با افزایش و تغییر نرخ ارز، «ورود توریست خارجی» به کشور افزایش داشته است و در مقابل، برای ایرانی‌ها تحت تاثیر تغییر نرخ ارز از حجم «مسافرت خارجی» به مقصد کشورها به خصوص دو کشور اولویت سفر ایرانی‌ها کاسته شده است.
سفرهای خارجی با مبدا و به مقصد ایران، کاملا جابجا شد. بررسی‌ها درباره تاثیر «تغییر نرخ ارز» بر «جریان ورود و خروج توریست» در بازار گردشگری ایران نشان می‌دهد یک رابطه قوی بین نرخ ورود و خروج مسافر و نرخ ارز وجود دارد که آمار ۱۰ ساله جریان توریست، وجود آن را تایید کرده است.
تاثیرتغییر نرخ ارز بر گردشگری در سال1399در چهار ماه اول سال ۹۹ نیز ورود توریست خارجی به کشور حدود ۴۰ درصد افزایش داشته است واما در مقابل، در سه ماه اول، خروج توریستی ایرانی‌ها از کشور ۷ درصد نسبت به همین مدت در سال گذشته کاهش پیداکرده است. به‌طوری‌که در چهار ماه اول امسال، میزان عزیمت مسافران ایرانی به مقصد امارات نصف شد. این افت و خیز سفرهای خروجی و ورودی در بازار گردشگری ایران طی سال گذشته و ابتدای امسال با محرک ارزی اتفاق افتاده به‌طوری‌که جهش ۱۶۶ درصدی نرخ دلار در سال ۹۷ باعث شد از یکسو، «هزینه سفر خارجی ایرانی‌ها» که همواره از «یارانه ارزی» برخوردار بود، «واقعی» شود و از سوی دیگر، «ایران» طی یک‌سال میلادی اخیر به «ارزان‌ترین کشور» در بازار گردشگری بین‌المللی برای توریست‌های خارجی تبدیل شود.
سال گذشته، ریسک هزینه‌ای سفر خارجی برای خیلی از ایرانی‌ها به دلیل تغییر نرخ ارز و کمرنگ شدن یارانه ارزی سفر، به گونه‌ای افزایش یافت که بخش قابل‌توجهی از متقاضیان سفرهای خارجی با انصراف از این شکل گردش و تفریح، مقصد سفر را «داخلی» تعریف کردند و مقصد را به «شهرها و سایر مناطق کشور» تغییر دادند. سال گذشته تعداد سفر خارجی‌ها به ایران بیش تر از سفر خارجی ایرانی‌ها بوده است؛
به‌طوری‌که ورود توریست به کشور به لحاظ نرخ رشد مسافر خارجی، با رشد ۵۳ درصدی، رکورد ۱۰ ساله رشد را به ثبت رساند. رشد 1/5 برابری در تعداد توریست خارجی سفر کرده به ایران طی سال ۹۷ از سال ۸۸ به بعد، سابقه نداشته است.
همچنین در سال 91 پایین آمدن آمار توریست‌های ایرانی در امارات و ترکیه طی ماه‌های اخیر شدید بوده است که علت آن را می‌توان «جدایی نسبی سفرهای خارجی از یارانه ارزی» عنوان کرد.
این مدل سیاست گذاری که نتیجه آن را می توان در فاصله سال های ۹۳ تا ۹۶ در بازار ارز و «بازتاب» آن را نیز در سایر بازارها از جمله بازار گردشگری مشاهده کرد، باعث شد تحت تاثیر تثبیت نرخ دلار، مسیر افزایش درآمدهای ارزی از محل فعالیت های صادراتی و خدمات قابل ارائه به خارجی ها، سخت و محدود شود و در مقابل، جاده خروج ارز از کشور ناشی از واردات و مصرف از بازار کشورها، به راحتی تغییر کند.
این اتفاق برای بازار گردشگری به شکل سبقت «جذابیت سفر خارجی» از «هزینه سفر خارجی ها به ایران» عمل کرد و باعث شد بازار گردشگری ایران از منافع ارزی توریسم بین المللی محروم بماند و همزمان با رونق سفرهای خارجی ایرانی ها، خروج ارز از کشور رقم بخورد.
دو مقصد عمده مسافرت های خارجی ایرانی ها ، ترکیه و امارات بوده است. با توجه ب آمار نشان داده شده که : رابطه بسیار قوی بین تغییرات نرخ ارز و شدت مسافرت خانواده های ایرانی به مناطق توریستی- تفریحی ترکیه و امارات وجود دارد؛ به طوری که با تثبیت نرخ دلار، این سفرها افزایش داشته و با افزایش نرخ ارز، از جذابیت سفر به این دو کشور کاسته شده است.
سفر به ترکیه و امارات طی ۱۰ سال گذشته با دو نقطه اوج و دو مسیر کاهشی همراه بوده است. اولین افت شدید در سفر ایرانی ها به مقصد ترکیه در سال ۹۱ و همزمان با جهش ارز اتفاق می افتد.
در سال ۹۱ در پی تغییر نرخ ارز ۱۱۷ درصد افزایش پیدا می کند و به خاطر واقعی شدن هزینه سفر خارجی در آن برهه از زمان، تعداد مسافران ایرانی وارد شده به ترکیه ۳۷ درصد کاهش می یابد. همجنین دو سال قبل از آن، تثبیت نرخ ارز و جلوگیری از واقعی شدن آن، رشد ۳۶ درصدی سفر ایرانی ها به مقصد ترکیه را به همراه داشت.
