طرح نوآفرین که به تازگی به تصویب هیات وزیران رسیده، این روزها خبرساز شده است. اما با وجود پوشش گسترده خبری در این رابطه، هنوز جزئیات این طرح برای فعالین اکوسیستم استارتاپی کشور شفاف نشده است. در واقع تاکنون هنوز نسخه کامل این طرح منتشر نشده است و فقط بر اساس اطلاعات کلی که از سوی وزیر محترم ارتباطات و جناب امیر ناظمی رییس محترم سازمان فناوری اطلاعات در اختیار رسانه‌های قرار گرفته است، می توان در رابطه با آن اظهار نظر کرد.
بر اساس آنچه تاکنون شنیده ایم طرح نوآفرین قرار است کسب و کارهای نوپا را در مرحله "نوزادی" شناسایی نماید و به این کسب و کارهای نوپا معافیت هایی در رابطه با موضوعات مالیاتی و بیمه داده شود. همچنین با هدف سرمایه گذاری در کسب و کارهای نوپا توسط شتابدهنده ها و صندوق های سرمایه گذاری، قرار است به این صندوق ها وام‌هایی اعطا شود. علاوه بر اینها مطابق طرح نوآفرین امکان قانونی انتقال مجوزها، پروانه ها و امتیازات یک کسب و کار نوپا به شرکتی که اقدام به خرید آن کسب و کارنوپا می نمایند برخلاف گذشته فراهم خواهد شد.
با دانستن این موارد، واکنشهای فعالین اکوسیستم استارتاپی کشور در رابطه با این طرح از سویی شامل ابراز خوشحالی و امیدواری به اثرات مثبت این طرح و از سویی دیگر، ابراز نگرانی از بابت تبدیل شدن آن به ساز و کاری جدید که منجر به ایجاد رانت می شود بوده است.
اما چرا بعضی از فعالیت اکوسیستم معتقدند این طرح نیز می تواند مثل طرح های مشابه قبلی، زمینه ساز ایجاد رانت شود؟
پاسخ به این سوال در وحله اول به ماهیت این طرح‌ها و مصوبه‌ها باز می گردد. در موارد مشابه قبلی، دستورالعمل ها و قوانین جدید معمولاً دارای نقصها و ابهامهای زیاد و فاقد جزئیات لازم بوده اند. امری که می تواند زمینه ساز سوءاستفاده از این طرح ها و تولید رانت شود. فعالین اکوسیستم استارتاپی کشور از خود می پرسند، چطور طرحی که بر اساس ادعاهای مطرح شده توسط مسئولین از اهمیت بالایی برخوردار است، در غیاب نهادهای صنفی مطرح کشور مثل اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی، نظام صنفی رایانه ای کشور و همینطور انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی بررسی، تدوین و تصویب می شود؟ چرا قبل از تصویب آن، یک نسخه پیش‌نویس در اختیار این نهادهای صنفی و رسانه ها قرار نگرفته است؟ یا این چرا این طرح با گفتگو در اکوسیستم استارتاپی کشور و همینطور با حضور نمایندگان صنفی کسب و کارهای نوپا بررسی و تدوین نشده است؟
البته این موضوع قابل تحسین است که آقای امیرناظمی معاونت محترم وزیر ارتباطات در مطلبی که در رابطه با طرح نوآفرین منتشر کرده اند موضوع "شفافیت" برای "کاهش فساد" برای ضمانت موفقیت این طرح اشاره کرده اند. اما سوال این است که چرا این شفافیت در مراحل تدوین این طرح وجود نداشته است؟
حالا فعالین در اکوسیستم استارتاپی کشور از خود می پرسند که آیا طرح نوآفرین از جزئیات لازم برای بررسی و ارزیابی دقیق کسب و کارهای نوپایی که می توانند از مزایای این طرح استفاده کنند برخوردار است؟ سوال دیگر آن ها این است که آیا اعلام شروع این طرح، مراحل اجرای آن، فهرست کسب و کارهای نوپایی که واجد شرایط استفاده از مزایای این طرح تشخیص داده می شوند و جزئیات دریافت معافیت ها توسط آن ها به طور مستمر به رسانه ها و اکوسیستم استارتاپی کشور گزارش خواهد شد؟
پاسخ به این سوالها فعلاً مشخص نیست و باید منتظر بود تا نسخه کامل طرح نوآفرین منتشر شود و پس از آن باید دید در عمل تا چه حدی این طرح می تواند به ایجاد و رشد کسب و کارهای نوپا کمک نماید یا در طرف مقابل و در صورت عدم اجرای مناسب، با ایجاد نابرابری، تولید رانت کند. اما آنچه در حال حاضر روشن است، مطالبه گسترده فعالین اکوسیستم استارتاپی کشور، برای ارائه اطلاعات بیشتر در رابطه با جزئیات طرح نوآفرین و تاکید بر لزوم ارائه منظم گزارش‌ها به مردم و رسانه ها در حین اجرای آن است.
