شما نیز ممکن است بارها نام طرح تفصیلی را شنیده باشید اما اطلاعات دقیقی درباره این طرح را در اختیار نداشته باشید. طرح های تفصیلی از جمله طرح هایی به شمار می روند که برای تنظیم برنامه های مفصل به کار برده می شوند. در واقع می توان گفت که تنظیم چنین برنامه هایی و انجام اقدامات جزءی در مناطق و محله های شهری را می توان طرح تفصیلی نامید. نکته ای که لازم است بدانید این است که در چنین طرح هایی خدمات شهری را با جزئیات برای اجرا تعیین می نمایند تا به این طریق بتوان عملکرد بهتری را برای اجرا شاهد بود.
علاوه بر این طرح تفصیلی می تواند برنامه هایی را که مربوط به بخش های عمومی می باشند را مشخص نموده و از این طریق آن ها را در برنامه ریزی های شهرداری قرار داد تا طی سال به مرحله اجرا برسند. این طرح از ضوابط و قوانین استفاده نموده و به بررسی نحوه استفاده از زمین های مربوط به ماطق مختلف می پردازد. بر این اساس می توان از طرح تفصیلی برای بررسی موقعیت و مساحت دقیق زمین ها پرداخت و مراحل مربوط به تنظیم میزان تراکم جمعیت، تراکم ساختمان ها در واحدهای شهری، نوسازی، توسعه، تقشه ها و مشخصات مالیت ها را طی نمود.
ممکن است تصور کنید طرح تفصیلی، طرحی جدا از طرح شهری است اما باید بدانید که این طرح بخشی از طرح جامع شهری بوده و تفاوت این دو در جزئیات طرح های تفصیلی و طرح های جامع می باشد. همان گونه که در بخش ابتدایی نوشتار خود نیز بیان نمودیم طرح تفصیلی طرحی است که با توجه به قوانین، ضوابط و استانداردهای شهری به بررسی چگونگی استفاده از زمین های شهری برای اجرای طرح های سالیانه شهرداری می پردازد. این طرح ها می توانند مشکلات شهری را برطرف نموده و به بهینه سازی، توسعه و تعیی موقعیت عوامل مختلفی شهری کمک های قابل توجه ای نمایند.
تفاوتی که میان طرح تفصیلی و طرح جامع شهری وجود دارد این است که طرح های جامع به طور کلی به بررسی موارد نام برده شده می پردازند اما در طرح های تفصیلی این موارد به صورت جزئی بیان شده اند. اگر بخواهیم اشاره ای محتوای کلی این طرح داشته باشیم می توان گفت که طرح های تفصیلی شامل سرانه ها، معیارها، شبکه های ارتباطی، مساحت ها، نقشه های کاربری اراضی، ضوابط دقیق و اجرایی طرح جامع شهری می شوند.
حال که با جزئیات دقیق طرح های تفصیلی آشنا شدید قصد داریم تا به بررسی اهمیت تهیه این طرح ها پرداخته و اطلاعات بیشتری را در این زمینه در اختیار شما قرار دهیم. توجه داشته باشید برای آن که بتوان خطوطی که مربوط به طرح های جامع شهری می باشند را به طرح های دقیق تبدیل نمود از طرح های تصفصیلی استفاده می گردد چرا که طرح های جامع تنها به بررسی راهنمایی ها و مسائل به صورت کلی می پردازند و این موضوع برای طرح تفصیلی صدق نمی کند چرا که بیان نمودیم، طرح های تفصیلی جزئیات را ارائه می نمایند.
همزمان با استفاده از طرح تفصیلی شهری ، طرح تفصیلی نیز به کار گرفته می شود تا برنامه های اجرایی تصویب گردند و همین لزوم اجرایی نمودن برنامه های تصویب موجب اهمیت یافتن طرح های تفصیلی می گردد. به بیان ساده تر این طرح موجب می شود تا طرح های جامع شهری با سرعت بیشتری اجرا گردند اما این تنها اهمیت استفاده از طرح های تفصیلی نیست چرا که قادرند تا وضعیت اراضی را مشخص نموده و به تکمیل ساز و کار مدیریت شهری برای نطارت و کنترل نمودن کاربری های اراضی و فضاهای شهری بپردازند.
با توجه به مطالبی که بیان شد می توان به این نتیجه دست یافت که طرح تفصیلی کاملا هدفمند مورد استفاده قرار می گیرد. هدف اصلی استفاده از این طرح عملی نمودن طرح های جامع شهری، ارتقا کیفیت محیط و بهبود شرایط آن، برطرف نمودن کمبودها، افزایش توان نظارتی، افزایش عملکرد ساز و کارهای مدیریت شهری و ساماندهی محلات می باشد که هرکدام از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند.
با توجه به مجموعه قوانین شورای عالی شهرسازی و معماری برای تصویب طرح های جامع شهری بایستی از طریق شورای عالی شهرسازی و معماری اقدام نمود چرا که تصویب چنین طرح هایی بر عهده این شورا می باشد. توجه داشته باشید چنین طرح هایی را می توان زمانی به مرحله تصویب رساندکه به پیشنهاد شهردار ارائه شوند تا توسط این شورا مورد بررسی قرار گیرند.
پس از تصویب، اطلاعات لازم در اختیار شهرداری قرار می گیرد. پس از تصویب طرح اجرایی نوبت به تفصیلی می رسد که نباید هیچگونه تخلفی در آن صورت گیرد چرا که این طرح همچون یک قانون اساسی شناخته می شود و استعلام طرح تفصیلی برای کشور از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
سازمانی که وظیفه دارد تا طرح های تفصیلی را تهیه نماید وزارت راه و شهرسازی است که طی آن قراردادهای لازم برای تهیه و استعلام طرح تفصیلی و کلمات مرتبط از سوی این سازمان منعقد می شوند و همان گونه که بیان نمودیم وظیفه تصویب آن بر عهده شورای عالی شهرسازی و معماری است.
با توجه به تبصره 1 از ماده 33 قانون نوسازی و عمران شهری، بایستی شهرداری ها بعد از تهیه و تصویب طرح های جامع شهری طی حداکثر دو سال نقشه های تفصیلی را نیز تهیه نموده و ارائه دهند تا بتوان به اجرای طرح های ارائه شده در طرح تفصیلی شهری پرداخت.
ادامه مطلب در : گروه مهندسین مشاور معماری و شهرسازی پردیس نصیری
