استفاده از مواد لبنیاتی در سال های دور بسیار بیشتر از امروزه بوده است. در ان سال ها با توجه به اینکه درصد بالاتری از خانوارها در مناطق روستایی سکنی داشتند، دسترسی به مواد مختلفی خوراکی بسیار محدود بود و از این رو خانواده ها به استفاده از مواد در دسترس همچون فراورده های دام ها ، طیور ، میوه و سبزی و مواد حاصل از کشاورزی بسنده می کردند.
استفاده از این مواد همراه با امکان فروش مواد و تبادل کالا به کالا نیز بود. چنین سطحی از استفاده از مواد لبنی نیاز به بهره مندی از برخی ابزارهای این صنعت را نیز نمایان میکرد.
برای مثال یکی از این مواد مشک های سنتی بودند.
مشک چیست ؟
مشک ابزاری مخصوص و دست ساز می باشد که به منظور تولید کره و دوغ از ان استفاده میشود. این ابزار در زبان ترکی با نام تولوخ شناخته میشود که از صدای حاصل از کارکرد دستگاه که به صورت تالاخ تولوخ می باشد برگرفته شده است .
مشک ها از چرم بز ساخته میشوند و طرفین ان به صورت کامل بسته شده و به یک دستگاه گهواره مانند بسته میشوند. این دستگاه به گونه ای طراحی میشود که کاربر بتواند به صورت مداوم مشک را به حرکت دراورد . در نتیجه ی این کار چربی از ماست گرفته شده و باقی مواد به صورت دوغ از مشک حارج میشود.
زحمت مورد نیاز برای کره گیری بدین شیوه بسیار زیاد بوده و از این توصیه میشود از مشک کره گیری اتوماتیک استفاده شود تا تاثیر بیشتری بر روی سرعت عملکرد و کیفیت محصول تولیدی داشته باشد .
این نوع دستگاه ها دارای یک چرخاننده ی مخصوصی می باشند که با توجه به نوع طراحی دستگاه در قسمت فوقانی و یا تحتانی دستگاه قرار میگیرد. موتور دستگاه به صورت مداوم اقدام به چرخاندن این اهرم گرفته و در نتیجه کره به مرور از ماست جدا می شود.
در این روش با توجه به ثابت بودن سرعت چرخش کیفیت ماده ی تولیدی بسیار بالاتر از حالت عادی میشود و در نتیجه محصول تولیدی علاوه بر کیفیت بالا از کمیت بیشتری نیز برخوردار می باشد .
مشک برقی خانگی در ابعاد های مختلفی تولید میشود که با توجه به طول عمر پایین این مواد لبنی که ناشی از عدم وجود مواد نگهدارنده در انها می باشد، تولید در مقدار کم به صرفه تر بوده و مصرف سریعتر مواد را به همراه خواهد داشت.
استفاده از این دستگاه ها در مناطق عشایری نیز رواج داشته که با توجه به میزان مصرف پایین انرژی امکان استفاده از موتورهای برق به منظور راه اندازی 1 تا 2 ساعته ی این دستگاه ها مهیا می باشد .
عدم نیاز به نیروی کار به منظور استفاده از این دستگاه در مناطق عشایری که نیروی کار از اهمیت بالایی برخوردار می باشد یک نکته ی بسیار مهم می باشد.
