جهت مطالعه‌ی متن اصلی می‌توانید به وب‌سایت استودیو بازی سازی بهشت مراجعه نمایید.
وقتی از اوایل سال ۲۰۰۷ با تولید اولین تلفن همراه هوشمند نوع خاصی از کتابهای تعاملی تولید شدند شاید جهان تا این اندازه به فهم اهمیت تعامل در آموزش و یادگیری پی نبرده بود و مرز میان دانستن، فهمیدن و درک کردن و از همه مهمتر با انگیزه درک کردن را جدی نمی‌انگاشت.
پیش از آنکه به مفهوم کتاب های تعاملی بپردازیم بهتر است با مفهوم یادگیری تعاملی آشنا شویم. آموزش یا یادگیری تعاملی رویکردی است که به افراد مختلف از جمله دانش آموزان در درگیر شدن بیشتر با مطالب و ماندگاری بیشتر آن ها کمک می کند. با استفاده از یک تکنولوژی آموزشی یا بدون آن، یادگیری تعاملی کمک می کند تا مهارت های تفکر انتقادی و حل مسئله در افراد تقویت شود و این به معنای یک فضای ارتباط دوستانه و رفاقت با مخاطب هدف (User Friendly) تلقی می‌شود.
مشخص است که آموزش به طور مداوم در حال تغییر است و امروزه دیگر انتظار نمی رود که دانش آموزان پشت یک میز نشسته و از سخن رانی یک استاد یادداشت بردارند و درس ها بسیار جذاب و تعاملی شده اند و در یک ارتباط دوطرفه و بنا به خواست و انگیزه مخاطب می‌توانند تغییر کنند.
یادگیری تعاملی از شبکه های اجتماعی در طراحی و ارائه دوره آموزشی استفاده می کند و در نتیجه رشد بی اندازه در استفاده از تکنولوژی های دیجیتال و ارتباطات مجازی، به ویژه توسط دانش پذیران، گسترش یافته است. امروزه دیگر استفاده از تکنولوژی تعاملی و یادگیری تعاملی بخشی جدایی ناپذیر از آموزش تکمیلی است، همانند مداد و کاغذ برای نسل های گذشته. با گسترش این دید کلی که فرآیند آموزش علاوه بر آموزش، شامل گسترش دانش نیز می باشد، دانش آموزان و معلم ها و سایر اقشار جامعه برای دسترسی به دانش و به اشتراک گذاشتن اطلاعات خود، به طور فزاینده ای به همدیگر وابسته تر می شوند. تغییر نقش از نگه دارنده دانش به تسهیل کننده یادگیری یک چالش و فرصتی برای مربیان است تا شیوه یادگیری را به طور چشم گیری تغییر دهند؛ پس با یادگیری تعاملی مرز و تفاوت بین دانش دهنده و دانش گیرنده معنای کمتری پیدا می‌کند و این دو در یک همکاری دوسویه به چالش آموزش و یادگیری خواهند پرداخت.
طبق گفته مدرسه پزشکی دانشگاه استنفورد، «یادگیری تعاملی به طور فعال دانش آموزان را با مباحث آموزشی درگیر می کند. یادگیری تعاملی در کلاس هم به دانش آموز و هیئت علمی نیرو می بخشد. سخنرانی های یک طرفه به بحث های تعاملی تبدیل می شوند، و دانش آموزان و معلمان در مسیر کسب دانش به شریک تبدیل می شوند.»
همه ما در کودکی به شنیدن داستان علاقه داشتیم و احتمالا همیشه بزرگترها را مجبور می‌کردیم برایمان قصه بگویند یا کتاب داستان بخوانند. بعضی از داستان‌ها را انقدر شنیده بودیم که با بی صبری قسمت‌هایی از قصه را خودمان تعریف می‌کردیم و به پدر و مادر اجازه نقل آن را نمی‌دادیم. آن دسته که فعال‌تر و کنجکاوتر بودند خودشان را جای شخصیت‌ها گذاشته و قصه را بازی می‌کردند یا ادای شخصیت‌ها را در می‌آوردند. همین تعامل با کاراکترهای داستان باعث رشد جنبه‌های مختلف شخصیت ما می‌شد و حس کنجکاوی و هم‌ذات‌پنداری ما را تقویت می‌کرد. حالا با عوض شدن نسل، روش زندگی و در دسترس بودن تکنولوژی، پدر و مادرها کمتر وقت قصه‌گویی برای بچه‌ها را پیدا می‌کنند و سعی می‌کنند کودکشان را با گجت‌ها و لوازم الکترونیکی سرگرم کنند. این موضوع لزوما منفی نیست و حتی می‌تواند بستر مناسبی برای استفاده از اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های سرگرمی-آموزشی فراهم کند. از بهترین‌های این دسته، اپلیکیشن‌های ارائه دهنده داستان تعاملی برای کودکان هستند که علاوه بر آموزش به کودک شما، او را سرگرم می‌کنند.
کتاب تعاملی نوعی تجربه شبهه واقعی از یک اثر منثور است، به تعبیری یک نمای زنده و متمایز از آنچه به عنوان کتاب تاکنون در ذهن داشته ایم. هرچقدر یک کتاب را باید خواند تا فهمید، یک کتاب تعاملی را باید حس کرد تا فهمید. کتاب های تعاملی مخاطب را با خود درگیر و با خود همراه می‌کنند و تا پایان قصه با خود می‌برند. این کتاب‌ها ویژگی‌های زیادی دارند؛ برای مثال، قسمت‌هایی به نام «نقاط کانونی» دارند که این نقاط قابل کلیک کردن برای شنیدن صدا یا حرکت دادن تصویر است. همچنین قسمت‌هایی برای انجام دادن بازی یا فعالیت‌های مرتبط با داستان دارند. کتابهای تعاملی برای خلق تجربه‌ای ویژه، که فراتر از خواندن معمولی کتاب است، نیاز به توجه کاربر و اعمال ورودی‌ها توسط او دارد. این کتاب‌ها با استفاده از سؤالات مفهومی، قابلیت‌هایی برای تشخیص لغات، و سایر فعالیت‌های مرتبط، باعث یادگیری بهتر می‌شوند.
کتابهای تعاملی به سبب داشتن حرکت و تاثیری که خواننده می‌تواند در ایجاد تحول در خوانش داشته باشد، برای کودکان جذاب‌ترند و اگر نویسندگان ما امروز به بحث ابتکار و نوآوری در حوزه توسعه فرهنگ مطالعه توجه نکنند، بیش از پیش در این زمینه عقب خواهیم ماند.
«ذائقه مردم ایران کتابخوانی نیست و کتاب نخواندن ما به تربیت فرهنگی و ذائقه نسلی برمی‌گردد چون ذائقه نسلی ایرانیان با کتاب میانه خوبی ندارد.» از این رو استفاد از روش‌های جدید برای جذب مخاطب و به‌ویژه کودکان برای درونی کردن مطالعه در آنان بسیار مفید است.
ارایه کتابهای تعاملی نحوه آموزش افراد جامعه را تغییر می‌دهد و این الگوهای جدیدی را با استفاده از ابزارهای جدید معرفی می‌کند.
جنبه اجتماعی شدنِ آموزش در قالب رسانه های دیجیتال شخصی در حال تکامل است. وبلاگ ها یا بلاگ ها، دانش آموزان را قادر می کنند تا فکر ها و ایده های خود را شخصا بیان کنند، و در عین حال آن ها را با جامعه بزرگتری تقسیم کنند.
فراگیر بودن شبکه های اجتماعی، میلیون ها نفر از دانش آموزان را به یک جامعه مجازی بزرگ متصل کند که در آن اطلاعات به طور متقابل میان دانش آموزان و معلمان به طور یکسانی تبادل می شود. این انفجار از اجتماعی شدن به نوعی به گسترش آموزشی که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد، کمک می کند. جایی که شرکت کننده ها دسترسی بی نظیری به دانش دارند، چه معلم ها و چه دانشجویان.
این اصطلاح به مجموع فناوری ها شامل کاربرد شبکه های بی سیم، تلفن های هوشمند و PDA ها، موتورهای جست و جو و رسانه های مبتنی بر مکان اطلاق می شود. محاسبات شهری افزایش تعامل مردم با محیطی که در آن قرار دارند را ممکن می کند. در مورد یادگیری تعاملی، کاربرد آن به این صورت است که دانش آموزان قادر خواهند بود نسبت به محلی که در آن قرار دارند دانش را جذب کنند.
بازی جدی و کاربرد آن در آموزش این است که دانش آموزان را با مفاهیمی مانند بازی کردن نقش و بازی های تعاملی اجتماعی در دنیای مجازی غرق کند و آن ها را درگیر کند. در زمینه یادگیری، این به معنای استفاده از شیوه های همکاری تفکر انتقادی و حل مسئله در بازی های دیجیتال، باعث می شوند که بازی های جدی به عنوان یک شکل کلیدیِ آموزش مطرح شود. هماهنگی بین بازی و یادگیری های تجربی، مسائل دنیای واقعی را در ساختار برنامه درسی برنامه ریزی شده وارد می کند. بازی ها علاوه بر ویژگی های جذب و درگیر کردن دانش آموزها، توانایی آن ها را در آموزش مهارت های حل مسائل حل نشده، ایجاد خلاقیت و توسعه رهبری، همکاری و دیگر مهارت های بین فردی ارزشمند هدف قرار می دهد.
برای تاثیرگذاری بیشتر، نهادهای آموزشی باید کامپیوترها و فن آوری های مرتبط با آن را بعنوان بخش مهمی از دانش آموز ببینند. مفهوم اصلی آموزش از راه دور این است که دنیای واقعی را به محیط یادگیری تبدیل کنیم. در این محیط، هدف و وظیفه مربی، کمک به تسهیل جذب دانش از طریق تجربیات یادگیری مجازی و واقعی است. یکی از موانع آموزش از راه دور، عدم وجود ارتباط چهره به چهره است. تکنولوژی به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از طراحی دوره آموزش آنلاین، سعی کرده است این نقص را چه در آموزش های مجازی همزمان و چه آموزش الکترونیکی غیرهمزمان جبران کند.
برای ارائه محتوای آموزش همزمان، به طور معمول فن آوری هایی مانند ویدئو کنفرانس و وب کنفرانس استفاده می شوند. برای مثال برای بحث های کلاس مجازی و سخنرانی ها و برگزاری جلسه آنلاین از نرم افزار وب کنفرانس ادوبی کانکت Adobe connect استفاده می شود. برای ارائه محتوای آموزش انلاین ناهمزمان، طراحان دوره از انواع مجموعه های نرم افزاری استفاده می کنند که شامل انواع مختلفی از عناصر تعاملی هستند. نرم افزار آموزش مجازی LMS و سیستم یادگیری Blackboard ارتباط با انجمن های گفتگو آنلاین و تابلو اعلانات بهبود می دهند.
تا پیش از این، در مقاطع ابتدایی، اکثر مدارس تنها چند کامپیوتر داشتند که در اتاق کامپیوتر قرار داشتند و دانش‌آموزان تنها در زمان های خاصی می توانستند از آن استفاده کنند و محدودیت داشتند. سبک آموزشی هم به طور کلی به صورت سخنرانی های معلم محور بود که شامل کلی کاغذ و البته تخته سیاه، گچ و تخته پاک کن بود. با این حال، اکنون همه چیز بسیار متفاوت شده است. بچه های الان پیشرفته هستند و در یک محیطی که از فن آوری غنی شده است بزرگ می شوند و در زمانی که آن ها در پایه های تحصیلی ابتدایی هستند دیگر کلاس های مبتنی بر تخته سیاه هستند خیلی جذابیت و کارآیی ندارد.
اگرچه یادگیری غیرفعال هنوز هم وجود دارد، اما در حال حاضر اکثر مدارس یادگیری تعاملی را انتخاب می کنند. یادگیری تعاملی نه تنها باعث می شود که درس ها و یادگیری برای دانش آموزان و دانش پذیران سرگرم کننده باشد، بلکه برای معلم ها نیز فرآیند آموزش را بسیار جالب تر می کند. اگر هنوز در مورد اهمیت و تاثیر یادگیری تعاملی توجیه و قانع نشده اید، و اگر در جایگاهی هستید که یادگیری تعاملی یکی از گزینه های موجود است و شما باید انتخاب کنید، آشنایی با مفهوم کتابهای تعاملی به عنوان یک ابزار بسیار کارآمد در انتقال دانش شاید بتواند به شما کمک کند.
هزینه ساخت و توزیع کتب تعاملی با توجه به محتوا و نوع مدیای به کار رفته، سوای هزینه های تدوین، هزینه های طراحی تصاویر، تولید صدا و سینک مولتی مدیا هزینه های برنامه نویسی اپلیکیشن یا نرم افزار را هم در بر دارد. با توجه به هزینه های نسبتا متنوع و پیچیده تهیه، نشر و توزیع اینگونه کتاب ها و ماهیت مصور و موزیکال آن گروه عمده هدف تولید آن کودکان هستند. قیمت‌گذاری کتابهای اینتراکتیو بسیار پیچیده است. کتاب اینتراکتیو بسیار ارزان‌تر از کتاب چاپی است و در تمام دنیا هم همین‌طور است؛ ولی اینکه فرمول خاصی مانند کتاب چاپی داشته باشد این‌طور نیست. اینکه بتوان برای یک کتاب تعاملی یا یک اپلیکیشن قیمت مناسبی در نظر گرفت تا بهترین فروش را داشته باشد یک بحث کاملاً اقتصادی تجاری و خیلی پیچیده است.
برای کتابهای تعاملی باید سناریو و داستانی مناسب با کتابهای تعاملی نوشته شود. برای گرفتن مجوز کتابهای تعاملی اقدام خاصی لازم نیست و تقریبا می توان با مجوز کتاب چاپی کتاب تعاملی هم تولید کرد
طبق مصوبات ارشاد فقط یک ابلاغیه لازم است که نسخه دیجیتال کتاب چاپی هم منتشر شود.
در دنیا کتابهای اینتراکتیو به یک گروه سنی خاص محدود نمی شود، در ایران هم می‌توان کتاب تعاملی برای بزرگسال تولید کرد؛ تولید یک کتاب تعاملی طنز برای افراد بزرگسال شاید ایده خوبی باشد. در بازار جهانی، هم کمیک استریپ‌های بزرگسال اینتراکتیو داریم (اینتراکتیو کمیک) و هم رمان‌های اینتراکتیو بزرگسال و این موضوع در جهان خیلی چیز عجیبی نیست. در سراسر دنیا بیشتر آثار تولید‌شده در ژانر وحشت یا ما‌جراجویی است که البته با توجه به روحیه مردم ایران کتاب تعاملی که برای بزرگسال تولید می شود بهتر است طنز و سرگرمی باشد یا لااقل شاید بهتر باشد کار از اینجا آغاز شود.
پیش بینی ها نشان می دهد کتاب تعاملی در آینده می‌تواند از کتاب چاپی موفق‌تر باشد. امروز شاهد این موضوع هستیم که کودکان و حتی بزرگسالان با تکنولوژی روز پیش می‌روند و خیلی راحت یک کودک سه یا چهارساله با یک تلفن همراه یا تبلت کار می‌کند. با استفاده از این تکنولوژی‌ها می‌توان آمار مطالعه ایران را بالا برد، زیرا ابزار مطالعه این گونه آثار همیشه در دسترس مردم هست. بازار ابزار هوشمند به‌نسبت گستردگی زیادی دارد و دسترسی به آن نسبت به بازار کتابهای چاپی سریع‌تر و آسان‌تر است.
این دغدغه تا ابتدای سال ۲۰۱۳ در تمام جهان وجود داشت که ممکن است این کتاب ها کودک را تنبل کند یا روند یادگیری را مختل سازد. اما بررسی‌هایی که مرکز مطالعات فدرال کسب و کار در امریکا انجام داد این دغدغه‌ها را کاهش داد و اعلام کرد که این ابزارها می‌توانند به رشد مطالعه کمک کنند. امروزه در سراسر دنیا تلفن‌های همراه و تبلت‌ها علاوه بر اینکه وسیله‌ای ارتباطی و سرگرمی هستند وسیله آموزشی نیز محسوب می‌شوند. ضمن اینکه والدین باید مدیریت داشته باشند چه از طریق مراقبت و دقت طبیعی را داشته باشند.
کتابی که همراه با موسیقی باشد و خود کودک قصه را پیش ببرد و بارها و بارها بدون حضور والدین قابل بازخوانی باشد طبیعتاً تأثیرپذیری بیشتری دارد و کودکان ارتباط بهتری با آن برقرار خواهند کرد. به این کتاب‌ها کتاب تعاملی یا کتاب زنده می‌گویند و این بدان معناست که کتاب مخاطب را به درون خود می‌کشد. سطح درگیری و ارتباط در این دو نوع کتاب اصلاً قابل مقایسه نیست. فهم کاربر از کتاب اینتراکتیو خیلی بیشتر از فهمی است که به واسطه مطالعه کتاب چاپی به مخاطب رسیده است.
کتاب تعاملی یا اینتراکتیو، کتابی قابل استفاده در سیستم‌های ویندوز، اندروید و IOS است که قصه را همراه با موسیقی برای کودک روایت می‌کند و به کودک این امکان را می‌دهد که به جای اینکه مخاطبی منفعل باشد، در فرآیند قصه درگیر شود و با شخصیت‌های آن ارتباط نزدیک برقرار کند و قصه را آن‌طور که می‌خواهد، پیش ببرد.
این کتاب‌ها قابلیت تعامل صفر تا صدی را دارند و بنا به نیاز و تمایل کودکان می‌توان از قابلیت‌های مختلف آن بهره گرفت. به عنوان مثال، اینکه صدای مادر ضبط شود و برای کودک پخش شود یا این که کودک بتواند بازی‌هایی را از طریق این کتاب‌ها انجام دهد.
همانگونه که به تفصیل اهمیت کتاب های تعاملی و نقش موثر آن در آموزش و انتقال مفاهیم کلیدی تربیتی توضیح داده شد و از طرفی همه ما می دانیم که بازی چه نقش موثر و سازنده ای در تربیت کودک و تعریف طرحواره ها و شخصیت وی دارد می توان نتیجه گرفت که کتاب های تعاملی یا فراتر از آن آموزش تعاملی چه سهم مهم و تاثیرگزاری در زندگی کودکان خواهد داشت. ماهیت این کتاب ها در ارتباط بین کاربر و کتاب نهفته است، اگر خواننده این کتاب ها را کودک در نظر بگیریم، او بخاطر جذابیت های بصری و موزیکال این کتاب ها راغب است که بارها و بارها به آنها گوش کند و با بزرگتر خود آن را تجریه کند و می دانیم که تکرار اصلا کودک را خسته نمی کند. او از طریق رابط کاربری خود با کتاب که می تواند یک گوشی هوشمند، تبلت یا رایانک باشد بارها و بارها کتاب و مفاهیم درون آن را مرور می کند و در هر بار مرور خود یا به داشن خود می افزاید و یا آن را تحکیم می کند، این میان شاید مهمترین نکته تولید یک محتوای جذاب و درست و مطابق با ارزش های جامعه و یافتن گروه هدف مناسب باشد حال با کمی رنگ و لعاب و مولفه های زیبایی شناسی مخاطب را جذب کرد و ادامه کار را به سپرد تا در قالب بازی بیاموزد و آموخته های مثبت را در رفتار خود نشان دهد.
اینک ما تجربه فراوان خود برای تولید کتاب تعاملی را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت تا انواع آن را برای کتابهای خوب شما تولید کنیم.
تجربه جهان ثابت کرده است نشر کتابهای تعاملی در کنار نشر سنتی می‌تواند بر افزایش میزان مطالعه موثر باشد. خوشبختانه در حال حاضر جامعه ما در شرایطی قرار دارد که پس از پشت سر گذاشتن دوره آزمون و خطا، امروز می‌تواند در زمینه تولید انبوه کتابهای تعاملی که به مراتب جذاب‌تر و گیراتر از کتابهای کاغذی هستند، وارد عمل شود.
استودیو بازی سازی بهشت
