?
این روزها که بحث تروریسم در خاورمیانه و گروه‌های افراطی داغ است، اجازه بدهید یک پست ترجمه‌ای از دل این ماجرا بیرون بکشیم.
این نوشتار آلوده به هیچ‌گونه ویروس سیاسی نیست. با خیال آسوده ادامه‌اش را بخوانید.
دوستان نانجیب در واقع ترجمه خیلی آزاد من از عبارت false friend است. در زبانشناسی فالس فرندز به آن دسته از واژگانی اطلاق می‌شود که در دو زبان مجزا، صدا یا نوشتار بسیار شبیه به هم دارند، ولی در واقع معنای آنها بسیار متفاوت است.
مثال خیلی ابتدایی‌اش، واژه‌های «machine و ماشین (به‌معنی خودرو)» در فارسی و انگلیسی.
(مثال این بخش اشتباه بود و توسط آقای مرتضی درویشیان از خوانندگان پیگیر و همراه آی‌ترنسلیت اصلاح شد.)
من به این دلیل به این عبارات می‌گویم دوستان نانجیب، چرا که مترجم‌ها را در تله می‌اندازد و از پشت به آنها خنجر می‌زند.
اگر یک گشت و گذار خیلی ساده در خبرهای سیاسی داشته باشید واژه «ترور» را خیلی می‌بییند. مثلاً نوشته شده، فلان کشور یا کشورها موجب گسترش ترور در خاورمیانه شده‌اند. این مترجم‌های عزیز و بی‌گناه در واقع عبارت spread terrorرا از منابع خارجی ترجمه کرده‌اند.
ایرادش آن است که این دو واژه در فارسی و انگلیسی دقیقاً عین هم نوشته و خوانده می‌شوند ولی، معنای آنها کاملاً متفاوت است. (آن مشکل هم که احتمالاْ می‌گویید ترور از انگلیسی آمده اینجا وارد نیست. ما به هر حال این واژه را از انگلیسی گرفته‌ایم و در معنی متفاوتی از آن استفاده می‌کنیم. در واقع الان این واژه مال ما هم هست.)
بگذارید ابتدا از تعریف ترور در فارسی شروع کنیم:
ترور
لغت‌نامه دهخدا
ترور. [ت ِ ر ُ ر]. مأخوذ از فرانسه و به معنی قتل سیاسی به وسیله اسلحه
این معنی دیکشنری است و طبعاً قبول دارید که در معنای عرفی‌اش هم همین استفاده می‌شود. در واقع می‌گویند فلان کس جلوی خانه‌اش ترور شد. یعنی همان قتل سیاسی.
خب حالا ببینیم در انگلیسی ترور یعنی چه. معنی دیکشنری ترور در انگلیسی مشخص است. به معنی ترس و وحشت و دهشت و این‌هاست. ولی در فضای سیاسی معنی دقیق‌تری دارد که اسکات استوارد در مجله Worldview چنین تعریفش می‌کند:
The intent of terrorism is to create ‘terror‘ in a target audience which produces the psychological impact of fear
مترجمی که می‌نویسد گسترش ترور، احتمالاً منظورش گسترش ترورسیم و قتل و کشتار است. در صورتی که در این بافت (context) و حوزه فرامتنی، ترور نه به معنی قتل (که در فارسی رایج شده)، بلکه به معنی ترس و وحشت ناشی از ترورسیم است.
درواقع ترجمه روان‌تر این عبارت می‌شود (گسترش و) دامن زدن به وحشت ناشی از ترورسیم.
اگر مایل بودید شما هم ترجمه‌تان را بگویید.
نتیجه توجه نکردن و دقت نکردن به بافت واژگان و سرسری گذشتن از واژه‌ها چنین افتضاحی را به بار می‌آورد. ترس از چیزی به جای خود آن چیز معرفی می‌شود. شما به عنوان یک مترجم حرفه‌ای باید مراقب این جور دوستان نانجیب در ترجمه باشید تا گرفتار دامشان نشوید. باشه، من دیگر نصیحت نمی‌کنم ولی شما مراقب باشید!
راستی چه false friendهای دیگری در زبان‌های فارسی-انگلیسی وجود دارند. البته دوستان زبان‌های دیگر هم لطفاً کامنت بگذارند. فکر می‌کنم بین زبان‌های فرانسه و فارسی این موارد بیشتر باشد. منتظر کامنت‌ها هستیم.
بعد از خواندن توصیه می‌کنیم ترجمه‌هایتان را زیبا کنید با: ترجمه و معادل یابی با Collocation
