تا حالا سعی کردید شعر بگید؟
من خیلی از خوندن شعر و بالاخص اشعار طنز لذت می‌برم، ولی متاسفانه طبع شعر قوی ندارم. خیلی وقت‌ها پیش میاد که یک مصرع در موضوعی که در نظر دارم شعری راجع بهش بگم به ذهنم میاد و حتی چند کلمه‌ای از مصرع دوم، ولی بعد در ادامه دچار مشکل می‌شم:
یکی مصرعی ناب در یاد من
بیامد ولی رفت ؟ ؟ ؟
«همسُرایی» با «بُلبُل‌زبان» که یک سیستم مبتنی بر هوش ماشینی هست این مشکل رو برای من حل کرده. برای این کار الگوی بیتی رو که در نظر دارم، با قرار دادن علامت سوال بجای کلماتی که میخوام سروده بشن به بلبل‌زبان میدم و اون در جواب سعی میکنه با حفظ کلمات من جاهای خالی رو پر کنه:
برای هر الگوی ورودی بلبل‌زبان چندین خروجی تولید میکنه که ممکنه من از یکی از اونها خوشم بیاد، یا اینکه ازش ایده بگیرم و از ترکیباتش استفاده کنم و خودم بیتم رو تکمیل کنم.
یکی مصرعی ناب در یاد من
بیامد ولی رفت از یاد من!
بلبل‌زبان شعر گفتن رو از شاعران کهن یاد گرفته و میتونه سبک و وزن شعری اونها رو تقلید کنه. مثلا در مورد بیت بالا که در وزن شاهنامه هست، من از بلبل‌زبان درخواست کردم که در سبک فردوسی شعر بگه. انگار که فردوسی اومده و میخواد به من کمک کنه تا با هم شعر بگیم یا به اصطلاح بلبل‌زبان «همسُرایی» کنیم.
گاهی ممکنه که بلبل‌زبان نتونه بعضی از کلماتی رو که من بهش دادم بفهمه. مثلا وقتی یک اسم خاص یا یک کلمه جدید که توی شعر کهن فارسی نبوده استفاده کنم. مخصوصا وقتی بلبل‌زبان سعی کنه به سبک فردوسی همسُرایی کنه، هم از نظر وزن و هم از نظر کلمات محدودتره. مثلا توی این بیت من میخواستم اسم دوستم «بهنام» رو استفاده کنم و از بلبل زبان خواستم که برای مصرع دوم کمکم کنه:
به بهنام گفتم بیا و ببین
؟ ؟ ؟ ؟ ؟ ؟
جواب اینطوری اومد:
به «بهرام» گفتم بیا و ببین
زمین را ببوسید و کرد آفرین
بگذریم که مصرع دوم عینا همون چیزیه که من میخواستم، ولی در مصرع اول کلمه بهنام با بهرام عوض شده. دلیلش اینه که بلبل زبان در شاهنامه نام بهنام رو هرگز ندیده. البته در این حالت سعی کرده که کلمه‌ای که دستکم هم هجا و متناسب با سایر کلمات باشه رو استفاده کنه. به این ترتیب و به عنوان مثال من میتونم از کلمه بهرام که هم وزن بهنام هست، برای همسُرایی استفاده کنم و در نهایت خودم اون رو جایگزین کنم.
کنی استفاده لغاتی جدید
؟ ؟ بلبل‌زبان ؟ ؟ ندید
همونطور که گفتم همیشه با کمی تغییر در پیشنهادات بلبل‌زبان من پیام خودم رو می‌سازم. مثلا وقتی بلبل‌زبان در جواب بیت بالا گفت:
کنی جاودان نامه‌های جدید
ز بلبل‌زبان این شگفتی ندید
من مصرع اول رو که کاملا عوض شده کنار گذاشتم و در مصرع دوم کلمه اول رو با «که» جایگزین کردم و به این مصرع رسیدم:
کنی استفاده لغاتی جدید
که بلبل‌زبان این شگفتی ندید
و به همین ترتیب با همسُرایی با بلبل‌زبان در سبک فردوسی یک شعر کامل راجع به خود بلبل‌زبان سرودم:
بلبل‌زبان
چو بشنید افشین زبان برگشاد
ز گفتار بلبل‌زبان کرد یاد
بیاموخت چون نوسخن را بدید
به گفتن برآورد شعری جدید
ز نیکی نمی‌ناممش پهلوان
ولی یاد کرد آشکار و نهان
به کوشش بیاموزد از کاربر
همی دانش و گویش و هم هنر
کنی استفاده لغاتی جدید
که بلبل‌زبان این شگفتی ندید
دهد شعرکی از برای جواب
تو را پاسخی اندر آید به خواب
اگر وقت اندر نهادی به کار
بسازی تو یک شعر در کارزار
چو آمد بر دوست کودک ربات
به آوا در آورد شاخ نبات
بگفت از زمین و زمان داستان
بدو کاربر گشت همداستان
چو با یکدیگر مثنوی ساختند
همه گفتِ دل را بیاراستند
به بهنام گفتم بیا و ببین
زمین را ببوسید و کرد آفرین
بگفت این شگفتی که آورد پیش
مرا پندها داد ز اندازه بیش
که تا هیچ کس می نگوید که گنج
نمی یابی از شاعری و ز رنج
همسُرایی با فردوسی فقط در وزن شاهنامه ممکنه. علاوه بر همسُِرایی به سبک فردوسی بلبل‌زبان میتونه با سبک آزاد و با استفاده از دایره بسیار بزرگتری از لغات و در اوزان مختلف همسُرایی کنه، ولی در هر صورت بلبل‌زبان با کلمات معجزه نمیکنه. مثلا اگر از بلبل‌زبان بخواهید که با الگوی زیر که با هیچ وزن شناخته شده‌ای همخوانی نداره با شما همسُرایی کنه ممکنه نتیجه با چیزی که انتظار دارید کلا متقاوت باشه:
علیرضا جان تولدت مبارک
؟ ؟ ؟ ؟ ؟
جواب میاد:
آراسته جان تو مبارک
دیدار تو در جهان مبارک
بطور کلی بلیل زبان سعی میکنه با حفظ کلمات شما در حد امکان و دستکم در نظر گرفتن هجای کلمات و همینطور رعایت نزدیکترین ،وزن شعری که میشناسه و قافیه‌ای که به عنوان ورودی داده شده، برای هر علامت سوال دقیقا یک کلمه بده و اگر این محدودیت ها به هم به رقابت بیفتند ممکنه هر کدوم از اونها رو تا اندازه‌ای نادیده بگیره.
حالا وقتشه که شما هم با بلبل‌زبان همسُرایی کنید. برای شروع بهتره بیتی از شاهنامه رو از وب سایت نوسخن بردارید با جایگزینی بعضی از کلمات اون با علامت سوال ابیات جدید درست کنید. همینطور میتونید الگوهای نمونه‌ای رو با زدن دکمه‌ی «الگوی نمونه» آزمایش کنید.
در نهایت میتونید الگوی ورودی خودتون رو با الهام از نتایج همسُرایی تغییر بدید و با تکرار این کار نتیجه رو بهبود بدید.
اگر دوست دارید بدونید بلبل زبان چه طوری کار میکنه این پست رو ببینید.
