به طور کلی روش‌های مختلفی برای مطالعه معرفی شده است که موثرترین آن روشی است به نام
PQ5R
P: (Preview) پیش مطالعه
پیش مطالعه به این صورت که شما قبل از ورود به جزئیات کتاب و مطالعه، یک پیش مطالعه دارید یعنی ورق زدن اجمالی کتاب و آشنا شدن با فصل‌ها و تیترها و شکل‌ها
Q: (Questioning) سوال سازی
با توجه به همان مرور اجمالی یک سری سوالات مطرح می‌شود. نمونه این مطالعه در کانون زبان‌ها برای مطالعه کتاب زبان به شکل اصولی به کار برده می‌شود.
به مراحل پیش مطالعه و سوال سازی اصطلاحاً گرم شدن گفته می‌شود. گرم شدن برای شروع مطالعه. مثل زمانی که برای ورزش کردن اول خودتان را گرم می‌کنید. تا اینجا هنوز وارد جزییات نشده‌اید و صرفاً آشنایی با مباحث کتاب و حجم مطالب بوده است.
مرحله مطالعه:
R: (Reading) خواندن
R: (Record) ثبت کردن، یادداشت برداری کردن
پس از آن که پیش مطالعه انجام شد، وارد مرحله خواندن جزئیات کتاب شده و هرآنچه که فهمیده‌اید را به زبان قابل فهم خودتان بر روی کاغذ می‌آورید و ثبت می‌کنید. در مرحله خواندن به دنبال حفظ مطالب نباشید بلکه روزنامه وار بخوانید و نکات یادداشت برداری کنید. این تبدیل نوشته‌های کتاب به زبان قابل فهم خودتان و یادداشت برداری یا همان خلاصه نویسی، در درک مفهوم کتاب و به خاطر سپاری مطالب بسیار به شما کمک می‌کند تا اینکه صرفاً بخواهید طوطی‌وار مطلبی را حفظ کنید.
تونی بوزان:
هدف از مرحله خواندن، بخاطر سپاری مطالب نیست بلکه هدف، فهمیدن و انتقال اطلاعات از کتاب به یادداشت هاست.
یادگیری و بخاطر سپاری مطالب از روی یادداشت‌ها و خلاصه نویسی‌ها و در زمان‌های مرور صورت می‌گیرد.
برای اینکه بیشتر به اهمیت خلاصه نویسی پی ببرید به چند مورد از مزایای آن اشاره می‌کنم:
* عمیق‌تر کردن یادگیری
*کاهش حجم مطالب
* افزایشی تمرکز
* افزایش میزان یادگیری
* طولانی‌تر کردن ماندگاری مطالب در حافظه
عده‌ای فکر می‌کنند که خلاصه برداری وقت گیر هست اما غافل هستند که این زمانی که برای یادداشت برداری اختصاص می‌دهند فقط یکبار تایم آن‌ها را می‌گیرد اما به شدت به یادگیری عمیق و مفهومی و ارتباط بین موضوعات و بخاطر سپاری مطالب کمک می‌کند. چون در این روش فرد تمرکز بیشتری دارد، کیفیت مطالعه افزایش می‌یابد و با برقراری ارتباط بین مطالب، درک و بخاطر سپاری راحت تر بوده و امکان فراموشی به حداقل می‌رسد. ضمن اینکه در طول سال تحصیلی، شما بارها نیاز خواهید داشت که مطالب را مرور کنید. البته که باید مرور درست پس از مرحله مطالعه را هم درنظر گرفت تا بتوان به خروجی مطلوبی رسید. کم حجم اما جامع بودن خلاصه نویسی‌ها، شما را ترغیب می‌کند تا با خیال آسوده‌تری به مرور مطالب بپردازید و اتلاف وقت را در مطالعه حواشی کتاب کاهش می‌دهد.
مرحله پس از مطالعه
R: (Review) مرور کردن
بهترین زمان‌های مرور کردن بر طبق منحنی فراموشی ابینگهاوس:
یک روز بعد- یک هفته بعد- یک ماه بعد و ۳ماه بعد می‌باشد.
R: (Recite) از بر کردن، از حفظ گفتن
روش‌های مرور مطالب را شامل می‌شوند مثل توضیح دادن درس برای دیگران، تکرار درس جلوی آینه، تکرار مکرر مطالب در ذهن خودتان و توضیح دادن برای خودتان، جواب دادن به پرسش‌های شفاهی
R: (Refreshness) تازه کردن
بعد از مرور سوم یعنی بعد یک ماه، خلاصه نویسی هاتون با کتاب و جزوه و سایر منابعی که از روشون خلاصه برداری کرده بودید تطابق بدین و چک کنید. چون بعد از مرور سوم متوجه نیاز به اصلاحاتی در خلاصه نویسی هاتون می‌شوید. ممکنه نیاز باشد حجم خلاصه‌ها کاهش یابد. متوجه غیر ضروری بودن بعضی مطالب شده‌اید با تست و مرور زیاد. یا بعضی نکات ندیده گرفته باشید.
موفق باشید
