کامپایل و ترانسپایل دو مفهوم اساسی در توسعه نرم افزار هستن که نقش مهمی در تبدیل کد قابل خواندن توسط انسان(human-readable code) به فرمتی قابل اجرا توسط ماشین ها یا سایر محیط های زمان اجرا دارن. این دو اگرچه شباهت‌های مشترکی دارن، اما اهداف مشخصی را دنبال می‌کنن و در زمینه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرن.
کامپایلینگ (compiling) چیه؟
کامپایل به فرآیند کلی ترجمه کد منبع (source code) نوشته شده در یک زبان به زبان دیگر اشاره داره. به طور خاص، کامپایلرها کد نوشته شده در زبان های سطح بالا را که دارای درجه انتزاعی (abstraction) بالاتری نسبت به کد ماشین هستند، به زبان اسمبلی سطح پایین یا کد ماشین تبدیل می کنن. این تبدیل سطح انتزاع (abstraction) را کاهش می ده و کد رو مستقیماً توسط سخت افزار رایانه قابل اجرا می کنه.
ترانسپایلینگ (transpiling) چیه؟
ترانسپایلینگ، میشه گفت، شکل خاصی از کامپایل هست که در اون کد منبع (source code) به زبان دیگری ترجمه می‌شود که سطح انتزاعی (abstraction) مشابهی را حفظ می‌کند. برخلاف کامپایلرها که سطوح انتزاع (abstraction) را کاهش می دهند، ترانسپایلرها سطح انتزاع زبان اصلی را حفظ می کنند. به این معنا که کد خروجی در یه زبان سطح بالا باقی می ماند، البته احتمالاً متفاوت از کد منبع.
تفاوت های اساسی شون چیه؟
سطح انتزاع(abstraction level): هدف کامپایلرها کاهش سطح انتزاع با تبدیل کدهای سطح بالا به کد ماشین سطح پایین یا زبان اسمبلی هست. با این حال، ترانسپایلرها با تبدیل کد از یک زبان سطح بالا به زبان دیگر، همان سطح انتزاع رو حفظ می کنن.
موارد استفاده: کامپایلرها به شکل گستردای در زبان های برنامه نویسی سنتی مانند C، C++ و جاوا استفاده می شن، جایی که هدف بهینه سازی عملکرد و سرعت اجرا هست. از طرف دیگه، ترانسپایلرها معمولاً در توسعه وب مدرن استفاده می‌شن و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند تا کد را به زبان‌های جدیدتر و رساتر بنویسن (مانند ES6+ JavaScript) که می‌تونن به نسخه‌های قدیمی‌تر و با پشتیبانی گسترده‌تر (مانند ES5) برای سازگاری گسترده‌تر ترجمه بشن.
مثلا:
تبدیل کد جاوا به دستورات زبان اسمبلی نمونه ای از کامپایل هست. تبدیل کد جاوا به کد ++C به عنوان نمونه ای از ترنسپایل عمل می کنه.
مفهوم کاربردی
درک تمایز بین کامپایل و ترانسپایل برای توسعه دهندگان، به ویژه کسانی که با فناوری های وب مدرن کار می کنن، خیلی مهمه. ابزارهایی مثل Babel و TypeScript ترانسپایلرهای محبوبی هستن که به توسعه دهندگان اجازه می دهند کد را به زبان های پیشرفته (مانند TypeScript یا ES6+) بنویسن و اون را برای سازگاری با مرورگرهای قدیمی تر به جاوا اسکریپت ES5 منتقل کنن. این فرآیند به توسعه دهنده ها اجازه میده تا از مزایای ویژگی های زبان جدیدتر و در عین حال پشتیبانی گسترده از مرورگر استفاده کنن.
به طور خلاصه، در حالی که هم کامپایل و هم ترانسپایل شامل تبدیل کد از شکلی به شکل دیگر است، اما در اهداف و سطوح انتزاع درگیر با هم تفاوت دارن. هدف کامپایلرها کاهش انتزاع برای کارایی و عملکرد هست، در حالی که ترانسپایلرها سطوح انتزاعی را برای سازگاری و سهولت توسعه حفظ می کنن.
