برادی کاردی (Bradycardia) یا ضربان قلب آهسته به حالتی گفته میشود که تعداد ضربان قلب کمتر از ۶۰ بار در دقیقه باشد. این وضعیت میتواند در برخی افراد طبیعی باشد؛ مانند ورزشکاران حرفهای، اما در برخی موارد نشانهای از یک مشکل قلبی است که نیاز به بررسی و درمان دارد.
در وضعیت برادیکاردی یا ضربان قلب آهسته، تعداد تپشهای قلب زیر ۶۰ ضربه در دقیقه، خواهد بود. این در حالی است که ضربان قلب سالم، بین 60 تا 100 بار در دقیقه است.
میزان شیوع برادی کاردی در سطح جهانی، از 0.2٪ تا 0.5٪ در جمعیت عمومی متغیر است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده، در سال 2011 گزارش داد، که 15.2 درصد از مردان بالغ و 6.9 درصد از زنان بالغ، برادی کاردی بالینی تعریف شده داشتهاند.
«منبع: doctorghavidel»
بیماران مبتلا به برادیکاردی ممکن است؛ علائم مختلفی را تجربه کنند. شایعترین علائم شامل سرگیجه، ضعف، خستگی، تنگی نفس، درد قفسه سینه و حتی غش کردن است.
در برخی موارد، فرد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و تنها از طریق آزمایشات پزشکی، به این وضعیت پی ببرد.
کاهش ضربان قلب میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد. از جمله مهمترین دلایل میتوان به افزایش سن، مشکلات در گره سینوسی (ضربانساز طبیعی قلب)، مصرف برخی داروها مانند بتابلوکرها، بیماریهای قلبی و اختلالات هورمونی اشاره کرد. همچنین، مشکلات متابولیکی مانند کمکاری تیروئید نیز میتوانند؛ باعث برادیکاردی شوند.
افرادی که در سنین بالای ۶۵ سال هستند؛ بیش از دیگران در معرض این بیماری قرار دارند. جوانان و کودکان با احتمال کمتری، به اختلال ضربان قلب پایین مبتلا خواهند شد. البته وجود شرایط ژنتیکی یا مادرزادی، ابتلا به اختلال Bradycardia را اجتنابناپذیر میکند.
برادی کاردی همیشه خطرناک نیست؛ اما در برخی موارد میتواند مشکلات جدی ایجاد کند. اگر ضربان قلب بسیار پایین بیاید و خونرسانی به مغز و سایر اندامهای حیاتی را مختل کند؛ ممکن است باعث غش، افت فشار خون شدید یا حتی ایست قلبی شود. بنابراین، بررسی پزشکی و تشخیص علت این وضعیت اهمیت زیادی دارد.
ضربان قلب پایین خطرناک چند است؟
ضربان قلب کمتر از 60 بار در دقیقه، در حالت استراحت خطرناک است.
درمان برادیکاردی به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگر ضربان قلب آهسته باعث ایجاد علائم جدی مانند سرگیجه، غش یا خستگی مفرط شود، پزشک ممکن است؛ روشهای درمانی مختلفی را پیشنهاد کند.
درمان برادی کاردی معمولاً شامل اصلاح سبک زندگی، درمان دارویی، و در موارد شدید، استفاده از دستگاههای پزشکی مانند پیسمیکر است. در ادامه روشهای درمانی را بررسی میکنیم.
برخی از موارد برادیکاردی را میتوان با تغییرات ساده در سبک زندگی کنترل کرد. اقدامات زیر میتوانند به بهبود ضربان قلب کمک کنند:
برخی داروها مانند بتابلوکرها، مسدودکنندههای کانال کلسیم و داروهای ضد آریتمی میتوانند؛ باعث کاهش ضربان قلب شوند.
در صورتی که پزشک تشخیص دهد این داروها علت برادیکاردی هستند؛ ممکن است دوز آنها را کاهش داده یا داروهای جایگزین تجویز کند.
قطع ناگهانی برخی داروها میتواند خطرناک باشد؛ بنابراین بیماران نباید بدون مشورت پزشک مصرف داروهای خود را تغییر دهند.
گاهی اوقات، برادیکاردی ناشی از بیماریهای دیگر مانند کمکاری تیروئید، اختلالات الکترولیتی یا بیماریهای عفونی است. در چنین مواردی، درمان بیماری اصلی میتواند؛ به بهبود ضربان قلب کمک کند؛ به عنوان مثال:
در موارد شدید که برادیکاردی منجر به علائم خطرناک، مانند غش مکرر یا افت شدید فشار خون میشود؛ ممکن است پزشک استفاده از دستگاه ضربانساز (پیسمیکر) را توصیه کند.
این دستگاه کوچک که در زیر پوست قفسه سینه قرار میگیرد، ضربانهای الکتریکی منظمی به قلب ارسال میکند و از افت شدید ضربان قلب جلوگیری میکند.
پیسمیکر معمولاً برای بیمارانی که دچار نقص در گره سینوسی یا بلوک قلبی شدید هستند، مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر برادیکاردی بهطور ناگهانی، باعث افت شدید ضربان قلب و مشکلات گردش خون شود؛ پزشکان ممکن است از روشهای اورژانسی، مانند تزریق داروهای افزایشدهنده ضربان قلب (مانند آتروپین) یا شوک الکتریکی، استفاده کنند. این روشها معمولاً در شرایط اضطراری انجام میشوند تا بیمار به وضعیت پایدار برسد.
برای کنترل ضربان قلب آهسته در منزل، رعایت سبک زندگی سالم ضروری است. مصرف غذاهای مفید برای قلب، انجام ورزشهای سبک، پرهیز از استرس و خواب کافی میتوانند؛ به حفظ سلامت قلب کمک کنند.
همچنین، مصرف برخی نوشیدنیهای محرک، مانند قهوه ممکن است به افزایش ضربان قلب کمک کند؛ اما نباید بدون مشورت پزشک مصرف شوند.
برادی کاردی یا ضربان قلب آهسته میتواند در برخی افراد طبیعی باشد؛ اما در برخی موارد نشاندهنده یک بیماری جدی است.
شناخت علائم و دلایل این وضعیت و مراجعه به پزشک در صورت نیاز، از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر برادیکاردی باعث مشکلاتی مانند سرگیجه یا غش شود؛باید حتماً بررسی و درمان مناسب انجام شود؛ تا از عوارض جدیتر جلوگیری گردد.