فیلم «نخستین انسان» با تمام حواشی پرچم آمریکا، بحث‌های ضعف و قوت فیلم و بی‌مهری‌هایی که در فصل جوایز در حقش شد، اما در یک چیز، همه در موردش نظر مشترکی داشتند و اون هم موسیقی بی‌نظیر این فیلم است.
جاستین هورویتز که در فیلم‌های قبلی دیمین شزل، کارگردان فیلم‌های ویپلش و لالالند همکاری داشته، باز هم هنر خودش رو اثبات کرد.
من تخصصی در موسیقی ندارم و فقط یه شنونده هستم، اما نکته‌ای که باعث شد این مطلب رو بنویسم استفاده از ساز بسیار جالب و عجیب غریبی به اسم «ترمین» در ساخت موسیقی این فیلم است.
این ساز کاملا بدون لمس دست کار می‌کنه و صدای خروجی با اختلاف فرکانس دو نوسان‌ساز، با ایجاد میدان مغناطیسی ایجاد میشه.
توضیحات دقیق‌تر نحوه عملکرد این ساز رو به نقل از ویکی پدیا بخونید:
این ساز بدون لمس شدن نواخته می‌شود. صدا توسط دو نوسان ساز به وجود می‌آید که با هم به ارتعاش در می‌آیند. یکی از نوسان سازها در فرکانسی با طیفی بالاتر از حد شنوایی انسان عمل می‌کند و فرکانس‌های نوسان ساز دیگر با ورود دست به میدان مغناطیسی تغییر می‌کند. ضرباهنگ فرکانس که تفاوت میان فرکانس‌های دو نوسان ساز است، صدایی است که می‌شنویم.
زمانی که ترمین روشن می‌شود، یک میدان مغناطیسی اطراف ساز را فرا می‌گیرد و زمانی که دست نوازنده به این میدان وارد می‌شود، تغییراتی در فرکانس و حجم صدا ایجاد می‌شود. دو آنتن از بدنه ترمین خارج شده‌اند که یکی کنترل‌کننده بلندی و فرکانس صدا (pitch) و دیگری کنترل‌کننده حجم و مقدار آن است. زمانی که دست نوازنده به سمت آنتن عمودی حرکت می‌کند، صدا بلندتر می‌شود و نزدیک کردن دست به آنتن افقی، صدایی با حجم ملایمتر از آن شنیده می‌شود. از آنجایی که هیچ تماس فیزیکی بین ساز و نوازنده وجود ندارد، نواختن ترمین به مهارت بالا و گوش موسیقی عالی نیاز دارد.
این ساز توسط مخترع معروف روس لئون ترمین ساخته شده، در واقع این ساز یکی از دستآوردهای تحقیقاتش روی فناوری حسگرهای مجاورتی (Proximity sensor) بوده که رایجترین کاربردش تو گوشی‌های موبایله و هر روز داریم ازش استفاده می کنیم.
نکته جالب دیگه در مورد لئون ترمین اینکه تو دوره اجباری همکاریش با کاگ‌ب شوروی دستگاه استراق سمعی رو به نام The Thing ساخته بوده و شوروی با کار گذاشتن این دستگاه در ساعت اهدایی به سفیر آمریکا، به مدت ۷ سال مکالمات مخفی دفتر سفیر آمریکا رو مورد شنود قرار می‌داده!
این دستگاه پایه و نیای سیستم‌های RFID کنونی محسوب میشه.
فناوری و نحوه عملکرد این ساز مورد توجه اینشتین بوده و علاقه زیادی بهش داشته، همچنین این ساز مورد علاقه و مورد استفاده نیل آرمسترانگ بوده، همینطور که تو فیلم هم نشون داده شد، آرمسترانگ در زمان دانشگاه دستی بر آتش موسیقی هم داشته.
در صحنه‌ی پخش موسیقی توسط واکمن داخل آپولو و صحنه‌های خانوادگی این فیلم از موسیقی‌های ساخته شده توسط این ساز استفاده شده.
کسی هم که ایده استفاده از این ساز رو به شزل و هورویتز میده، رایان گاسلینگ بازیگر نقش نیل آرمسترانگ بوده که حین تحقیق و مطالعه‌اش در مورد آرمسترانگ به این نکته پی می‌بره.
این رو هم بگم که نواختن این ساز بسیار سخته و جاستین هورویتز برای ساخت موسیقی این فیلم، به یادگیری این ساز پرداخته.
به این نکته هم اشاره کنم شزل و هورویتز هر دو قبلا همکلاسی بودند و رشته‌ی مورد علاقه شزل هم موسیقی بوده، اما اونجور که دوست داشته موفق نبوده، بنابراین به فیلمسازی رو میاره و حقا که چه فیلمسازی، جوانترین کارگردان برنده جایزه اسکار!
با اینکه First Man ژانری جدا از سه فیلم قبلی شزل داره، باز هم به موسیقی توجه ویژه‌ای شده و در اوج قرار داره.
از این ساز در ساخت موسیقی بعضی از فیلم‌های آلفرد هیچکاک و گروه‌های لدزپلین، ریدیوهد، رولینگ استون و ... هم استفاده شده است.
چند تا کلیپ مرتبط با ترمین:
صحبت‌های شزل و هورویتز در مورد ساخت موسیقی فیلم
کاور موسیقی فیلم توسط Charlie Draper
KATICA ILLÉNY theremin - Only You
Ennio Morricone - The Ecstasy of Gold - Theremin
Frank Sinatr - New York; THEREMIN COVER by Robert Meyer
اخیرا تو انجمن نجوم شهرمون برنامه نمایش و بررسی First Man رو داشتیم، اسلاید بررسی فیلم و کلیپ‌های تکمیلی و چند تا لینک مفید در مورد فیلم و برنامه آپولو رو اینجا هم قرار می‌دم، شاید واسه کسی مفید واقع شد.
