بسیاری از کشور ها دورکاری را اجباری کرده بودند و در ایران هم در زمان های اوج بیماری آیین نامه ها و قوانینی در راستای کاهش تجمع افراد در محیط کار و افزایش فاصله اجتماعی وضع شد. این شیوه کاری که برای برخی کارکنان خوشحال کننده و برای برخی سخت بود، به نظر روشی ماندگار برای کار خواهد بود. چرا که پیشبینی شده است که تا ۵ سال آینده ۷۰% از نیروی کار در دنیا حداقل ۵ روز در ماه را بهصورت دورکاری فعالیت میکنند.
سال ۱۳۹۹ در بازار کار ایران سال دورکاری بود، اما به نظر میرسد این روند در سال ۱۴۰۰ و حتی پس از استفاده از واکسن کرونا هم ادامه داشته باشد.
همان طور که قبلا در مقاله ای از ایران اچ آر بدان اشاره شد، دورکاری مزایایی دارد که باعث شده بسیاری شرکت ها به فکر تغییر شیوه کار خود به این روش و برای همیشه هستند. آمارها نشان از افزایش دوبرابری درصد کارکنانی دارد که بهصورت دائمی از خانه وظایف کاری خود را انجام خواهند داد. سنجههای بهرهوری ثابت میکنند که دورکاری روشی کاربردی است. به همین دلیل دائمی شدن دورکاری دور از انتظار نبود. با این حال دوبرابر شدن آن نیز نسبت به دوران پیش از کرونا غیرمنتظره بود. بررسیهای دیگر از برنامهریزی ۷۴% از شرکتها برای دورکاری پرسنل بهصورت همیشگی و در دوران پسا کرونا خبر میدهند. توییتر، اسکوئر و فیسبوک از جمله شرکتهای شناختهشده ای هستند که تصمیم به دورکار شدن دائمی کارکنان خود گرفتهاند.
مو ولا، یکی از مدیران ترنسپرنت بیزینس، پیشبینی نموده است که نیاز به دفاتر کار فیزیکی بزرگ بهمرور به تاریخ خواهد پیوست. او اضافه میکند که «شرکتهای کاملاً دور کار و بدون دفتر مرکزی شکل خواهند گرفت. بعضی سازمانها هم تصمیم گرفتهاند فضای اداری را کوچک کنند و فقط به برخی تیمها اختصاص دهند و یا اینکه با هدف کاهش هزینهها، فضای کار فیزیکی را به طور کامل حذف کنند.»
شرکتها در حال حاضر در این مسیر قرار دارند. برای مثال، خبر فروش محوطه سازمانی بزرگ شرکت REI در واشنگتن منتشر شده است. مدیرعامل این شرکت در مورد این خبر توضیح داده است که برنامه شرکت تغییر روش کار به دورکاری است و این نوع کار را مدلی جاافتاده و مورد پذیرش در میان کارکنان میداند.
بسیاری شرکتها به دنبال برقراری توازنی بین دورکاری کامل و کار در شرکت هستند که نوعی روش کار ترکیبی بهحساب میآید. برخی مدیران معتقدند که یک استراتژی دور کاری میتواند به این صورت باشد که افراد روزهای مشخصی را به جلسات و مشارکت حضوری بپردازند و در سایر روزها دورکاری کنند. جلسات کاری حضوری را میتوان به موضوعاتی از قبیل طوفان فکری، معرفی محصول جدید یا تمرین کار تیمی، و روزهای دورکاری را به اموری اختصاص داد که قابلیت انجام بهصورت فردی را دارند. میتوان دفتر کار را بهگونهای بازطراحی نمود که پارتیشنبندیها حذف شوند و فضای کاری اشتراکی بیشتری ایجاد شود.
در یک فضای کاری فیزیکی که همه در آن حضور دارند و در کنار هم کار میکنند، روحیه مثبت و برقراری روابط قوی میتواند درهای پیشرفت را به روی کارکنان باز کند. یکی از جنبههای منفی دورکاری این است که نشاندادن موفقیتهای شغلی در این روش کار پیچیدهتر میشود. در سال پیش رو کارکنان نیاز به تلاش بیشتری برای افزایش چند برابری مشارکت در روشهای ارتباطی مجازی دارند تا بتوانند شانس خود را برای دستیابی به فرصتهای جدید بالا ببرند. در روش دورکاری که کارکنان در آن بیشتر از طریق ایمیل و مکاتبهای ارتباط برقرار میکنند، مشارکت کاهش مییابد و در نتیجه منعکس کردن فعالیتها از طرف کارکنان و درک آنها از سوی کارفرما دشوار میشود.
با شرکت در رویدادهای مجازی، فعال بودن در جلسات آنلاین و حفظ انگیزه، کارکنان میتوانند توانایی رهبری و مدیریت کارها را در زمان دورکاری منعکس کنند.
کار از راه دور مدیریت عملکرد را به میزان قابلتوجهی تغییر داده است. سازمانها به طور فزایندهای بهجای ساعات کاری کارکنان، روی کارهای انجام شده توسط آنها تمرکز میکنند. به همین دلیل ابزارها و برنامههای مدیریت عملکرد کارکنان از راه دور بیشازپیش کاربرد خواهند داشت. در برخی موارد، حتی ممکن است برای نظارت بر تولید، همکاری مؤثر و اطمینان از کارایی عملکردها، ایجاد موقعیت شغلی جدیدی مانند مدیر دورکاری لازم باشد. برخی از شرکتها همچنین بهجای بررسی سالانه عملکرد، آن را بهصورت دائمی انجام میدهند. ارائه بازخورد مداوم امری ضروری برای مدیرانی است که میخواهند کارکنان را در طول انجام وظایف شغلی هدایت کنند و به سطح مورد انتظار در ارزیابی عملکرد برسانند. بازنگری نحوه هدفگذاری و شناسایی معیارهای ارزیابی عملکرد اصلی برای مدیریت در روش دورکاری ضرورت دارد.
با افزایش تمایل سازمانها به دائمی شدن دورکاری، امنیت سایبری بیشازپیش موضوع موردتوجه کسبوکارها در سال ۱۴۰۰ خواهد بود. بنا به گزارش منتشر شده شرکت سیسکو ۸۵ درصد از شرکتکنندگان اعلام کردهاند که امنیت سایبری بیشتر از دوران قبل از کرونا اهمیت پیدا کرده است. نحوه دسترسی به دادهها و امن کردن این دسترسی یکی از نگرانیهای اصلی در این مورد است. لازم است سازمانها بهگونهای استراتژیک به سرمایهگذاری در حوزه امنیت سایبری بخش فناوری اطلاعات و زیرساخت نگاه کنند. ایجاد امنیت برای کارکنان از راه دور نیازمند رویکرد متفاوت است، چرا که محیطی گسترده برای حملات سایبری فراهم شده است.
دوران شیوع ویروس کرونا نشان داد که کارکردن از راه دور نهتنها امکانپذیر، بلکه کاملاً مؤثر است و باعث کاهش عملکرد نمیشود. در یک مطالعه توسط شرکت مرسر که در زمینه استخدام و منابع انسانی فعالیت دارد، ۹۴% از کارفرمایان اعلام کردهاند که با وجود دورکاری کارکنان عملکرد آنها به همان میزان گذشته و یا فراتر از زمان قبل از کرونا بوده است.
آینده دورکاری نیازمند تغییرات بسیاری در زیرساخت دیجیتال و کم کردن فضاهای کار فیزیکی است. برای بیشتر شرکتها، داشتن کارکنان در خارج از شرکت نیازمند بازطراحی فرایندها و رویههاست. سؤال اینجاست که آیا مزایای آن نسبت به معایب آن سنگینی میکنند یا خیر. این موضوع را فقط گذشت زمان مشخص میکند.
شرکت شما برای دورکاری چه برنامه ای دارد؟