواسته‌ها و اهداف تلاش کنیم .
رویا خوب است اما اگر میدانی به آنان میرسی و توانایی‌اش را نداری باعث کاهش عزت نفس تو می شود و فراموشش کن .
ما انسانها مسئول انتخاب های خودمان هستیم . باید به این باور برسیم که ما مسئول الویت‌های زمانی خودم هستیم، باید بپذیرم که در زندگی اولویت‌هایی دارم و هر کس هر کاری دارد بر اساس اولویت های خودم با او رفتار می کنم.
شما مسئول ظلم هایی هستید که به شما می شود چون در این موارد ۵۰ % مقصر کسی است که ظلم می کند و ۵۰ % مقصر کسی است که ظلمی میبیند. اگر شما عزت نفس بالایی داشته باشید به هیچ عنوان قبول نمی‌کنید کسی به شما ظلم میکند
دوباره برمی گردیم به زندگی به بحث خواسته و آرزو
خواسته چیست؟ خواسته چیزی است که میخواهیم و احساس میکنیم حق ما است و قابل دستیابی است و برایش تلاش میکنیم اما آرزو چیزی است که دوست داریم داشته باشیم اما می دانیم که دور از دسترس است .
آدمها باید در زندگی خواسته و اهدافشان مشخص باشد و فرق خواسته و رویا و هدف را بدانند اما در مورد هدف گذاری باید نکاتی را هم توجه کنیم مثلاً هدف باید قابل دستیابی باشد، قابل ترجمه به عمل باشد ،معیار سنجش رسیدن و نرسیدن داشته باشد و واضح باشد.
اگر میخواهید هدف گرا باشید اولین چیزی که نیاز دارید نظم شخصی است.
نظم شخصی به این معنی نیست که مثلاً کتابهایمان در کجا باشد یا لیوان ها در کجا باشند، نه .
نظم شخصی یعنی من چه اولویت‌هایی دارم، چه کسانی در لیست اولویت من کخصوصا در اولویت های اول من هستند . چه چیزی را امروز می خواهم و چه چیزی را نمی خواهم . برای داشتن چه چیزی حاضرم لذت امروز را به تعویق بندازم ،چرا که اولین نشانه بلوغ به تعویق انداختن لذت است و کسی که نظم شخصی دارد می تواند لذت را عقب جلو کند.
زندگی هدف گرا مهم است زیرا اگر هدف داشته باشیم عزت نفس نیز زیاد می شود ، هدف باید قابل انجام باشد رسیدن یا نرسیدن به آن قابل سنجش باشد ..
برخورد با قضاوت دیگران :
ما دائماً در حال قضاوت توسط دیگران هستیم و باید یاد بگیریم وقتی قضاوت می شویم از خودمان دفاع نکنیم در مورد قضاوت های دیگران دو موضع میتوانیم داشته باشیم
1- موضع دفاع
2- موضع پذیرش
مثلاً کسی به شما می گوید من فکر می کنم آدم زیرآب زنی باشید و شما دفاع کنید بگویید نه اینطور نیست من آدم زیرآب زنی نیستم اشتباه فکر می کنی . این یعنی شما وارد موضع دفاع شدید. دفاع آدم را پیر و فرسوده میکند و استهلاک زیادی دارد ،ا ز آن دوری کنید .مخصوصاً در مواردی که برای شما مهم است و در لیست ارزش هایتان است.
به یاد داشته باشید که اگر چیزی برایتان مهم است به هیچ عنوان از آن دفاع نکنید اگر برای شما زیرآبزن بودن یا نبودن مهم است در جواب باید بگویید ای بابا فکر نمی‌کردم متوجه این موضوغ شوی ، حالا که متوجه شدی کاری نمیشه کرد .
اگر چیزی برایتان مهم نبود تا می توانید دفاع کنید
مراقب رفتارهای تکراری خود باشید .
بگذارید با این جمله شروع کنم.
شاید این جمله به گوش شما خورده باشد که اگر یک نفر به تو بدی کرد حق دارید گله مند باشید . اگر دو نفر به شما بدی کرد حق دارید گله مند باشید اما اگر نفرسوم به شما بدی کرد گله‌مند نباشید چون شما همیشه رفتاری از خود نشان می‌دهید که دیگران اجازه میدهند با شما چنین رفتاری داشته باشند و به شما بدی کنند. یعنی شما احتمالاً الگوهای تکراری رفتاری دارید که هر آدمی این اجازه را به خودش می دهد با شما رفتار بدی داشته باشد .
به این موضوع می گویند نمایشنامه . ما در زندگی نمایشنامه هایی داریم که فقط بازیگران فرعی آن عوض میشوند اما بازیگر اصلی ما هستیم . یعنی طبق این نمایشنامه هر جایی که کار میکنیم بعد از مدتی ما را اخراج میکنند یا با ما قطع همکاری میکنند یا در زندگی شخصی، در تمام روابطمان به مشکل برمی‌خوریم . در این موقعا فکر کنید ببینید در کدام بعدزندگی بیشترین شکست را خوردید و این شکست ها از چه رفتارهای حاصل شدند. کدام رفتارها بیشترین شکست را به شما تحمیل کردند و بعد از پیدا کردن جواب سعی کنید آن رفتارها را اصلاح کنید تا درگیر این الگوی رفتاری غلط نشوید
اگر مشکلی در زندگی دارید سعی کنید آن را به افرادی که مشکلات شبیه شما دارند نگویید زیرا فقط آه و ناله و درد و غصه به شما اضافه می کند. اما سعی کنید آن را با آدمهایی که این مشکلات را ندارند و از زاویه دیگری به زندگی نگاه میکنند بازگو کنید . اگر مشکل مالی دارید نروید به آدمهایی مثل شما مشکل مالی دارند صحبت کنید بلکه به سراغ افرادی بروید که در زمینه مالی موفق هستند ، آنها می توانند شما را بهتر راهنمایی کنند
باید یاد بگیریم قبل از هر کار و هر رفتاری یک تحلیل سود و زیان انجام دهیم . اگر کسی کاری انجام داد که ناراحتمان کرد باید بفهمیم عصبانی شدن برای ما چه سودی و چه عوارضی دارد؟ اگر سودش بیشتر از عوارضش بود عصبانی شوید اگر نه طور دیگری رفتار کنید.
در این مورد ذهن میانبر های زیادی دارد که چند نمونه از آن را در پایین بررسی می کنیم
میانبر هم همه یا هیچ
مثلاً در فلان شهر کسی به ما در سبد داد می گویم همه آدم هایی که در آن شهرستان آدرس بد می دهند. این میانبر ذهنی بسیار آسیب زننده است و سعی کنید از آن دوری کنید
تعمیم افراطی
یعنی هر اتفاقی در زندگی بیفتد آن را به کل زندگی تعمیم بدهیم . مثلاً در رابطه عاطفی شکست میخوریم میگوییم ما اصلاً در زندگی شانس نداریم از بچگی بخت ما سیاه بوده ، از بچگی ما بدبخت بودیم . این نشان‌دهنده یک انسان با عزت نفس پایین است . سعی کنید هر چیزی را تعمیم ندهید. اگر در زمینه ای شکست می‌خورید چه کاری چه رفتاری چه احساسی، آن را به کل زندگی تعمیم ندهید و سعی کنید آن را در مراحل بعدی بهتر کنید .
فیلتر ذهنی
مثلا شخصی می گوید همسر من یک آدم خودخواه و خودپسند است ، فقط به خودش فکر می کند، محبت کردن بلد نیست . اما یک روزی همسرش با گل و شیرینی به خانه بیاید به جای آنکه بگوید: ای بابا ، دست شما درد نکنه چقدر زحمت کشیدین ، من انتظار ل و شیرینی بگیری ، خیلی خوشحال شدم . پیش خودمان فکر می کنیم که حتما ایشان حتما این گل و شیرینی را از کسی گرفته و به خانه اورده . حتما تو راه یا سر چهار راه بهش اصرار کردن وفروختن این هم خریده .
بزرگنمایی و کوچک نمایی
اشتباه های ساده را بزرگ نکنید و اشتباهات بزرگ را کوچک نکنید . سعی کنید واقع گرا باشید و هر اشتباهی را به وسعتی که واقعاً دارد ببینید
در این مورد راهکارهایی است و اگر کسی اشتباه کوچکی کرد آن را به کل کارش تعمیم ندهیم و بگوییم بالاخره طبیعی هست هر کاری اشتباه و خودش را دارد
ما همواره با دو موضع با دیگر انسانها رفتار می کنیم ، منتقد و وکیل
افرادی که منتقد هستند همواره سعی می کند دیگران را به چالش بکشند موفقیت ها و شکست های دیگران را مسخره کنند و کوچک بشمارند و هر انسانی را در خیابان یا هرجایی ببینند از ظاهر تا هیکل و استایلش انتثاد میکنند و این نشان دهنده یک انسان با عزت نفس پایین است
اما در نقش وکیل اگر ظاهر شویم تا آخرین لحظه سعی میکنیم دیگران را آنطور که بهترین حالت خودشان هست ببینیم، واقع بین باشیم و علاوه بر نقاط نکات منفی به نکات مثبتش هم توجه کنیم و از آن به راحتی نگذریم.
جملات یک فرد منتقد
-آخه چرا من چنین غلطی کردم
-من که استعداد من خیلی بیشتر بود چرا نتیجه‌اش این شد
-کاش زودتر این کار را میکردم
-یک مشکلی هست که نمیدانم چیست
-در این کار هم شکست خوردم این اولیش نیز به آخرین هم نخواهد بود
جملات یک وکیل
-چه کار می کردم موفق می شدم
برای جلسه بعدی چه چیزهایی را باید رعایت کنم که مثل قبل شکست نخوردم
-کجا چنین آموزشی را می توانم ببینم تا نقاط ضعف را برطرف کند
وقتی عزت نفس شما زیاد میشود که در نقش وکیل باشید
بله ، یاد گرفتن مهارت های مختلف عزت نفس را افزایش میدهد
اگر مشکل عزت نفس دارید دنبال مهارت بروید .
در مذاکره یک جمله مهمی است که میگوید :
در پایان یک مذاکره پایاپای کسی برنده میشود که گیتار زدن هم بلد باشد. یعنی چی؟ یعنی اگر دو فرد مذاکره کننده در تمام ابعاد مساوی بودند و شبیه به هم بودند ، آن شخصی برنده می شود که مهارت بیشتری داشته باشد حتی مهارت بی ربط . چرا که آن مهارت ، عزت نفس بالاتری برای فرد می آورد و این عزت نفس بالاتر باعث پیشرفت می شود
جالب است بدانید در دانشگاه هاروارد برای مدیران عالی رتبه، وکلا و دانشمندان کلاس آموزش تیرامیسو می گذارند زیرا به این باور رسیدند کسی وکیل پایه یکی که تیرامیسو بلد باشد درست کند عزت نفس بالاتری دارد . ( توجه کنید در اینجا به نفس مهارت دقت میکنیم نه به نوع مهارت)
در مورد تحلیل آینده سناریو دار برنامه ریزی کنید
اگر دارید در مورد آینده خود حرف می زنید و برنامه ریزی می کنید این سه سناریو را حتماً در برنامه ریزی خود در نظر بگیرید
بهترین اتفاق
بدترین اتفاق
واقع گرایانه ترین اتفاق
این جمله را در ذهن خود حک کنید :
امید من این است که بهترین اتفاق ها برای من رقم بخورد اما آماده بدترین اتفاق ها هستیم
در آخر می خواهم یک جمله به پدر مادرها بگویم
سعی کنید از بچگی عزت نفس را بچه را بالا ببرید. بچه ای که عزت نفس بالایی از بچگی تجربه می کند در بزرگسالی منجر به کارهای بزرگی میشود اما اگر عزت نفس بچه را در بچگی له کنید باید در بزرگسالی اتفاق بسیار بزرگ بیفتد تا آن عزت نفس برگردد و فرزند شما ریکاوری شود
معنی عزت نفس را یادمان نرود. عزت نفس یعنی من هم ارزشمندم ، من هم به اندازه بقیه حق زندگی دارم و از زندگی سهم دارم، مثل بقیه حق دارم زندگی کنم و از زندگی لذت ببرم و از ثمرات زندگی استفاده کنم
یادتان باشد که خودتان را با هیچ کس مقایسه نکنید خودتان را فقط با خودتان مقایسه کنید.
مطالبی که خواندید از آدم بود که خودش را در گیر این موضوع بوده و خیلی دیر این موضوع را کشف کرده اما اگر الان در حال خواندن این متن هستید به شما تبریک میگویم
نتیبجه گیری :
کسی که عزت نفس بالا دارد شکست را راحت قبول میکند چون میداند که شکست چیزی از ارزش‌های او کم نمی کند و کسی که شکست را قبول میکند خودش را برای موفقیت های بعدی آماده می کند ، به خودش احترام می گذارد و دیگران هم به او و شکست‌ها و هدف و موفقیت هایش احترام میگذارند .
کسی که عزت نفس بالایی دارد توانایی ابراز وجود دارد، این حق را به خودش میدهد که اظهار نظر کند و بگوید من هم آدم هستم، من هم در این جامعه نقشی دارم، من هم میتوانم مثل باقی آدمهایی که در رده‌های بالای زندگی هستند به جایگاه بالاتری برسم .
این افراد متقاعد سازی را یاد میگیرند . نه با تکنیک زبان بدن یا با تکنیک های مذاکره بلکه با رفتار خودشان .
این که روی ارزش های خودشان و حرفهای خودشان بمانند و احترام قائل شوند . در این زمان دیگران هم راحت متقاعد می شوند . چون کسی که به رفتار خودش و به ارزش‌های خودش احترام می گذارد به ارزش های دیگران احترام میگذارد و بقیه به ارزش های او نیز احترام میگذارند.
رهبران بزرگ کسانی بودند که روی عزت نفسشان کار کردند
عزت نفس بالا دوستان بهتر و با کیفیت تر می سازد
کسی که عزت نفس بالا دارد صرفاً مثبت اندیش نیست. همه چیز را خوب نمی بیند، تلقین نمی کند، بلکه همه چیز را آنطور که واقعاً هست میبیند. میگوید همه چیز خوب نیست بلکه تلاش میکنم که بهتر شود و خوب شود.
در پایان امیدوارم تک تک ما جدا از این که برای عزت نفس خود ما تلاش میکنیم برای افزایش عزت نفس جامعه هم تلاش کنیم که زندگی بهتری در کنار هم تجربه کنیم .
حامد تهرانی
