آزمایش کننده: Jean Piaget
سال: ۱۹۵۲
عقیده ی رایج این هست که بچه ها مثل آدم بزرگ ها فکر می کنن حالا ولی با توانایی کمتر. پیاژه از پیشگامان روانشناسی رشد قصد داشت نشون بده این طور نیست و بچه ها با یه ساختار اولیه ی ذهنی به دنیا میان که متفاوت از ساختار ذهنی بزرگسالان هست. در یکی از این آزمایش ها که روی بچه های ۲ تا ۷ ساله انجام می گرفت، پیاژه دو لیوان آب عین هم رو که به یه اندازه توشون آب ریخته شده بود رو نشون بچه ها می داد و بچه ها تایید می کردن که در هر دو لیوان یه اندازه آب هست. بعد جلوی چشم بچه ها محتوای یکی از لیوان ها رو توی یه لیوان باریک و دراز خالی می کرد و این بار از اون ها می خواست بگن آیا اندازه ی آب توی دو ظرف یکی هست یا نه. همه ی بچه ها به اشتباه مقدار آب در ظرف باریک تر و درازتر رو بیشتر حدس می زدن. پیاژه بر پایه ی این آزمایش و آزمایش های بعدیش ۴ مرحله ی رشد رو برای بچه ها تعریف کرد و عقیده داشت بچه ها دانش رو در قالب الگوهایی در ذهنشون فرا می گیرن. وقتی با چیزی در دنیای بیرون برخورد می کنن اگر با الگوهای ذهنیشون هماهنگ باشه اون رو به گنجینه ی الگوی ذهنیشون اضافه می کنن و اگر تضادی در کار باشه الگوی جدیدی میسازن یا الگوی قبلی رو تغییر میدن. پیاژه معتقد بود که بچه ها دنیای خودمحوری دارن و آزمایش معروف ۳ کوه رو برای اثبات این نظریه طراحی کرد. البته این نظریه بعدها با آزمایشات دیگه ای زیر سوال رفت و نشون داده شد که احتمالا پیاژه در آزمایشش دچار خطا شده بود. به هر صورت هنوز نظریات پیاژه در روانشناسی رشد محل بحث و بررسی محققین هست.
