اولین قدم برای حل یه مشکل اینه که بفهمی "ریشه‌ش کجاست؟!" اگه فقط علائمش رو رفع کنی، مشکل خیلی زود برمی‌گرده. اینجاست که تحلیل ریشه مشکل (Root Cause Analysis) می‌تونه نجاتت بده. اینجا یه روش آسون و کاربردی آوردم تا بتونی به اصل ماجرا برسی و راه‌حل درست رو پیدا کنی.
روش "۵ چرا" ( که جلوتر خیلی خلاصه توضیح دادم) در ۸۵٪ موارد به یه دلیل واقعی و ریشه‌ای ختم می‌شه.
۷۰٪ مشکلات به‌خاطر یه خطای سیستمی رخ می‌ده، نه خطای انسانی.
استفاده از اصل پارتو می‌تونه ۸۰٪ مشکلات یه سازمان رو فقط با ۲۰٪ تلاش حل کنه.
تحلیل ریشه‌ای باعث ۴۰٪ کاهش هزینه‌های ناشی از حل موقت مشکلات می‌شه.
شرکت‌هایی که تحلیل ریشه‌ای رو جدی می‌گیرن، بهره‌وری‌شون تا ۳۰٪ افزایش پیدا می‌کنه.
۱. تکنیک ۵ چرا
از خودت پنج بار بپرس "چرا؟" تا بتونی علت‌های پنهان رو پیدا کنی.
تکنیک ۵ چرا (5 Whys) اولین بار توسط ساکیچی تویودا، یکی از بنیان‌گذاران شرکت تویوتا در ژاپن، مطرح شد. این تکنیک در دهه ۱۹۳۰ در #فرآیند #تولید و حل مشکلات کارخانه‌های تویوتا شکل گرفت و بعدها به یکی از اصول بنیادین #سیستم تولید تویوتا (#TPS) و #مدیریت #ناب (#Lean Management) تبدیل شد.
۲. نمودار استخوان ماهی (Fishbone)
با استفاده از این نمودار، رابطه علت و معلولی بین بخش‌های مختلف مشکل رو ببین.
۳. اصل پارتو (Pareto Principle)
تمرکزت رو بذار روی اون ۲۰ درصد از علت‌ها که ۸۰ درصد مشکلات رو ایجاد می‌کنن.
----------------------------------
چارچوب F.O.C.U.S برای تحلیل ریشه‌ای مشکلات:
Focus: روی مشکل اصلی #تمرکز کن.
Organize: داده‌های لازم رو جمع‌آوری کن.
Create: یه لیست از علت‌های احتمالی بساز.
Understand: سیستم‌ها و فرآیندها رو درک کن.
Solve: اقدامات هدفمند و دقیق انجام بده.
----------------------------------
۶ قدم برای تحلیل موفق مشکل
۱. مشکل رو شفاف کن
تا وقتی مسئله رو کامل نفهمیدی، سراغ علت‌ها نرو. یه تعریف درست از مشکل می‌تونه جلوی اشتباهات رو بگیره.
۲. آدمای درست رو درگیر کن
با تیم‌هایی که تو فرآیند دخیلن حرف بزن. دیدگاه‌های متنوع بهت کمک می‌کنه ریشه‌های دقیق‌تری پیدا کنی.
۳. از ابزارهای تصویری استفاده کن
نمودارهایی مثل فیش‌بون یا فلوچارت، باعث می‌شه ارتباط بین علت‌ها بهتر دیده بشه.
۴. یافته‌هات رو اعتبارسنجی کن
فرضیه‌ها رو تست کن تا مطمئن بشی. گاهی یه آزمایش کوچیک می‌تونه جواب نهایی رو نشون بده.
۵. فقط یه راه‌حل رو پیاده کن
همه مشکلات رو با هم حل نکن. یه تغییر انجام بده، نتیجه رو ببین و بعد ادامه بده.
۶. مستند کن و یاد بگیر
نتایج رو ثبت کن تا برای آینده #تجربه بشه. اینجوری از تکرار اشتباهات جلوگیری می‌کنی.
----------------------------------
اشتباهات رایج که نباید مرتکب بشی
❌ زود نتیجه‌گیری کردن بدون اطلاعات کافی.
❌ درمان موقت علائم به‌جای حل ریشه مشکل.
❌ سرزنش آدم‌ها به‌جای پیدا کردن نقص‌های سیستمی.
----------------------------------
با این روش‌ها هر مشکلی که فکر می‌کنی "حل‌ش غیرممکنه"، شدنی می‌شه! حالا شروع کن به پرسیدن "چرا؟" و نذار مشکلاتت ریشه‌دارتر بشن. 🌱
#تفکر_سیستمی #سازمان_یادگیرنده
