۱۹۸۴ نام کتاب مشهوری از جورج اورول که در سال ۱۹۴۹ منتشر شده‌است. این کتاب بیانیهٔ سیاسی شاخصی در رده ی نظام‌های تمامیت‌خواه (توتالیتر) شمرده می‌شود. ۱۹۸۴ کتابی پادآرمانشهری به‌شمار می‌آید.
«اریک آرتور بلر»، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، منتقد ادبی و شاعر انگلیسی با نام مستعار «جرج اورول»، کتاب «1984» را نوشته و «حمیدرضا بلوچ» آن را به فارسی برگردانده است. 1984 تا‌به‌حال به بیش از 65 زبان مختلف برگردان شده، میلیون‌ها نسخه از آن فروخته شده و درنتیجه‌ی آن، جورج اورول به جایگاه ممتازی در ادبیات جهان رسیده است.
با توجه به تصویر روشنی که اورول در این کتاب از نظام های تمامیت‌خواه ارائه می‌دهد، این کتاب بیانیه‌ی سیاسی شاخصی در رد نظام‌های تمامیت‌خواه (توتالیتر) و کمونیسم شمرده می‌شود. «جهان اورولی»، اصطلاحی است که به‌صورت خلاصه توتالیتاریسم و نظام‌های سرکوب‌گر را توصیف می‌کند. 1984 داستان وینستون اسمیت را روایت می‌کند؛ فردی که نماد یک شهروند عادی دگراندیش در دنیاهای اورولی است.
رمان 1984 را جورج اورول در سال 1949 نوشت، زمانی‌که جنگ دوم جهانی به‌تازگی به پایان رسیده بود و جهان خطر تسلیم‌شدن در مقابل دیکتاتوری را به‌خوبی فهمیده بود. در آن زمان جنگ سرد هنوز به معنای واقعی آغاز نشده بود و در دنیای غرب روشنفکرانی به دفاع از کمونیسم برخاسته بودند. درواقع اورول این کتاب را برای اخطار به غرب در مورد گسترش کمونیسم نوشت؛ اما داستان این اثر را می‌توان تا حدود زیادی به شرایط حاکم بر تمام جوامع تحت‌سلطه‌ی حکومت‌ها‌ی استبدادی تعمیم داد.
داستان در سال 1984 (35 سال بعد از تاریخ نگارش کتاب) در شهر لندن رخ می‌دهد. بعد از جنگ جهانی، حاکمان کشورهای قدرتمند به این نتیجه رسیده‌اند که اگر جهان به همین ترتیب روند افزایش ثروت را ادامه دهد، ارکان جامعه‌ی طبقاتی به خطر می‌افتد و حکومتشان سرنگون خواهد شد. آن‌ها تنها راه جلوگیری از این امر را نابودکردن ثروت تولیدشده در جنگی بی‌پایان می‌بینند. کتاب 1984 را انتشارات «مجید (گهبد)» منتشر کرده و در اختیار مخاطبان قرار داده است.
جرج اورول در کتاب 1984 تصویری از جامعه‌ی پاد آرمان‌شهر ترسیم می‌کند. اریک فروم، جامعه‌شناس آلمانی درمقدمه‌ی کتاب 1984 ترجمه‌ی حمیدرضا بلوچ دو مفهوم آرمان‌شهر و پاد آرمان‌شهر را شرح می‌دهد. تصویری که تا پیش از اورول جایگاهی در ادبیات نداشت.
اصطلاح اُتوپیا یا آرمان‌شهر را ارسطو برای اولین بار در «رساله‌ی جمهوری» مطرح می‌کند، او در کتاب «جمهوری» جامعه‌ی آرمانی و دلخواه خودش را شرح می‌دهد و دسته‌های مختلف مانند معلمان و شاعران را در طبقات خاص خودشان قرار می‌دهد.
مفهوم آرمان‌شهر در قرن شانزده و هفده میلادی، بعد از رنسانس، بسیار محبوب شد. در آن سال‌ها کتاب «اوتوپیا» توماس مور بسیار مشهور شده. توماس مور در این کتاب دیدگاهی مثبت به آینده داشت و روحیه‌‌ی امیدوارانه و متکی به نفسی برای انسان‌های آینده تصور می‌کرد.
کتاب 1984 اورول مفهومی کاملا متضاد با آرمان‌شهر توماس مور تصویر می‌کند. گرچه در 1984 هم یک آرمان‌شهری وجود دارد اما خصوصیات آن نه تنها مثبت و امیدوارکننده نیست، بلکه تاریک و منفی است. اورول در این کتاب ناتوانی و ناامیدی انسان امروز را نشان می‌دهد. بنابراین جامعه‌ی تصویر شده‌ی اورول را می‌توان «پادآرمان‌شهر» نامید.
شخصیت اصلی داستان 1984 وینستون اسمیت است. او که در دسته اعضای عادی جامعه قرار دارد، فردی است با افکار بزرگ، فردی انقلابی که می‌تواند برای جامعه‌اش بسیار خطرناک باشد. او تنها کسی در آن جامعه است فکرش محدود به پیداکردن غذای کافی نیست بلکه به مبارزات پنهانی و ضدحزب فکر می‌کند. اسمیت در طول داستان با دختری به نام جولیا آشنا و وارد رابطه‌ی عاشقانه‌ای با او می‌شود. رابطه‌ی عاشقانه‌ای که از نظر حزب کاملا ممنوع و تنفرآمیز است. جولیا در طول داستان همراه و همنشین اسمیت می‌شود و این همنشینی اتفاقات بعدی داستان را شکل می‌دهد.
برای انتخاب ژانر مشهورترین نوشته‌ی جرج اورول، دو نظریه وجود دارد. نظریه‌ی اول کسانی هستند که این کتاب را در دسته‌ی علمی تخیلی تقسیم می‌کنند و نظریه‌ی دوم کسانی هستند که این کتاب را در دسته‌ی داستان سیاسی قرار می‌دهند.
استفاده‌ی نام نمادین برای وزارت‌خانه‌ها، یکی از نکات ظریف نوشته اورول است. برای مثال وزارت حقیقت با تعریف اورول جایی است که در آن وقایع را تغییر می‌دهند و حقایق جدید می‌سازند. وزارت فراوانی هم جایی است که در آن غذاها و مواد مورد نیاز را جیره‌بندی می‌کنند.
تمام شخصیت‌های این کتاب علاوه بر نام نمادین، شخصیت نمادینی هم دارند. برای مثال «برادر بزرگ» نماد یک نظام دیکتاتوری است. حکومتی که بر زندگی مردم نظارت می‌کند و تمام کارهای آن‌ها را کنترل می‌کند.
نمادهای این کتاب به نام‌ها خلاصه نمی‌شوند، و جرج اورول نمادهای اصلی‌اش را در لابه‌لای متنش پنهان کرده است، نماد‌هایی مثل آزاداندیشی در برابر کنترل، دوستی در برابر خیانت و آزادی سیاسی در برابر سرکوب.
نکته‌ای که بعد از خواندن 1984 در ذهن خواننده پررنگ می‌شود این است که آیا ممکن است شرایط به‌گونه‌ای تغییر کند که انسان آرزو‌هایش برای آزادی، شرافت، کمال و عشق را فراموش کند؟
نام اصلی جرج اورول «اریک آرتور بلیر» است، او در هند متولد شد اما پیش از یک‌سالگی به همراه مادر و خواهرش به انگلستان مهاجرت کرد. او نام مستعار هنری جرج اورول (Henry George Orwell) را انتخاب کرد تا نامش انگلیسی باشد و به عنوان یک انگلیسی شناخته شود. اورول زمانی در ظرفشورخانه‌ای در هتل کار می‌کرد و در میان مردم سطح پایین جامعه زندگی می‌کرد که داستان کتاب «آس و پاس‌ها در پاریس و لندن» نتیجه‌ی زندگی در آن دوران است. او در 27 سالگی در جنگ داخلی اسپانیا شرکت کرد، در این جنگ مجروح شد و به علت این جراحات در سال 1950 درگذشت.
در سال 1956 مایکل ردفورد فیلمی بر اساس رمان 1984 ساخت، که بسیار متعهد به متن بود. ردفورد متن اصلی رمان را با تغییر بسیار کمی تبدیل به فیلمنامه کرد. این فیلم در جدول فروش جهانی، بیشتر از 8 میلیون دلار درآمد داشت و بازیگرانی مشهور چون جان هارت در آن ایفای نقش می‌کردند. فیلم 1984 جایزه‌ی ان ام ای (NME Awards) را دریافت کرد و این جایزه روی فروش بیشتر این فیلم بسیار تاثیرگذار بود.
می‌توانید نسخه‌ی الکترونیک و pdf کتاب 1984 از جرج اورول را به صورت قانونی از فیدیبو دانلود کنید، دانلود کتاب صوتی 1984 هم از طریق فیدیبو امکان پذیر است.
