این روزها تکنولوژی به جای این که در مسائل مختلف به ما کمک کند، خیلی وقت‌ها بلای جان ما شده و زندگی مان را مختل کرده است. تکنولوژی و موبایل درست مثل چاقوی دولبه است. ما تصمیم می گیریم که با آن کیک تولد را ببریم و یا شخصی را بکشیم!
در این مقاله قصد دارم این قاتل بالقوه زمان را با شما آشنا کنم و در ادامه راهکارهایی را جهت مدیریت کردن تکنولوژی با شما در میان بگذارم.
اگر قصد دارید مدیریت زمان و برنامه ریزی حرفه‌ای داشته باشید، باید مواردی را شناسایی کنید که قاتل زمان شما هستند. با شناسایی این موارد بسیار راحت تر می توانید زمان خود را مدیریت کنید. تکنولوژی ( مخصوصا موبایل ) یک ابزار است که می تواند خیلی از کارهای ما را ساده تر کند. اما اگر کمی ناآگاه باشیم، به جای اینکه این ابزار در خدمت ما باشد، ما در خدمت آن خواهیم بود.
نمی خواهم با جمله‌های کلیشه‌ای با شما صحبت کنم. می‌خواهم علمی و اصولی به این مبحث مهم بپردازم. استفاده نادرست از تکنولوژی علاوه بر اینکه از ما یک معتاد تمام عیار می سازد، زمان خیلی زیادی را از ما می گیرد.
برای استفاده از هر ابزار لازم است که طرز استفاده آن را بدانیم. مثلا اگر می‌خواهیم از دریل استفاده کنیم، باید با نحوه کار کردن با آن آشنا باشیم وگرنه به خودمان آسیب می‌زنیم. مغز ما نیز همین طور است. ابزاری است که اکثر ما با نحوه کارکرد آن آشنا نیستیم؛ بنابراین همین ابزار می‌تواند آسیب‌های جدی به ما وارد کند.
واقعیت این است که مغز ما یک معتاد است، معتاد به دوپامین! دوپامین یک هورمون شیمیایی است و هنگامی که از انجام یک کار لذت می بریم، در مغز ما ترشح می شود و در ما حس خوب ایجاد می‌کند.
این ساختار مغز به چندین هزار سال قبل برمی گردد. جایی که اجداد من و شما از غار بیرون می آمدند و دنبال غذا می گشتند تا بتوانند خود را سیر کنند. وقتی یک گیاه یا میوه شیرین پیدا می کردند و می خوردند، در مغز آن ها دوپامین ترشح می شد و به همین دلیل بیشتر دنبال آن گیاه یا میوه شیرین بودند.
اکثر استفاده ما از موبایل محدود به شبکه های اجتماعی، مخصوصا اینستاگرام، شده است.
جالب است بدانید دلیل اعتیاد ما به شبکه های اجتماعی همین ترشح دوپامین در مغز است. وقتی ما پستی را در اینستاگرام منتشر می کنیم، لایک کردن و کامنت گذاشتن بقیه باعث ایجاد حس خوب در ما می شود، این جاست که باید آگاه باشیم در مغز ما دوپامین ترشح می شود.
هنگامی که ما شیرینی می خوریم، حس خوب ناشی از ترشح دوپامین، ما را تشویق می کند که چندین شیرینی را بخوریم. اما از جایی به بعد دیگر شکم مان اجازه نمی دهد. اصطلاحا دل مان را می زند. اینجاست که ترشح دوپامین متوقف می شود.
در رابطه با شبکه‌های اجتماعی اما اینگونه نیست. پست ما هرچقدر که لایک بخورد، ما احساس بهتری داریم؛ بنابراین از دفعات بعد پستی میگذاریم که لایک بیشتری بخورد و به همین سادگی در دام تکنولوژی می افتیم. این مدل ترشح دوپامین تمامی ندارد و اغلب وقتی به خودمان می آییم که می بینیم سه ساعت مداوم در اینستاگرام می چرخیم. نمونه بارز این موضوع را هرروز می بینیم که برای لایک بیشتر، دست به چه کارهایی که نمی زنند!
آقای کال نیوپورت، نویسنده کتاب پرفروش Deep Work یا کارعمیق، می گوید:
انسان ها به فیس بوک ملحق شدند تا با دوستان شان در سراسر دنیا ارتباط برقرار کنند اما پس از مدتی، نمی‌توانند چشم از فیسبوک بردارند و به چشم دوستشان در آن طرف میز نگاه کنند و با هم مکالمه داشته باشند.
پر واضح است که این جمله نشان می دهد ما شدیدا به شبکه‌های اجتماعی اعتیاد پیدا کرده ایم.
در حقیقت سیاست شبکه‌های اجتماعی بر این مبناست که از خود می پرسند:« ما چکار کنیم تا بتوانیم بیشترین زمان و توجه را از افراد بگیریم؟» یعنی آنها با استفاده از ترفندهای مختلف سعی دارند کاری کنند که ما وقت بیشتری را در شبکه‌های اجتماعی سپری کنیم. طوری که نت فلیکس ( بزرگترین شرکت پخش آنلاین فیلم و سریال در دنیا ) می گوید:
ما سه رقیب بزرگ داریم: یوتیوب، فیسبوک و خواب!
این شرکت تمام تلاش خود را می کند افراد را تا جایی که می تواند بیدار و آنلاین نگه دارد.
توصیه من به کسانی که در اینستاگرام فعالیت دارند این است که اگر از این فضا درآمد ندارید، آن را پاک کنید. هرچند کسانی که از اینستاگرام کسب درآمد می کنند هم باید به شدت استفاده از آن را مدیریت کنند اما اگر برای استفاده جهت سرگرمی همچنان اصرار دارید، در ادامه راهکارهای مدیریت شبکه‌های اجتماعی را به شما خواهم گفت. قبل از اینکه این راهکارها را به شما بگویم نیاز است تا با یک مفهوم به نام فومو ( Fomo: Fear Of Missing Out ) آشنا شوید.
فومو به معنی ترس از دست دادن است. خیلی از افراد از اینکه اینستاگرام یا هرشبکه اجتماعی دیگر را پاک کنند، ترس دارند. ترس از اینکه نکند فلان پیج پستی بگذارد، در آن مطلب مهمی بگوید و من از آن بی خبر باشم. ترس از اینکه نکند استوری فلان پیج از دستم در برود. در حین استفاده از اینستاگرام این ترس مدام با ما هست و رفته رفته بیشتر می شود تا جایی که اینستاگرام را به خیلی از کارهای دیگر ترجیح می دهیم.
وقتی از بعضی از افراد می پرسم که روزانه چقدر از گوشی موبایل استفاده می کنند، خیلی ها جواب می دهند سه یا چهار ساعت. در صورتی که من مطمئنم خیلی بیشتر از این مقدار از گوشی خود استفاده می کنند. ایراد کار در آگاه نبودن است.
نرم افزارهایی وجود دارند که به ما می گویند در طول روز چه مقدار از گوشی خود استفاده می کنیم. این سری از نرم افزارها در پایان روز به ما گزارشی می دهند مبنی بر اینکه به تفکیک چه مقدار زمان را صرف نرم افزارهای مختلف کرده ایم.
استفاده از این نرم افزارها باعث می شود ما به آگاهی دست پیدا کنیم. خیلی وقت ها گزارش نرم افزار به ما نشان می دهد که 6 یا 7 ساعت را در حال استفاده از موبایل بوده‌ایم که این مقدار خیلی زیاد است.
اگر که از سیستم عامل اندروید استفاده می کنید، نرم افزار Your Hour و اگر از ios استفاده می کنید، نرم افزار Moment از بهترین های این حیطه هستند. پیشنهاد می کنم که حتما از این نرم افزارها استفاده کنید تا در مدیریت زمان خود خیلی بهتر عمل کنید.
مساله اغلب ما این است که خیلی وقت ها بی هوا گوشی را بر می داریم و مشغول گشت و گذار در اینستاگرام می شویم. بدون اینکه اراده ای پشت آن باشد. اگر می خواهیم زمان بیشتری را برای کارهای مهم خود ذخیره کنیم، در این گام باید برای استفاده از شبکه های اجتماعی محدودیت زمانی تعیین کنیم. مثلا به خودمان تعهد بدهیم که در طول روز فقط نیم ساعت از اینستاگرام استفاده کنیم. این کار دو مزیت دارد:
یک اینکه چون زمان استفاده ما محدود است پس سعی می کنیم آن را باکیفیت سپری کنیم و در اینستاگرام گشت و گذار بیهوده نداشته باشیم. فقط مطالبی را دنبال کنیم که واقعا به دردمان می خورد. و دو اینکه به طور کامل استفاده از اینستاگرام را برای خود ممنوع نکرده ایم و آگاهانه آن را مدیریت می کنیم.
تا به حال چندبار پیش آمده که مشغول کاری باشید اما با یک اعلان ( نوتیفیکیشن ) اینستاگرام یا تلگرام غرق گوشی موبایل شده اید و هنگامی به خودتان آمده اید که یک یا دو ساعت از وقت تان گذشته است؟ پیش از این برای خودم بارها پیش آمده است اما از جایی به بعد تصمیم گرفتم که تمام اعلان های موبایلم را در حالت off قرار دهم.
هرچند در هنگام کارهای مهمم گوشی را از دسترس خودم خارج می کنم اما باز هم تمام اعلان های گوشی به جز تماس را قطع می کنم. ممکن است با خود بگویید:« خب اگر کسی کار واجبی با ما داشت، آن وقت چه کنیم؟» سوال شما را با سوال پاسخ می دهم:« به نظر شما کسی کار واجب را در دایرکت اینستاگرام، تلگرام و یا واتس اپ می گوید؟» بعید می دانم.
پس نگران نباشید و اعلان های مزاحم گوشی را در حالت off قرار دهید. مواظب فومو باشید.
خیلی از پیج هایی که ما فالو کردیم ممکن است اصلا مناسب روحیات و شخصیت ما نباشد و یا هیچ کمکی به ما نکند. پس چه بهتر که آن ها را آنفالو کنیم تا با باز کردن اینستاگرام درگیر چنین پیج هایی نشویم.
لیست کسانی را که دنبال می کنید بررسی کنید. از خود بپرسید این پیج ( شخص ) چه کمکی به من می کند؟ آیا مطالب این پیج به هدف من کمکی می کند؟ آیا می توانم با استفاده از مطالب این پیج زودتر به هدفم برسم؟ جواب خیلی وقت ها منفی است و می توانید خیلی ها را آنفالو کنید.
باز هم می گویم:« مواظب فومو باشید و نگران حرف مردم هم نباشید. پیج های نامرتبط با هدف تان را آنفالو کنید. زمان شما از هرچیزی و هرکسی مهم تر است.»
می توانید یک کار بسیار اثرگذار و جالب را انجام دهید. برای خود یک نشانه با این محتوا بگذارید:
این مهم ترین کاریه که دارم انجام میدم؟
من این جمله را روی کاغذ تایپ کردم و کنار میز کار خودم چسباندم تا هروقت که درگیر کاری بی هدف شدم، با دیدن این جمله به خودم بیایم و به کار اصلی خود بپردازم. شما می توانید برای خود عکس نوشته‌ای درست کنید و آن را روی زمینه موبایل و یا کامپیوتر و لپ تاپ خود بگذارید. هرجایی که می دانید بیشتر در تیررس نگاه شماست.
اعتیاد به موبایل و شبکه‌های اجتماعی موضوعی بسیار جدی است. علاوه بر اینکه خیلی اوقات کار ما را آسان تر می کند اما استفاده ناآگاهانه از آن می تواند زمان زیادی از ما بگیرد و در نهایت از ما یک منفعل به تمام معنا می سازد. امیدوارم با این مقاله توانسته باشم به شما کمک کنم تا زمان باارزش خود را صرف کارهای بی هدف و بیهوده نکنید.
می توانید بقیه مقاله های مربوط به مدیریت زمان را از طریق لینک های زیر مطالعه کنید:
