اگر پزشک به شما بگوید که چربی خون شما بالا است، بدان معنی است که سطح کلسترول LDL، چربیهای تری گلیسیرید یا هر دو آنها دارای سطح بالای در خون هستند. اگر سطح بالای این مواد را داشته باشید، در معرض خطر ابتلا به بیماریهای قلبی هستید. به بالا رفتن کلسترول یا تري گلیسیرید در خون که در اثر مصرف مواد غذایی بیش از میزان مورد نیاز یا هنگام بروز اختلال در سوخت و ساز چربی افزایش مییابد، بیماري چربی خون بالا گفته میشود.
برای درک چگونگی ابتلا به چربی خون، شما باید درباره کلسترول بدانید. دو نوع کلسترول در بدن شما عبارتاند از لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) گاهی اوقات به عنوان کلسترول بد نامیده شده و توسط بدن شما ساخته میشود. همچنین توسط بدن از غذاهای غنی از کلسترول مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی جذب میشود. LDL میتواند با سایر چربیها و مواد موجود در خون شما ترکیب شود و باعث ایجاد انسداد در شریانها شود. این کار میتواند جریان خون شما را کاهش دهد و باعث مشکلات جدی مانند بیماریهای قلبی عروقی (آترواسکلروز)، حمله قلبی یا سکته مغزی شود.
به دلیل اثرات بالقوه آن، پزشکان سطح پایین LDL را توصیه میکنند. HDL، گاهی اوقات به عنوان «کلسترول خوب» شناخته شده است، اثر محافظتی روی قلب دارد. HDL کلسترول مضر را از شريان به کبد انتقال میدهد. پزشکان معمولاً توصیه میکنند که سطح بالاتری از کلسترول HDL داشته باشید.
تری گلیسیرید یک نوع چربی است که بیشتر از مواد غذایی که میخورید، دریافت میکنید. بدن همچنین آن را زمانی که کالری اضافی در بدن وجود دارد تولید میکند یعنی به چربی برای ذخیره سازی تبدیل میشود. برخی از تری گلیسیریدها برای عملکرد برخی سلولها ضروری هستند، اما مقدار بیش از حد آنها در بدن، ناسالم است.
غذاهای دارای انواع خاصی از چربیها، شرایط خاص پزشکی و سایر عوامل میتوانند باعث افزایش کلسترول خون و تری گلیسیرید بالا شوند. دو نوع چربی برای افزایش سطح کلسترول شناخته شده است.
چربی اشباع شده: چربی اشباع میتواند میزان LDL خون را افزایش دهد. برخی از غذاهای گیاهی مانند روغن پالم و روغن نارگیل دارای چربی اشباع هستند. با این حال، چربی اشباع بیشتر در محصولات غذایی حیوانی به وفور یافت میشوند مانند:
چربیهای ترانس: چربیهای ترانس یا اسیدهای چرب ترانس، بدتر از چربیهای اشباع هستند زیرا میتوانند سطح LDL خون را بالا ببرند و سطح HDL خون را پایین بیاورند. برخی از چربیهای ترانس در محصولات حیوانی به طور طبیعی یافت میشوند. سایر چربیهای ترانس در غذاهای فرآوری شده یافت میشوند که تحت فرآیندی به نام هیدروژناسیون تولید میشوند، مانند برخی از انواع مارگارین و چیپسها.
بعضی شرایط پزشکی میتواند سطح کلسترول خون را تحت تأثیر قرار دهد. سطح کلسترول خون بالا میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
علل دیگر بالا رفتن سطح کلسترول خون عبارتاند از:
کلسترول بالا معمولاً نشانههای بیماری را ایجاد نمیکند. علائم ممکن است تنها پس از افزایش کلسترول باعث آسیب قابل توجهی شود. به عنوان مثال، علائم ممکن است به شکل علائم بیماری قلبی مانند درد قفسه سینه (آنژین صدری) یا تهوع و خستگی رخ دهد.
برای بررسی سطح کلسترول، دکتر شما یک آزمایش خون به نام یک پروفایل لیپیدی یا پانل چربی را تجویز میکند. این آزمایش کلسترول تام (هر دو LDL و HDL) و تری گلیسیرید را اندازهگیری میکند. قبل از این آزمایش، پزشک به احتمال زیاد از شما میخواهد که برای حداقل 8 تا 12 ساعت از خوردن و نوشیدن اجتناب کنید.
داشتن یک رژیم سالم و ورزش کافی میتواند به کاهش چربی خون بالا کمک کند. این گامهای مشابه میتواند به جلوگیری از اختلالات چربی در ابتدا کمک کند. بهترين راه براي كنترل كلسترول خون، كاهش وزن از طريق افزايش فعاليت بدني و كاهش مصرف غـذاهاي پرچـرب است. متخصصان تغذیه برای کاهش چربی خون بالا توصیه میکند که کمتر از 6 درصد از کالری روزانه رژیم غذایی از چربیهای اشباع باشد.
خوردن مقدار زیادی غلات کامل، میوهها و سبزیجات نیز میتواند باعث کاهش چربی خون بالا شود. راههای دیگری که میتوانند به شما در حفظ سطح کلسترول سالم کمک کنند و راهی برای کاهش چربی خون بالا باشد عبارتاند از:
علاوه بر اين كه يك رژيم خوب میتواند نقش مهمي در كاهش چربي خون بالا و بیماریهای قلبي داشته باشد، موارد ديگري را نيز بايد رعايت كرد. پس براي اينكه يك بدن سالم داشته باشيد: