کمتر مشاغلی را میتوان پیدا کرد که از ویروس کرونا در امان مانده باشند. ویروسی که کسب و کارها را کساد کرده و جز ضرر دستاوردی برای آنها نداشته است. به گفته برخی از مسئولان رتبه نخست زیان مالی ناشی از کرونا به صنعت گردشگری اختصاص پیدا میکند. بر اساس مطلب منتشر شده در مجله فوربس، طبق گزارش سازمان ملل متحد ضرر صنعت گردشگری از شیوع ویروس کرونا بالغ بر ۱ هزار میلیارد دلار بوده و بیش از ۱۰۰ میلیون شغل را در دنیا تهدید کرده است. این زیان زمانی بیشتر احساس میشود که بدانیم ۱۰ درصد افراد در سراسر دنیا در این حوزه مشغول به کار هستند. علاوه بر این، بنا بر ادعای خبرگزاری رسمی دولت حدود ۱۰ درصد درآمد ناخالص اقتصاد جهان به صنعت گردشگری مربوط میشود. صنعتی که رتبه ۵ را در بین صنایع مهم دارد. برای درک بزرگی زیانی که به صنعت گردشگری وارد شده همین بس که این صنعت در ماههای ابتدایی سال ۲۰۲۰ حدود ۳۲۰ میلیارد دلار ضرر کرد که بیش از ۳ برابر بحران اقتصادی دنیا در سال ۲۰۰۹ برآورد شده است.
رونق دوباره صنعت گردشگری
صندوق بینالمللی پول پیشبینی کرده است رشد اقتصادی دنیا در سال ۲۰۲۱ بهبود پیدا خواهد کرد و شاید به دنبال آن وضعیت گردشگری نیز به حالت قبل خود برگردد. اگرچه این امیدواری رونق را به صنعت گردشگری برمیگرداند اما در حال حاضر مشوقهایی مانند اعطای تسهیلات برای ادامه حیات این حوزه ضروری به نظر میرسد. اما این راه حل همیشه پاسخگوی نیازهای موجود نیست چرا که گاهی بودجه کافی برای اختصاص به کسب و کارهای صنعت گردشگری وجود ندارد. بنابراین برای حل این مشکل باید فکری اساسی کرد و آن هم چارهای ندارد جز گردشگری مجازی. اما گردشگری مجازی چیست و چگونه میتواند ضررهای ناشی از کرونا را جبران کند؟
گردشگری مجازی
گردشگری مجازی که به عنوان جهانگردی واقعیت مجازی شناخته میشود، در سالهای اخیر محبوبیت قابل توجهی پیدا کرده است. با تحول فناوری و استفاده از اینترنت در سراسر دنیا، اکنون شاهد فعالیتهای گردشگری مجازی در بسیاری از بخشهای صنعت جهانگردی هستیم.
در واقع گردشگری مجازی بدون این که مجبور به سفر باشید، تجربه گردشگری را برای شما تسهیل میکند. در سادهترین شکل، گردشگری مجازی ممکن است شامل یک فیلم از یک مقصد سفر باشد که شما از طریق حس شنوایی و بینایی خود، آن را تماشا میکنید. در شکل پیشرفته آن هم کاربران از انواع تجهیزات مانند هدست، شبیهساز و دستکشهای مخصوص استفاده میکنند تا احساساتی مشابه گردشگری واقعی را تجربه کنند.
به طور کلی میتوان گفت فعالیتهای مجازی بسیار فراتر از توان صنعت گردشگری توسعه مییابند. علت رشد این گونه فعالیتها هم این است که افراد بدون حضور در محل میتوانند خرید کرده یا از محلی بازدید کنند. به عنوان مثال تور مجازی این امکان را فراهم میکند تا کاربران از راه دور خانه یا وسایل منزل را خریداری کرده، به بازدید از موزهها یا اماکن تاریخی بپردازند و یا حتی معلمان برای افزایش تجربه آموزشی دانشآموزان خود از آن بهره ببرند.
ابزاری برای بازاریابی
از آنجا که گردشگری مجازی ترکیبی از واقعیت مجازی و گردشگری به شمار میآید، پرداختن به موضوع واقعیت مجازی اهمیت ویژهای پیدا میکند. واقعیت مجازی در صنعت جهانگردی به عنوان ابزاری برای بازاریابی مورد استفاده قرار میگیرد. سازمانهای مدیریت مقصد گردشگری، مجریان تورهای مسافرتی و جاذبههای گردشگری از واقعیت مجازی برای تبلیغات استفاده میکنند تا توجه گردشگران را جلب کرده و تجارب جدیدی برای آنها به ارمغان بیاورند. بر اساس گزارش Research and Markets که در سال ۲۰۱۹ منتشر شده است شرکتهای گردشگری واقعیت مجازی را به منظور ایجاد کمپینهای بازاریابی و جذب مسافران به کار میگیرند. بنابراین روز به روز شاهد رشد واقعیت مجازی در صنعت گردشگری و نیز استقبال کاربران از این فناوری هستیم چرا که میتواند جایگزین مناسبی برای تجربیات جسمی افراد باشد و به حفظ محیط زیست نیز کمک کند. آمارهای منتشر شده در این زمینه ادعای مذکور را ثابت میکند.
آمار حقیقی از دنیای مجازی
آمار ارائه شده توسط Statista که سایت tourismteacher.com آن را منتشر کرده است نشان میدهد در سال ۲۰۱۷ درآمد محصولات واقعیت مجازی در آمریکا به ۴.۶ میلیارد دلار رسید و درآمد نرمافزارهای واقعیت مجازی ۳۰ برابر افزایش پیدا کرد. همچنین تا سال ۲۰۱۸ حدود ۱۷۱ میلیون کاربر فعال محصولات واقعیت مجازی وجود داشتند. همچنین نتایج نظرسنجی که به همین منظور در آمریکا انجام شده بود حاکی از آن است که ۹۲ درصد از پاسخدهندگان با واقعیت مجازی آشنایی دارند. تنها ۴ درصد از افراد در محدوده سنی ۱۴ تا ۱۹ سال اعلام کرده بودند که واقعیت مجازی برای آنها جذابیتی ندارد. ۹ درصد از شرکتکنندگان نیز گفته بودند غرق شدن در دنیای مجازی کار ناخوشایندی است.
انواع گردشگری مجازی
گردشگری مجازی دارای انواع مختلف است. برخی از انواع آن به تجهیزات و فناوری کمتری نیاز دارند اما برخی دیگر دارای مجموعههای پیچیدهتر و هوشمند هستند. در ادامه به ۵ نوع اصلی از گردشگری مجازی اشاره میشود.
امتحان پیش از خرید گردشگری مجازی حول محور بازاریابی متمرکز شده است. واقعیت مجازی و نرمافزار تجربه مجازی به مشتریان بالقوه اجازه میدهد پیش از خرید، خدمات یا کالای مورد نیاز خود را امتحان کنند. ثابت شده است که این نوع از بازاریابی بسیار موفقیتآمیز بوده و به همین علت شرکتهای گردشگری، بازاریابی واقعیت مجازی را دنبال میکنند و به دنبال توسعه آن هستند. استفاده از گردشگری مجازی به عنوان ابزاری برای بازاریابی زمانی مفید است که هزینه محصول یا خدمات فروخته شده زیاد باشد. به عنوان مثال هواپیمایی بریتیش ایرویز که بین فرودگاه لندن و نیویورک فعالیت میکند یک تور مجازی از کلاس تجاری خود برگزار کرده است. این تور مجازی به مشتریان بالقوه این امکان را میدهد که پیش از تعهد به پرداخت هزینه، خدمات را دنبال کنند.
بازدید از مکان واقعی از راه دور Google earth تحول بزرگی در زمینه گردشگری مجازی ایجاد کرده است. این نرمافزار به کاربران اجازه میدهد با لمس یک دکمه مناطق مختلف جهان را جستجو کنند. بسیاری از سازمانها روش مشابهی را به کار میگیرند و نرمافزار مشخص را برای بازدید واقعی از یک منطقه ارائه میدهند.
بازدید از مکان و زمان دلخواه در گذشته یکی از بزرگترین شاهکارهای فناوری گردشگری مجازی، توانایی بازآفرینی گذشته است. توسعهدهندگان خدمات گردشگری برنامههایی را در اختیار کاربران قرار میدهند که میتوانند از طریق آن زمان را تغییر دهند و خود را به هر زمان یا مکانی که مایل هستند منتقل کنند.
بازدید از مناطق غیر قابل دسترس بسیاری از مناطق در دنیا وجود دارد که رفتن به آنجا ممنوع است یا ما به دلایل مختلف مانند هزینه زیاد، دوری مقصد یا صعبالعبور بودن نمیتوانیم به آن مناطق سفر کنیم. اما با ظهور گردشگری مجازی سفر به همه جای دنیا امکانپذیر است.
بازدید از مناطقی که وجود ندارند گردشگری مجازی این امکان را در اختیار کاربران قرار میدهد تا از مناطقی که وجود ندارند بازدید کنند. Second Life مشهورترین ارائه دهنده پلتفرم این نوع گردشگری مجازی است. این پلتفرم یک دنیای آنلاین میباشد که به شما اجازه میدهد یک نمایش مجازی از خود ایجاد کرده و به نام آواتار با اماکن و افراد مختلف ارتباط برقرار کنید.
نمونههای مشهور گردشگری مجازی
قدم زدن روی دیوار چین قدم زدن روی دیوار چین آرزوی بسیاری از افراد است. اگر شما هم چنین آرزویی دارید اکنون میتوانید با این تور مجازی که در بحران ویروس کرونا ایجاد شده است، راحتتر از هر زمان دیگری روی دیوار چین قدم بزنید.
تورمجازی موزه لوور این تور مجازی به شما امکان میدهد آثار هنری معروف مانند مونالیزا، مریم مقدس و تاجگذاری ناپلئون را مشاهده کنید.
پرواز روی آتشفشان فعال در هاوایی این تور مجازی منحصر به فرد به شما امکان میدهد پرواز روی یک آتشفشان فعال در هاوایی را تجربه کنید. همچنین میتوانید مناظر آتشفشانی را از بالا درک کرده و اثرات بعدی فوران سال ۱۹۵۹ را مشاهده نمایید. در این تور یک لوله گدازه بسیار جالب نیز وجود دارد که میتوانید به صورت مجازی آن را کشف کنید.
تور مجازی کاخ باکینگهام کاخ باکینگهام یکی از محبوبترین جاذبههای گردشگری در انگلیس است. اگر نمیتوانید به طور فیزیکی از کاخ دیدن کنید، به این معنی نیست که فرصت بازدید را از دست دادهاید چرا که از طریق این تور مجازی امکان دیدن از کاخ باکینگهام ممکن خواهد بود.
صعود به قله اورست در حال حاضر یک نقشه سهبعدی تعاملی میتواند مشکل کوهنوردان برای فتح قله اورست را برطرف کند.
سفر به فضا تورهای جدید واقعیت مجازی ناسا، رویاهای گردشگری فضایی شما را زنده میکنند. بر اساس اطلاعات محدودی که دانشمندان از طریق مشاهدات خود در دسترس دارند، این تورها امکان مشاهده مجموعهای از سیارات مانند Kepler-16b و TRAPPIST-1e را برای شما فراهم میکنند.
تور مجازی جنگل آمازون جنگل بارانی آمازون طیف وسیعی از تنوع زیستی را در خود جای داده است. در این بستر جامع گردشگری مجازی میتوانید همه نکات لازم در مورد گیاهان و جانوران منطقه را بیاموزید.
بازدید از بزرگترین آکواریوم دنیا با استفاده از وبکم و نرمافزار پخش زنده، میتوانید زندگی دریایی در آکواریوم جورجیا واقع در آتلانتا را در زمان واقعی تماشا کنید. این آکواریوم بیش از ۵۰ گونه از شیرهای دریایی دارد و برای علاقهمندان به ماهی و کودکان بسیار مناسب است.
مزایای گردشگری مجازی
گردشگری مجازی برای محیط زیست مفید است. گردشگری مجازی به معنای کاهش حمل و نقل، وجود زباله کمتر، آسیب کمتر به گیاهان و جانوران و کاهش اختلال در محیط زیست طبیعی و حیات وحش میباشد.
هنگام استفاده از گردشگری مجازی، انعطافپذیری بیشتری دارید. بسیاری از سفرهای مجازی را میتوانید در اوقات فراغت طبق برنامه زمانی مورد نظر خود نیز انجام دهید.
هزینه گردشگری مجازی نسبت به گردشگری سنتی کمتر است. در واقع بسیاری از فعالیتهای گردشگری مجازی رایگان هستند.
گردشگری مجازی باعث تشویق گردشگری سنتی میشود. به این معنی که وقنی گردشگر از طریق مجازی امکانات یک هتل را تجربه میکند احتمال رزو آن بیشتر خواهد شد.
معایب گردشگری مجازی
گردشگری مجازی برای همه قابل دسترسی نیست.
گردشگری مجازی مزایای اقتصادی کمتری نسبت به گردشگری سنتی دارد.
گردشگری مجازی تعامل اجتماعی محدودی دارد.
توسعه گردشگری مجازی
توسعه گردشگری مجازی الزاماتی دارد که باید به آنها توجه کرد. این الزامات عبارتند از:
بازاریابی و تبلیغات در ابتدا باید ذینفعان صنعت گردشگری مانند سازمانهای مدیریت مقصد گردشگری، تورگردانان و سایر افرادی که در حوزه بازاریابی فعالیت میکنند، از گردشگری مجازی به عنوان ابزاری برای بازاریابی استفاده کنند. به عبارت دیگر فعالان این حوزه باید با اقدامات مناسب خود مشتریان را متقاعد کنند که برای استفاده از خدمات گردشگری مجازی دست به جیب شوند. بنابراین بازاریابی و تبلیغات اولین قدم توسعه این مسیر است.
ایجاد تجربه مناسب گردشگری بسیاری از مشاغل گردشگری از فناوریهای مجازی برای ایجاد تجربه مناسب گردشگری مخاطبان خود استفاده میکنند. این تجربه شامل سواریهای ۵ بعدی در پارکهای موضوعی، فعالیتهای حسی در موزهها و طیفی از جاذبههای گردشگری میباشد که باعث افزایش رضایت بازدیدکنندگان میشود. بالونهای هوای گرم مجازی در دریاچه Qiandao چین نمونهای از این جاذبهها است.
توسعه تجارب گردشگری مجازی در سالهای اخیر شاهد توسعه طیف وسیعی از تجارب گردشگری مجازی بودهایم. اگرچه شاید هر یک از این تجارب از لحاظ مضمون و قابلیتهای فنی با یکدیگر متفاوت باشد اما همگی آنها بهترین و مهمترین موارد را به صورت فشرده به مخاطب ارائه میدهند. به عنوان مثال یک تور سافاری ۵ ساعته ممکن است در چند دقیقه کوتاه شود و دیگر لازم نباشد گردشگر زمانی را برای جستجوی حیات وحش صرف کند و فقط تصاویر واقعی حیات وحش در معرض دید او قرار گیرد.
جایگزینی گردشگری سنتی با گردشگری مجازی با شیوع ویروس کرونا و لغو سفرها، علاقهمندان به سفر، گردشگری مجازی را جایگزین گردشگری سنتی کردهاند. البته برخی معتقدند هیچگاه تعطیلات مجازی جای تعطیلات فیزیکی را نمیگیرد اما پیشبینی میشود در آینده رویکردهای نوآورانه در گردشگری بیش از پیش مورد استفاده قرار گیرد و اقبال عمومی برای گردشگری سنتی به طور قابل توجهی کاهش پیدا کند.
تحقق ماجراهای غیرممکن از طریق مجازی علاقهمندان به گردشگری میتوانند ماجراهای غیرممکن را از طریق گردشگری مجازی دنبال کنند. به عنوان مثال گردشگران قادر هستند در اعماق دریا غواصی کنند، در آسمان شهر مورد علاقه خود پرواز کنند و یا روی کره ماه قدم بزنند. واضح است که ماجراهای غیرممکن به واسطه رشد صنعت توریسم مجازی و پیشرفت فناوری تحقق مییابد.
ورود هوشمندانه به حوزه گردشگری مجازی
با توجه به لزوم توسعه گردشگری مجازی و در کنار تمام مزایا و معایب آن، برندهای فعال در حوزه توریسم باید توجه داشته باشند که اگر همگام با فناوری حرکت نکنند، محکوم به شکست خواهند بود. بنابراین باید برنامهریزی و استراتژی مناسبی برای ورود به حوزه گردشگری مجازی و توسعه آن داشته باشند. البته نباید بیگدار به آب زد و بدون دانش لازم اقدامی در این زمینه انجام داد. برای ورود هوشمندانه به این حوزه کافی است شرکتهای ارائه دهنده خدمات گردشگری با مجموعههای تخصصی مانند استودیو بازی سازی بهشت مشورت کنند. این استودیو با تجربه سالها طراحی و ساخت بازیهای ویدئویی در خدمت فعالان گردشگری است.
استودیو بازی سازی بهشت یک استودیو تولید بازی ویدیویی در بسترهای Android و iOS و دسکتاپ است که فعالیت های خود را بر پایه ی فرهنگسازی بنا نهاده و گیمیفیکیشن را عنصر اصلی تاثیرگذار در آموزش می داند.