این روزا که خبر خرید بخشی از سهام دیجیکالا توسط همراه اول و ارزش گزاری این شرکت ایرانی باعث شد دوباره بحث سر یونیکورن بودن یا نبودن شرکت های تک ایرانی داغ بشه. از طرف دیگه معاونت علمی از غزال های ایرانی تقدیر کرد. بجز تک شاخ و غزال حیوانات دیگه ای هم تو این اکوسیستم زندگی میکنن. حالا سوالی که پیش میاد اینه:
این تشبیه اکوسیستم به جنگل اتفاق جدیدی نیست، از 1993 که مفهوم اکوسیستم کسب و کار در مقاله شکار و شکارچی نوشته جیمز مور شروع شد و بعدها در کتاب ها و مقاله های مختلفی ازش استفاده شد و حتی کتاب جنگل بارانی هم تو ایران شهرت نسبی پیدا کرد.
حالا تو این جنگل حیوانات دیگه ای هم زندگی میکنن که تعریف مختصر و مثال براشون میزارم. تعدادی ازین تعریفا رو مراجع مختلف گفتن، چندتاییش هم زاییده ذهن خلاق خودمه.
یونیکورن: استارتاپ‌هایی که ارزش آن‌ها بیش از یک میلیارد دلار است. این استارتاپ‌ها نادر و بسیار مورد توجه سرمایه‌گذاران هستند. یونیکورن ایرانی که نداریم متاسفانه، ولی برای مثال میشه به اوبر و airbnb اشاره کرد.
دکاکورن: شبیه یونیکورن ها بر اساس ارزش نامگذاری میشن و ارزش بالای ده میلیارد دلار دارن. تیک تاک از نمونه های دکاکورن محسوب میشه.
شتر: به دلیل مقاومت و توانایی بقا در شرایط سخت شناخته می‌شوند. این استارتاپ‌ها بر رشد پایدار و بقا در بلندمدت تمرکز دارند. مدیریت منابع از توانایی های اصلی شتر هاست. با توجه به شرایط عمومی در جهان، فکر کردن شبیه شتر ها طرفداران بیشتری نسبت به یونیکورن ها پیدا کردن و هاروراد هم مقاله ای بهش اشاره کرده. در دنیا مثال خوب برای شتر Mailchimp هست که بدون جذب سرمایه رشد کرد. شاید کافه بازار و فلایتیو رو بشه شتر های ایرانی حساب کرد.
غزال: شرکت‌هایی که به سرعت رشد می‌کنند و درآمد خود را در مدت کوتاهی دو برابر می‌کنند. آن‌ها چابک و سریع در تطبیق با شرایط هستند. مثلا zoom که در دوران کرونا رشد عجیبی رو تجربه کرد. دیوار و تپسی شاید غزال های ایرانی باشن.
گورخر: استارتاپ‌هایی که تعادل بین سود و هدف اجتماعی را حفظ می‌کنند و به دنبال موفقیت مالی و تاثیر اجتماعی هستند. مامان و پز و کشمون نمونه های خوبی از گورخر های ایرانی هستند.
الاغ: پایدار و قابل اعتماد، این استارتاپ‌ها بر رشد تدریجی و مداوم تمرکز دارند تا رشد سریع. شاید بشه به زرین پال گفت الاغ ایرانی. در دنیا هم buffer خیلی این مشی رو دنبال میکنه.
سوسک: استارتاپ‌هایی که بسیار مقاوم هستند و می‌توانند در هر شرایطی بقا پیدا کنند، اغلب با منابع کم. تاحدی شبیه شتر هست. ولی بیشتر از مدیریت منابع، تمرکزش روی تطبیق با تغییراته. ترب تو ایران خوب تونست مدل سوسک رو در پیش بگیره. گیت هاب هم در دنیا بهترین نمونست.
اسب دریایی: استارتاپ‌های منحصر به فرد و نوآور که به دلیل خلاقیت و تمایز خود برجسته هستند. اسب دریایی ایرانی به ذهنم نمیرسه ولی اسپیس ایکس نمونه خوبیه برای اسب دریایی.
گربه: استارتاپی که از هر طرف بیوفته روی دست و پاش میاد زمین. توان پاسخگویی بالایی به تغییرات داره و میتونه خودشو حفظ کنه.
