شهر تاریخی اصفهان در فرهنگ ایران به «نصف جهان» شهرت دارد. از آنجایی که بناهای تاریخی متعددی در اصفهان وجود دارد، شماری از آن‌ها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده‌اند. شهر تاریخی اصفهان یکی از شهرهای بزرگ توریستی و باستانی است که در مرکز ایران واقع شده و دارای آب وهوای نیمه خشک و معتدلی است، از آنجایی که این استان بخاطر وجود بافت تاریخی و توریستی آن گردشگران زیاد و به مراتب هتل های زیادی برای اقامت مسافران دارد. برای رزروی راحت و اقامتی راحتتر در اصفهان از سایت های هتلدیدن فرمایید تا بتوانبد انتخاب بهتری داشته باشید.
در دامنه شرقی کوه های زاگرس بر روی آبرفت زاینده رود بنا شده و به طول و عرض جغرافیایی ۴/۵۱و ۳۲/۳۸ و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵۷۵ متر است.
مردم شهر اصفهان با لهجه اصفهانی و زبان فارسی صحبت می کنند اما تفاوت هایی در واژگان، آوا و ادای جمله ( ِص ) نسبت به زبان فارسی دارند.
اغلب مردم پیرو دین اسلام و مذهب تشیع می باشند اما یهودیان، ارامنه، مسیحیان و سایر اقلیت های مذهبی نیز در شهر اصفهان زندگی می کنند.
شهر اصفهان با توجه به آب و هوای معتدل و مراکز تاریخی و گردشگری فراوان به عنوان مرکز فرهنگی و اقتصادی ایران به شمار می آید
از لحاظ جمعیت بعد از تهران و مشهد، سومین شهر بزرگ ایران و یکصد و شصت و سومین شهر پر جمعیت دنیا محسوب می شود.
اصفهان شهری باستانی توریستی در مرکز ایران است که به لحاظ جمعیت بعد از تهران و مشهد، سومین شهر بزرگ ایران و یکصد و شصت و سومین شهر پر جمعیت دنیا محسوب می شود
تاریخ این شهر از یک سو به سلیمان و نوح متصل و از سوی دیگر پایگاه نهضت کاوه آهنگر بر علیه ضحاکخونخوار معرفی می گردد.
بنای اصفهان را به طهمورث، سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان نسبت داده‌اند.
اصفهان در تاریخ قدیم با نام گِی در پارس علیا معرفی گردیده و نیز از آن، تحتِ عنوانِ گابای یا تابای نیز نام برده شده‌است.
از نام‌های قدیمی دیگر اصفهان «الیهودیه» است؛ زمانی که کوروش بزرگ بابل را تصرف کرده و یهودیان را از اسارت پادشاه آن نجات داد، برخی از آن یهودیان به ایران آمده و در این منطقه سکونت یافتند و به همین دلیل به اصفهان فعلی دارالیهودیه گفتند.
در سال ۱۰۰۶ هجری قمری شاه عباس پایتخت خود را از قزوین به اصفهان انتقال داد؛ این کار دلایل مختلفی داشت و یکی از این دلایل علاقه‌ی زیاد شاه عباس به طبیعت اصفهان بود.
شهر نجف‌آباد در دوران صفویان، به عنوان شهر بازرگانی و به منظور تهیه آذوقه‌ی شهر اصفهان بنا شد.
اصفهان در دوران شاه عباس اول تا مرگ شاه عباس دوم، برترین شهر خاورمینه محسوب می‌شد. در این دوران اصفهان حتی از قسطنطنیه بزرگتر و زیباتر بود و ۴ کوی (محله) به نام‌های عباس‌آباد، جلفا، گبرآباد و اسپهان داشت.
در دوران قاجار و حکمرانی «مسعود میرزا ظل‌السلطان» (پسر ناصرالدین شاه) بیش از ۵۰ بنای تاریخی و باغ ایرانی در اصفهان نابود شد.
اغلب آثار تاریخی که در اصفهان به جلا مانده است، مربوط به دوران اسلامی است.
اصفهان در دوران سلجوقیان و صفویان در اوج شکوه و زیبایی خود قرار داشت و امروزه باشکوه‌ترین آثار و بناهای تاریخی آن متعلق به همین دوران‌ها است.
الف ) عهد اشکانيان (پایتخت ولیعهد ) ب ) عهد ساسانيان (پایتخت ولیعهد ) ج ) دوره ديلمه د ) دوره سلاجقه ( از کارهاي مهم اين دوره اقدام به اصلاح تقويم جلالي به همکاري عمر خيام ) ه ) دوره صفويه. والتر مينچ آلماني مي نویسد: اصفهان نه تنها در قلب ايران قرار دارد بلکه داراي کليه شرايطي است که براي يک پايتخت بزرگ لازم است.
میدان نقش جهان در دوران شاه عباس در اصفهان ساخته شد.
قوچ و میش نماد جانوری اصفهان شناخته شده است.
یکی از دلایلی که اصفهان را «نصف جهان» می‌نامند این است که این شهر بیش از شش هزار اثر تاریخی با قدمت صدها و بلکه هزاران سال را در خود جای داده است.
روز سوم اردیبهشت که روز تولد شیخ بهایی است، روز نکوداشت اصفهان نامگذاری شده است.
امروزه بیشتر یهودیان اصفهان در خیابان فردوسی، آمادگاه و سیدعلیخان ساکن هستند و بیشتر آن‌ها به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند.
جلفا در جنوب اصفهان قرار دارد و منطقه‌ای است که بیشتر ارمنی‌های این شهر در آن زندگی می‌کنند.
بیشتر کلیساهای شهر اصفهان در منطقه‌ی جلفا قرار دارد.
محله‌ی جلفا اصفهان قدمتی ۴۰۰ ساله دارد و هنوز بافت تاریخی خود را حفظ کرده است.
کلیسای هاکوب اصفهان، قدیمی‌ترین کلیسای این شهر است.
اصفهان از روزگاران کهن تا کنون به نام‌های : صفاهان ، صفویان ، پارتاک ، پارک ، پاری ، پاریتاکن، پرتیکان ، جی ، رشورجی ، سپاهان ، سپانه ، شهرستان ، صفاهان ، صفاهون ، گابا، گابیان ، گابیه ، گبی ، گی و نصف جهان سرشناس بوده‌است.
نام اسپهان چگونه اصفهان شد
نام قدیم اصفهان که اسپهان بوده (به معنی جایگاه ارتش) از روزگار ساسانیان به بعد جایگزین نام گی شد و آن‌گونه که در سرگذشت‌نامه‌ها آمده، سواره نظام ساسانی به هنگام صلح در سبزه‌زارهای پیرامون اسپهان به ویژه در بخش غربی این شهر تا دامنه‌های کوه‌ها و سرچشمه‌ی زاینده‌رود استقرار یافتند بعد ها پس از فتح توسط اعراب مسلمان و چون در عربی حرف «پ» وجود نداشته با لهجه و حرف «ص» بصورت اصفهان تلفظ گردید.
طلاسازی: یکی از هنرهای معروف ، صنعت طلاسازی می باشد که از صنایع جذاب شهر اصفهان محسوب می شود.
سفال و سرامیک سازی: یکی از مهمترین مراکز سفال سازی نه تنها در اصفهان بلکه در سطح ایران، شهر رضا در استان اصفهان می باشد که سفال و سرامیک را با نقش و نگارهای مختلف تزئین می کنند. سفال و سرامیک سازی از صنایع مهم استان اصفهان می باشد.
خاتم کاری: هنر اصیل ایرانی در خاتم کاری استان اصفهان گره خورده است. در این هنر سطوح مختلف را با مواد مختلف به شکل مثلث های کوچک می پوشانند.
صحافی: کار صحافی برای کتاب های قدیمی را اصفهانی ها به طرز ماهرانه ای انجام می دهند.
همچنین اصفهان در صنایع خاتم کاری، کاشی کاری، قلم زنی، قالی بافی، خوشنویسی، نگارگری، نقره کاری، معرق کاری، ملیله دوزی، مسگری، نمدمالی، گیوه بافی ، مینا کاری، زرگری نقره و طلا در دنیا شهرت دارد.
اصفهان محصولات کشاورزی و میوه های منحصر به فردی مانند سیب ، گلابی ، سیب گلاب ، پیاز کوهی دارد که و کرفس اصفهان مشهور است همچنین این شهر در کنار جاذبه های گردشگری فراوان، دارای غذاهای سنتی و خوشمزه بسیاری می باشد که شامل:
بریونی یا بریان
از معروفترین و خوشمزه ترین غذاهای سنتی اصفهان، بریونی می باشد. این غذا از مخلوط گوشت گردن گوسفند، جگر سفید گوسفند، ادویه های مختلف تهیه می شود و ظاهری شبیه به همبرگر دارد.
این غذای سنتی اصفهان با توجه به شرایط زیستی هر منطقه اصفهان پخته می شود. از ترکیب گوشت گردن گوسفند، ماست، گلاب، زعفران، خلال پسته و بادام، زرشک و ادویه های مختلف تهیه می شود. این غذا چیزی شبیه به حلیم می باشد.
این غذا، آش سنتی شهر اصفهان محسوب می شود. از ترکیب گوشت، نخود، ماش، پیاز، برنج، سبزی تره و ادویه جات تهیه می شود و برای فصل سرد سال بسیار مناسب می باشد.
