اگه واسه خرید برنج به بازار رفته باشین، حتماً یه سری اصطلاحات بازاری برنج به گوشتون خورده.
مثل برنج یک الکه، دو الکه، بوجاری شده و ... که امروز می‌خوام باهاتون درباره این اصطلاحات صحبت کنم بگم که اینا یعنی چی؟
درواقع بوجاری کردن به معنی جدا کردن خار و خاشاک و کلاً ضایعات اضافی از غلات و حبوباته. مثل گندم، جو یا برنج
در قدیم کشاورزها می‌اومدن محصول‌شونو با یه چنگک در مقابل باد قرار می‌دادن یا این که مادربزرگا غلات رو در سینی می‌ریختن
و بالا و پایین می‌کردن و ضایعات اضافی‌شو اینطوری جدا می‌کردن.
الک هم در لغت به معنی غربال کردنه که در قدیم بهش پرویزن می‌گفتن.
کارش جدا کردن اجسام از همدیگه از نظر اندازه‌اس.
وقتی که شالی در کارخونه‌ی شالی کوبی تبدیل به برنج می‌شه،
بسته به نوع کشت و دلایل مختلف یه سری از دونه‌هاش می‌شکنن
که به اندازه‌های مختلف تقسیم می‌شن، به این دونه‌ها اصطلاحاً می‌گن نیم دانه.
خیلی‌ها شاید واسشون مهم نباشه که برنج‌شون اصطلاحاً قاطی داشته باشه و نیم دانه با برنج کامل مخلوط شه.
ولی بعضی‌ها هستن که دوست دارن برنج‌شون کامل و یه دست باشه
تا هم پخت خوب و بی‌نظیری داشته باشه و هم مجلسی و مهمون پسند باشه.
برای این که این دونه‌های شکسته رو از دونه‌های سالم و کامل جدا کنن،
باید برنج رو الک یا غربال کنن تا دونه‌های ریز و شکسته از دونه‌های سالم و کامل تفکیک شن.
به دونه‌های برنجی که الک شدن و دیگه نیم دانه ندارن، برنج بوجاری شده می‌گن.
به برنجی هم که الک نشده و هنوز دونه‌های شکسته و نیم دانه داره، برنج بوجار نشده می‌گن.
با توجه به میزان جداسازی دونه‌های شکسته، برنج‌های بوجار شده به دو دسته‌ی یک الکه و دو الکه تقسیم می‌شن.
اگه یه مقدار مثلاً یه درصد خیلی کم هنوز نیم دانه در برنج اصلی وجود داشته باشه، می‌گن برنج یک الکه‌اس.
اما اگه برنج رو دوباره الک کنن یا دستگاه بوجاری رو طوری تنظیم کنن که سرعتش خیلی بالا باشه و همه‌ی دونه‌های شکسته رو جدا کنه،
فقط دونه‌های سالم بمونن، اونوقت می‌گن برنج دو الکه؛
که البته قیمتش هم به نسبت برنج بوجار نشده و برنج یک الکه گرون‌تره.
اکثر دونه‌هایی که در الک اول جدا می‌شن، جزء گروه نیم دانه هستن و برنج‌هایی که در الک دوم جدا می‌شن،
لاشه یا سرلاشه هستن که می‌شه به عنوان برنج کامل هم ازشون استفاده کرد.
پس برنج‌ها براساس این که بوجاری شدن یا نه و این که یک الک یا دو الک هستن قیمتشون می‌تونه بالاتر یا پایین‌تر باشه.
دونه‌های شکسته برنج در همون دو مرحله به طور کامل جدا می‌شن و برنج کامل یه دست و بدون ریزه می‌شه.
الک سوم هم هزینه‌ی اضافی داره و هم این که هرچی این مراحل رو بیشتر کنیم
به برنج کامل آسیب وارد می‌کنیم پس هیچوقت این کار رو انجام نمی‌دن.
بنابراین اصطلاح برنج سه الکه اصلاً وجود نداره و اگه فروشنده‌ای از اون استفاده کنه، مطمئناً برای فریب خریداره.
برخی از دونه‌های برنج بنا به دلایل مختلف در حین تبدیل شالی به برنج شکسته می‌شن
و تبدیل به لاشه و سرلاشه و نیم دانه می‌شن.
برنجی که این دونه‌های شکسته ازش جدا شن رو بوجاری شده می‌گن.
بسته به مقدار جداسازی این دونه‌ها که یه مقدارش مونده باشه و یا اصلاً هیچ اثری ازشون نباشه،
بوجاری کردن به دو دسته یک الکه و دو الکه تقسیم می‌شه.
هرچی برنج یه دست‌تر و بدون ریزه و بدون شکسته‌تر باشه، قیمتش گرون‌تره.
dorkam.com
wikipedia.org
digikala.com
gilankesht.ir
