جهت مطالعهی متن اصلی میتوانید به وبسایت استودیو بازی سازی بهشت مراجعه نمایید.
در گذشته به فردی که توانایی خواندن و نوشتن داشت، باسواد میگفتند اما از نظر یونسکو باسواد کسی است که بتواند از آموختههای خود تغییری در زندگی خود ایجاد کند. اگر چه ملاکهای متفاوتی برای باسواد بودن افراد از جمله سواد رسانهای و سواد مالی مطرح میشود اما در این نوشته قصد داریم در مورد سواد حقوقی بحث کنیم. بر اساس آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۸ حدود ۴۵ درصد از مردم دنیا در مناطق روستایی زندگی میکنند که بیشترشان از حقوقی که طبق قانون به آنها داده میشود آگاهی ندارند. حتی تعداد قابل توجهی از افراد با سواد که در شهرها زندگی میکنند نمیدانند حق قانونی شان چیست. همین مساله باعث میشود افراد از حقوق و مزایای خود محروم شوند. با روند افزایشی جمعیت شهری در دنیا در سالهای آتی و نیز رشد روزافزون فناوری، شهروندان زندگی مدرن را تجربه خواهند کرد. یکی از ویژگیهای زندگی مدرن امروزی، مهارت افراد در کسب سواد حقوقی است تا از این طریق بتوانند از عدالت اجتماعی، سیاسی و فرصتهای مهم اقتصادی بهره مند شوند.
تعاریف مختلفی برای سواد حقوقی ارائه شده که به طور ساده میتوان گفت سواد حقوقی، دانش احترام به حقوق خود و دیگران است. به عبارت دیگر توانایی درک کلماتی که در زمینه حقوقی استفاده میشود، نتیجهگیری و سپس استفاده از آن برای اقدام، توانایی قضاوتهای انتقادی در مورد قانون و منابع قانونی، استفاده موثر از سیستم حقوقی و بیان راهکار برای بهبود آن را سواد حقوقی میگویند.
اگر چه برای افزایش مشارکت موثر در جامعه مدرن، سواد حقوقی لازم است اما این انتظار وجود ندارد که یک شهروند عادی مانند یک وکیل یا دانش آموخته رشته حقوق، از استانداردهای حرفه ای برخوردار باشد.سواد حقوقی باعث میشود افراد با قانون آشتی کنند و با حقوق خود و دیگران در جامعه آشنا شوند. در این صورت میتوان امیدوار بود مطالبه عدالت، پاسخگویی و ارائه راهحلهای موثر در تمامی سطوح جامعه مورد توجه قرار گیرد.به طور کلی میتوان افرادی که سواد حقوقی دارند باید توانایی تشخیص حق قانونی یا مسئولیت قانونی خود را داشته باشند تا در زمان مناسب از آن استفاده کنند. آنها میتوانند زمانی که یک نزاع حقوقی رخ میدهد، چگونه و در چه زمانی یک راه حل قانونی و در دسترس را به کار بگیرند. همچنین این افراد قادر هستند اقدامات لازم برای جلوگیری از مشکلات حقوقی را به خوبی انجام دهند.
بنابراین سواد حقوقی افزایش آگاهی، آموزش جامعه و توانمندسازی قانونی، فراگیر شدن عدالت اجتماعی، تقویت همبستگی جامعه و حمایت از حقوق بشر را به دنبال خواهد داشت.
در این که سواد حقوقی برای جامعه مهم است، شکی نیست اما موانعی وجود دارد که جامعه را از دستیابی به این مهم باز میدارد. نبود اراده کافی برای آموزشهای حقوقی، موانع اقتصادی، عدم دسترسی به آموزش باکیفیت و کاهش دسترسی به اطلاعات از جمله موانعی است که افزایش سواد رسانه ای را با مشکل مواجه میکند.
در این میان، سواد حقوقی شرکتها اهمیت ویژه ای پیدا میکند چرا که تا حدودی میتواند در رفع موانع مذکور موثر باشد. در رابطه بین سواد حقوقی شرکتها و چگونگی رفع موانع باید گفت سواد حقوقی شرکتها با ساده کردن اصطلاحات حقوقی، بین قانون و تجارت ارتباط مناسب ایجاد کرده و باعث رشد و سودآوری بیشتر، روابط تجاری قویتر، بهبود مزیت رقابتی و انطباق با فرهنگ سازمانی برای دستیابی به تعالی سازمانی خواهد شد. همچنین سواد حقوقی شرکتها ریسک قانونی شرکتها را در سطح کارکنان و سازمان ها برطرف میکند که لازمه آن شناسایی زیرساختهای مورد نیاز برای حمایت از سواد حقوقی و ترویج ارتباطات موثر در سراسر سازمان است. از طرف دیگر اکثر افراد متخصص و تحصیل کرده نسبت به مقررات و مسئولیت خود در قبال قانون آگاهی ندارند. به همین علت شرکتها و سازمانها در توانمندسازی اجتماعی و حقوقی این افراد بسیار موثر هستند و میتوانند با افزایش دسترسی به اطلاعات و دسترسی به آموزش باکیفیت، اراده لازم برای آموزشهای حقوقی را ایجاد کنند.
در ایران، سیاست واحدی در زمینه سواد حقوقی وجود ندارد. حتی در قانون اساسی به صراحت به عبارت “سواد حقوقی” اشارهای نشده است. البته مصادیقی به عنوان حقوق شهروندی مشخص شده که لازمه آن سواد حقوقی شهروندان میباشد. عدهای معتقد هستند برخی از این مصادیق به طور غیرمستقیم به سواد حقوقی اشاره دارد. البته اقدامات مختلفی برای ارائه مقالات و انتشار کتاب با موضوع سواد حقوقی توسط حقوقدانان کشورمان انجام شده است. یکی از کتب منتشر شده در این زمینه “سواد حقوقی کودکان” میباشد که برای آشنایی با حقوق کودکان و نکات آموزشی حقوق دانشآموز از پیشدبستانی تا دبیرستان و قوانین مرتبط با آن ارائه شده است. این کتاب که ۲۰۸ صفحه دارد توسط ابراهیم شرکا نوشته شده و از طریق فروشگاه مجازی انتشارات مدرسه قابل دسترسی برای علاقهمندان است.
اگرچه کارهای خوبی در این زمینه انجام شده اما کافی نیست. این مساله نیازمند توجه بیشتر بوده و باید نهادهایی مانند وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، صدا و سیما، معاونت حقوقی ریاست جمهوری، سازمانهای مردم نهاد و قوه قضائیه به عنوان متولیان امر با یکدیگر تعامل داشته باشند و با طراحی برنامههای عملیاتی بر اساس سیاستهای واحد باعث افزایش سواد حقوقی شهروندان و به دنبال آن کاهش پرونده های قضایی و آمار زندانیان شوند.
دولت نیز میتواند از طریق آموزش رسمی در مدارس و دانشگاهها و تهیه بستهها و نرم افزارهای کمک آموزشی در این زمینه گام بردارد.
در مدارس و دانشگاههای مختلف ایالت جامو و کشمیر در هند، باشگاههای سواد آموزی حقوقی با هدف آگاهی بخشی دانشآموزان و دانشجویان در مورد حقوق قانون اساسی، حقوق شهروندی وظایف و تعهدات قانونی آنها ایجاد شده است. این باشگاهها زیر نظر مقامات حقوقی هستند و در راس همه آنها مرجع خدمات حقوق ملی قرار دارد که مسئولیت آن به عهده رئیس دیوان عالی کشور میباشد.
دولت هند معتقد است توانمندسازی قانونی در جامعه امری ضروری است چرا که آگاهی حقوقی افراد باعث میشود دسترسی مردم به عدالت بهبود پیدا کند. به همین منظور آموزش برای تقویت دانش حقوقی شهروندان مورد توجه دولت هند قرار گرفته است.
ایده اصلی این برنامهها این است که نوجوانان و جوانان به عنوان شهروندان مسئول نسبت به سایر سازمانها در آموزش مردم برای آشنایی با قوانین مختلف، برنامهها و موضوعات روز نقش مفید و موثرتری داشته باشند.
در این باشگاههای حقوقی که توسط نمایندگان و افسران بازنشسته و در حال خدمت دادگستری برگزار میشود، ۱۰ تا ۲۵ دانشآموز شرکت میکنند تا با موضوعاتی مانند جلوگیری از خسارت به اموال عمومی، حقوق معلولین، حق تحصیل و به طور کلی حقوق شهروندی آشنا شوند.
نکته قابل توجه در این باشگاهها، ارائه کمکهای حقوقی رایگان به نیازمندان است. همچنین کودکان زیر ۱۸ سال و افراد بالای ۶۰ سال محدودیتی برای شرکت در این دوره ها ندارند.
اصطلاح آموزش حقوقی جامعه در کشورهایی مانند استرالیا و ایالات متحده آمریکا نیز رواج دارد به طوری که در مدارس ابتدایی، متوسطه و گاهی در آموزش عالی و حتی خارج از سیستم آموزشی برای بزرگسالان تدریس میشود.
کشورهایی مانند هند و چین ماموریتهایی برای افزایش سواد حقوقی انجام داده اند. چین کمپینهای آگاهیرسانی حقوقی را در قالب برنامه ۵ ساله از سال ۱۹۸۶ برگزار کرد. هند نیز از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ سازمان خدمات حقوقی ملی را در قالب ماموریت ملی سوادآموزی تشکیل داد.
سواد حقوقی آن قدر اهمیت دارد که جشنهای سالانه آگاهی قانونی از ۵ مارس تا ۵ آوریل در استرالیا برگزار میشود و روز ۱۳ فوریه به نام “آگاهی قانونی کارمندان” در این کشور نامگذاری شده است. در هند نیز روز ۹ نوامبر، روز ملی “سوادآموزی حقوقی” نامیده میشود.
اینترنت به عنوان یک ابزار تحقیق برای جمعآوری مطالب حقوقی است که در افزایش سواد حقوقی نقش مهمی دارد. در واقع اینترنت امکان دسترسی به منابع بیشتر با کمترین هزینه را در سریعترین زمان ممکن از طریق رسانههای اجتماعی فراهم میکند. از طرف دیگر با کمک فناوریهایی مانند اینترنت میتوان شبکههای حقوقی آنلاین ایجاد کرد که مشاوره و کمکهای حقوقی به افراد مختلف ارائه میدهد.
یکی از کشورهایی که در زمینه استفاده از اینترنت برای توسعه سواد حقوقی موفق بوده است، هند میباشد. در این کشور گروه تحقیقاتی MARG که وظیفه آن توانمندسازی حقوقی شهروندان است، از اینترنت و سایت های اجتماعی برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکند. این گروه هر هفته در روزهای جمعه، نکات حقوقی به نام “حقایق جمعه” را در صفحات فیس بوک، توییتر و اینستاگرام خود قرار میدهد. این پست ها و تصاویر بر حقوق شهروندان و سایر اطلاعات مهم دیگر درباره قوانین در هند تمرکز دارد.
راه کارهای بسیاری برای افزایش سواد حقوقی در جامعه وجود دارد به انجام ماموریت دولتها کمک میکند. آگاهی حقوقی از طریق سخنرانیها و کارگاههای تعاملی، برگزاری دورههای آموزشی و ارائه خدمات حقوقی مشاورهای، گفتگوهای رادیویی و تلویزیونی، نمایشنامههای خیابانی و تئاتر، انتشار کتابهای مختلف با موضوعات حقوقی، نشریات اداری، پوسترها، توزیع جزوه، بروشور، تصاویر در کمیکها، تابلوهای تبلیغاتی در اماکن عمومی، طراحی و ساخت پایگاههای اطلاعاتی که در آن اطلاعات حقوقی به زبان ساده توضیح داده شده و از همه مهمتر بازیهای ویدئویی قابل انتقال به مخاطبان است.
هر کدام از روشهای مذکور برای افزایش سواد حقوفی، تاثیرگذاری خاص خود را دارد. اما از آنجا که سواد حقوقی آن طور که باید در جامعه شناخته شده نیست و انتقال مفاهیم حقوقی به شهروندان کمی پیچیده میباشد، بهتر است برای آموزش در این زمینه از روشهای جذابتر مانند بازیهای ویدئویی استفاده شود تا افراد در کنار ابزاری برای سرگرمی با مفاهیم مهم و مرتبط با سواد حقوقی آشنا شوند.
به عنوان مثال شرکتهای حقوقی میتوانند از بازیهای ویدئویی استفاده کنند که مصادیق مختلف سواد حقوقی مانند جلوگیری از خسارت به اموال عمومی، حقوق سالمندان، حقوق معلولان، حقوق کودکان، حقوق زنان و دیگر موارد مشابه را شبیهسازی میکند. طراحی بازی میتواند به گونهای باشد که جنبه استراتژیک نیز داشته باشد به این معنی که سناریوهای مختلف برای حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه در نظر گرفته شود و کاربر قدرت تصمیمگیری برای انتخاب بهترین راهحل در جهت حمایت از آنها را داشته باشد. در این میان میتوان علاقهمندان به بازیهای ویدئویی را از طریق جذابیتهای صوتی تصویری با برخی از مفاهیم حقوقی نیز آشنا کرد. در واقع باید مخاطب پس از انجام بازی ضمن افزایش اطلاعات حقوقی، با اقشار آسیبپذیر جامعه آشنا شده و بداند آنها چه حقوقی دارند و وظیفهاش در برابر آنها چیست. همچنین این بازیها باید به گونهای طراحی شود که هر یک از افراد جامعه به حقوقی که در جامعه دارند و نحوه رسیدن به آن آگاهی پیدا کنند. اگر این مهارت توسط بازیهای ویدئویی به مخاطبان به ویژه کودکان و نوجوانان آموزش داده شود و آنها مدیریت بازی طراحی شده را با تصمیمگیریهای مناسب بر عهده بگیرند، به طور یقین سواد حقوقی به خوبی در ذهن افراد تثبیت خواهد شد.
بسیاری از سازمانها و شرکتها برای ورود به بحث سواد حقوقی از سخنرانی، کارگاه، دورههای آموزشی، کتاب، نشریه، جزوه، بروشور و یا تبلیغات استفاده میکنند. به طور معمول کمتر شرکتی برای توسعه این مهارت به سراغ بازیهای ویدئویی میرود. علت هم آن است که یا از تاثیر این روش غافل هستند یا ترجیح میدهند برای آموزش سادهترین و سریعترین راه را انتخاب کنند یا هزینه کمتری را متحمل شوند. شاید اگر به صورت بلندمدت به قضیه نگاه کنیم و عمق تاثیر آموزش برای ما مهم باشد، به این نتیجه برسیم که بازیهای ویدئویی نسبت به دیگر روشها به صرفهتر خواهد بود. برای همین به شما پیشنهاد میکنیم شما مثل بقیه شرکتها نباشید و از زاویه دیگری به این مساله نگاه کنید تا بتوانید با یک مزیت رقابتی برگ برنده را به خود اختصاص دهید.
اگر در حوزه حقوقی یا آموزشی فعالیت دارید و فکر میکنید میتوانید در این زمینه ریسک کنید، ما هم در استودیو بازیسازی بهشت به شما این اطمینان را میدهیم که با طراحی بازیهای ویدئویی جذاب، بیشترین مفاهیم حقوقی مدنظر شما را به بهترین شکل به مخاطب انتقال دهیم. همچنین این امکان وجود دارد که بازی ویدئویی به صورت چند مرحلهای و برای سطوح مختلف سنی از مبتدی تا پیشرفته با توجه به جامعه هدف شما طراحی شود. توصیه ما به شما این است که فرصت را از دست ندهید و با سفارش خود به این استودیو باکیفیتترین کار را تحویل بگیرید. سعی کنید تصمیمی بگیرید که در آینده خود را به خاطر آن سرزنش نکنید. بهترین تصمیم، همکاری با استودیو بازیسازی بهشت است. تردید نکنید که تردید کردن نتیجهای جز پشیمانی نخواهد داشت.
استودیو بازی سازی بهشت