خلاصه ماجرا: بیشفکری یعنی وقتی ذهنت گیر میکنه رو یه موضوع و نمیذاره ولش کنی؛ هی سناریو پشت سناریو میسازه، بدون اینکه به نتیجهای برسی.
تقریباً ۷۰ درصد آدمها تو زندگیشون این حالت رو تجربه کردن (منبع: Psychology Today).
بعضیا روزی ۱ تا ۳ ساعت درگیر چرخهی فکرای تکراری هستن.
خانومها معمولاً بیشتر از آقایون توی این دام میافتن.
تمرکز کاری آدمایی که زیاد بیشفکری میکنن تا ۲۵٪ پایین میاد.
بیخوابی و اضطراب هم از همراهای همیشگیشن.
دیدی شبا میخوای بخوابی، یهو مغزت روشن میشه؟ شروع میکنه به بازپخش اون گفتوگویی که صبح با رئیست داشتی: "ای وای چرا اونجوری جواب دادم؟"، "نکنه فکر کنه بیاحترامی کردم؟".
خب این همون بیشفکریه: ذهن ول نمیکنه و هی میجوه و میجوه.
مغز ما عاشق کنترل کردنه. وقتی یه چیزی مبهم باشه، میره توی حالت "بذار تا تهش فکر کنم". مشکل اینجاست که بیشتر وقتا تهی وجود نداره!
طرف پیامو seen کرده، جواب نداده : ذهن میره تو فاز داستانسرایی و حتی خیلی وقتا ممکنه بدترین سناریو ها رو بچینه.
میخوای گوشی بخری : بعد از صدتا ریویو هنوز مطمئن نیستی که کدوم مدل بهتره.
حتی انتخاب غذای رستوران هم میتونه ذهنت قفل کنه.
اینجا چند تا نشونه و راه وجود داره که بتونی این مسئله رو تشخیص بدی:
مدام گذشته رو مرور میکنی.
آینده رو سیاهتر از چیزی که هست میبینی.
برای تصمیمای کوچیکم دستوپاتو گم میکنی.
آخر روز حس میکنی ذهنت له شده، در حالی که کاری نکردی.
دائم دنبال تأیید گرفتن از بقیهای.
این اورتینکینگ فقط یه "عادت بد" نیست. واقعاً به جسم و روانت ضربه میزنه وقتی دائم دچارش بشی:
استرس میره بالا، کورتیزول میریزه توی خونت.
خوابتو خراب میکنه.
اضطراب و افسردگی میاره.
تمرکز و اعتماد به نفسو میکشه.
حتی رو قلب و بدنم اثر داره (منبع: Harvard Health).
اینجا چند تا راه اوردم که کمک میکنه تا این اورتینک لعنتی رو کنترل کنیم:
هرچی توی مغزته بریز روی کاغذ. به قول معروف "بریز بیرون تا جا باز شه". این ایده واقعا برای خیلیا جواب داده از جمله خود من
به خودت بگو: "۱۰ دقیقه وقت دارم فکر کنم". تایمر که خورد، ولش کن. سخته ولی تلاشت رو بکن که این کارو انجام بدی.
پنج دقیقه بشین، فقط روی نفس تمرکز کن. باور کن معجزه میکنه. اینم خیلی سخته چون امثال ماها، اصلا نمیتونیم فکر نکنیم! ولی با تمرین، میشه بهترش کرد.
یه پیادهروی کوتاه یا ورزش سبک میتونه مغزتو از حالت گیر کرده دربیاره و اجازه نده که غرق بشی توی فکرهات.
گاهی فقط کافیه بلندبلند بگی چی توی ذهنته. نصف نگرانیها همون موقع میپرن.
سعی میکنی به چیزی فکر نکنی → اون موضو بدتر میچسبه به مغزت.
میری توی اینستاگرام برای فرار → بعدش هزار تا مقایسه و اضطراب تازه میاد سراغت.
میگی "وقتی آماده شدم تصمیم میگیرم" → خب، هیچوقت آماده نمیشی چون همیشه یه چیزی برای فکر کردن هست که تورو از عمل کردن منصرف کنه!
اپلیکیشنهای مدیتیشن مثل Headspace و Calm.
دفترچه Brain Dump یا همون طوفان فکری خودمون.
تکنیک Pomodoro برای مدیریت زمان اگه اینتراپتهای بیرونی خاصی نداری جوابه.
یادآوری کوچیک روزانه: "الان وقت عمله، نه فکر بیپایان فعلا شروع کن، مشکلات رو بعدا حل میکنی!."
بپذیری که بیشفکری طبیعیه، قرار نیست صفر بشه.
یه آلارم ذهنی بذاری: "اگه بیشتر از ۱۵ دقیقه تو فکر غرق شدم، بایست".
صبور باشی؛ تغییر یهشبه نمیاد.
خب اینجا دیگه باید سراغ متخصص بری. CBT یا همون درمان شناختی–رفتاری خیلی وقتا جواب میده.
بیشفکری مثل یه مهمون سمج میمونه: اول فکر میکنی چند دقیقه میاد و میره، بعد میبینی کل خونهی ذهنتو گرفته. ولی خبر خوب اینه که میشه مدیریتش کرد. حالا یا با دارو یا با تکنیکهای روانشناسی و درمان دلایلی که باعث اورتینکینگ میشن.
آخرین بار کی درگیر بیشفکری شدی؟ چه کاری کردی که از پسش بربیای؟ بیا توی ویرگول تجربهتو بنویس، شاید یکی دیگه با خوندنش بتونه یه قدم جلو بره.
