درون و ضمیر انسان به سان کاخی مجلل و بزرگ و زیباست که در بدو کودکی به همه آن اشراف دارد و بر هر اتاقش پا می گذارد. اما با گذر زمان و ورود ما به مناسبات بزرگسالان، یعنی آغاز تهدید ها و خط کشی ها و شروع اما و اگر ها، رفته رفته در اتاق های این کاخ بسته شدند و ما آن فراغ بالی و راحتی را از کف دادیم. یک اتاق را تعصبات دیگران بست، یکی را سیاست های غلط، یکی را سرزنش های خانواده، یکی را تمسخر همسالان…تا اینکه جز دو یا چند اتاق باز باقی نماندند. در واقع این اتاق ها همان جنبه های وجودی ما هستند که به بیشترشان توجه نکرده ایم و در را به رویشان بسته ایم.
شخصیت نینا در فیلم BLACK SWAN یک چنین چیزی است که بخاطر سخت گیری ها و نگرانی های افراطی مادرش بخاطر سرد و گرمی خاطرات روزگار گذشته، بیش از حد نینا را در کنترل خود دارد تا مبادا او نیز به سرنوشت یکسانی دچار شود. چنان که می بینیم علی رغم سن جوان و بالغانه نینا، او به گونه ای محبت آمیز و کودکانه از سوی مادرش محبت و مراقبت می بیند که انگار واقعا یک کودک کم سن و سال است. این را می توان از دکور و تزئین اتاقش نیز فهمید.
روی پنجه، پنجه ها خم؛ نینا یک رقصنده باله است که در کارش حرف زیادی برای گفتن دارد اما بخاطر سخت گیری هایی که از کودکی به او شده، از اینکه مادرش خواسته تا او را فرزندی بی نقص تربیت کند، همین شخصیت نینا را کمال گرا کرده که دائما به طرز وسواس گونه ای سعی دارد تا همیشه خود را کنترل کند. با چنین توصیفی او مرغی در قفس فرض می شود که شور فراوانی برای پرواز دارد اما قادر به شکستن این میله ها نیست. این نشانۀ بارزی از همان کاخیست که نینا در بیشتر اتاق هایش را بسته و خود را تنها به دو یا چند اتاق محدود کرده تا با آن احساس امنیت کند. امنیتی که به قیمت نداشتن آزادی و رهایی در زندگی برایش تمام شده و گهگدار خود را به شکل وسواسی پر سوز نشان می دهد از جمله اینکه دائم پوست ناخن هایش را بکند یا پشتش را چنان بخاراند که زخم شود. اما از این اتاق ها به چه چیزی تعبیر می شود یا در روانشناسی نماد چه هستند؟ ما همگی اتاق خشم داریم، اتاق مهر و محبت، اتاق غرور، اتاق امیال شهوانی، اتاق حرص و طمع و بسیار خصلت دیگری که می بینید می توانند مثبت یا منفی باشند. البته به این معنا نیست که اگر کسی در اتاقش را به محبت بسته باشد، دیگر آدم مهربانی نخواهد بود. خواهد بود، اما نه به آن رهایی، بلکه به روش و شیوه ای که دیگران به ما دیکته کرده اند یا بانی آن بوده اند. مثلا ممکن است در جامعه ای غمزده با رفاهی کم پشت، دیگران زیاد از خنده های شما استقبال نکنند چون در این صورت گمان می کنند شما درد آن ها را ندارید که می خندید. پس این به شما می آموزد که طور دیگری باشید. بله! این یعنی همین الان یک اتاق بسته شد...
بنابراین چون همه ما آدم ها این کاخ و اتاق ها را در خود داریم، وجودی یکپارچه پیدا می کنیم از این حیث که اگر فلانی به مال فلانی طمع پیدا می کند، بعید نیست که من هم پیدا کنم! چون من هم چنین خصلتی دارد. اگر فلانی بر سر موضوع ساده و کوچکی خشم می گیرد و داد و هوار می کشد، ما هم ممکن است در موقعیت دیگری که از نظرمان خیلی مهم و خطیر است چنین رفتار کنیم. نکته همین است که کتاب نیمه تاریک وجود اثر خانوم دبی فورد می گوید خود را تافته جدا بافته ندانید که دیگران را پیش داوری کنید. یعنی خون شما رنگین تر نیست یا شما از آسمان نیامده ای تا چیز هایی را به دیگران نسبت دهی که انگار خود آن ها را نداری! پس همین است که یک جهان درون خود داریم، یک ما.
اگر به این موضوع علاقه مند هستید، جهت مطالعۀ کامل نقد و بررسی از این فیلم و کتاب می توانید آن را در وب سایت بوکوی دنبال کنید.
