همه ما مادرانی را دیده ایم که با عشق برای کودکشان لالایی می خوانند و نوزاد باشنیدن این نوای آرامش بخش به خواب فرو می رود.
لالایی بخش مهمی از گنجینه فرهنگ بشری است. مادران در همه جای دنیای برای نوزادانشان لالایی ها را زمزمه می کنند، واین لالایی برای نوزاد پیام آرامش بخشی است که به او امنیت می دهد.
پژوهش های زیادی در مورد تاثیر خواندن لالایی برای بچه ها دربسیاری از کشورها انجام شده است و نتایج آن نشان داده که این کاردر زندگی کودکان بسیار مثبت است.
پژوهش ها نشان داده است که نوزادان ماهها قبل از تولد می تواند موسیقی را تشخیص دهند. جنین از ماه سوم توانایی شنیدن صداها در رحم را دارد.
علاوه براین هرچیزی را که مادر گوش می کند نوزاد نیز تشخیص می دهد. بعد ازتولد نیز وقتی مادران با کودک خود صحبت می کنند و یا او را در گهواره نوزاد می گذارد و برایش لالایی می خواند، ذهن کودک فعال می شود.
با فعال شدن قشر شنوایی در مغز کودک ، او بیشتر بر روی کلمات تمرکز می کند وهمین باعث می شود سریع تر زبان را درک کند و بتواند حرف بزند.
جالب اینجاست که اگرنوزادی از صدای لالایی مادرش محروم باشد، بررشد مغزی وی تاثیر منفی می گذارد به ویژه اگر زودتر از موعد به دنیا آمده باشد. بنابراین وقتی والدین به ویژه مادران برای نوزاد خود لالایی ملایمی می خوانند به رشد مغزی آنان کمک می کنند.
خواندن لالایی برای نوزاد باعث می شود راحتی و ثبات برای وی فراهم کند وبه همین دلیل است که با آسودگی به خواب می رود.
هنگامی که نوزادان مضطرب می شوند و گریه می کنند، ضربان قلب و فشار خون آن ها افزایش می یابد. لالایی خواندن یک راه سریع برای کاهش فشار خون کودک و آرام کردن اوست .
نوزادان می توانند بین صداها و همچنین ملودی های مختلف تمایز قائل شوند، به همین دلیل است که خواندن لالایی برای نوزدان بسیار مفید است.
برخی از متخصصان به والدین پیشنهاد میکنند در حالی که نوزادشان هنوز به دنیا نیامده است، آهنگ یا ترانه ای را باخود تکرار کنند تا کودک قبل از تولد با این ملودی آشنا شود.
این کار باعث می شود که نوزاد تازه متولد شده با شنیدن مجدد این ترانه یا آهنگ به آرامش برسد وبه راحتی به خواب رود.
در جوامع اسلامی نیز به مادران تاکید می شود که در زمان حاملگی یا به صوت قرآن گوش کنند ویا خودشان قرآن را زمزمه کنند و به این ترتیب برای نوزاد آرامشی ایجاد نمایند.
کولیک بیماری نیست بلکه بی قراری و گریه مداوم کودک را به عنوان کولیک می شناسیم . این گریه مداوم در بعضی از ساعات شبانه روز آغاز می شود.
گاهی بی قراری در کودکان ممکن چندین ماه طول بکشد . غیر از راه هایی که پزشک کودک توصیه می کند، قنداق کردن، حمام کردن، بغل کردن و... نیز می تواند به آرام کردن کودک کمک کند.
یکی از راه های موثر آرام کردن نوزاد در چنین موقعیتی آن است که مادر پتوی نوزاد را روی او بکشد، در کنارش بخوابد وبرای او لالایی بخواند تا گریه اش آرام شود.
شعرهایی که مادران برای کودکان خود می خوانند سابقه ای به قدمت به وجود آمدن انسان در روی زمین دارد. در کهن ترین تمدن های جهان نشانه هایی از لالایی ها یافت شده است.
بسیاری از ترانه های دلنشین نسل به نسل از مادران به فرزندان انتقال پیدا کرده است وبه این صورت حفظ شده اند.
قوم های ایرانی با گویش های مختلف هم لالایی های زیبایی برای پسران ودختران می خوانند که بسیاری از آن ها به دست ما رسیده است در زیر نمونه هایی از زیباترین نمونه شعر لالایی برای نوزاد را می بینید .
لالالالا، گل آبشن
کاکام رفته چشوم روشن
لالالالا، گل خشخاش
کاکام رفته خدا همراش
لالالالا، گل زیره
بچه ام آروم نمی گیره
گل سرخ منی شاله بمونی
ز عشقت می کنم من باغبونی
تو که تا غنچه ایی بوئی نداری
همین که وا شدی با دیگرونی
لالایت می گم و خوابت نمی آد
بزرگت می کنم یادت نمی آد
عزیز کوچکم رفته به بازی
به پای نازکش بنشینه خاری
به منقاش طلا خارش درآرید
بدستمال حریر رویش ببندید
لالالالا گل پسته
بابات رفته کمر بسته
لالالالا گل خشخاش
بابات رفته خدا همراش
لالالالا گل نعنا
بابات رفته شدم تنها
لالا گل پسته
****
لالالا گل پونه
گدا اومد در خونه
یه نان دادم بدش اومد
دو نان دادم خوشش اومد
خودش رفت و سگش اومد
لالالا گل خشخاش
بابات رفته خدا همراش
لالالا گل فندق
مامان رفته سر صندوق
لالالا گل زیره،
چرا خوابت نمی گیره
بخواب ای نازنین من
مامان قربون تو می ره
الالالا که لالاتم
اسیر قد و بالاتم
الالالا گل زردم
به قربوت تو می گردم
الالالا گل سوسن
سرت خم کن لبت بوسم
الالالا حبیب من
به دردی طبیب من
*****
لالا لالا گل دشتی همه رفتن تو برگشتی
خداوندا تو پیرش کن، زیارت ها نصیبش کن
لالا لالا گل زردم، نبینم داغ فرزندم
خداوندا تو پیرش کن، کلام الله نصیبش کن
لالا لالا گلم باشی، بزرگ شی همدمم باشی
خداوندا تو ستاری همه خوابن،تو بیداری
به حق خواب و بیداری، عزیزم را نگه داری
لالا لالا گل خشخاش بابات رفته،خداهمراش
بابات رفته به هل چینی، بیاره قند و دارچینی
*****
لالالالا بخواب حالا
لالالالا بخواب لالا
لالالالا گلم هستی
برات می خرم اسبی
از اون اسبای برو باشه
زِ هر اسبی جلو باشه
لالالالا گل گردو
بوات رفته پی اردو
لالالالا گل نازی
بوات رفته به سربازی
لالالالا گل نعنا
بوات رفته و من تنها
لالالالا به خوابش بَر
به سیر سیب و نارش بَر
لالالالا به گل مونی
به یاقوت و به دُر مونی
لالالالا گلی دارم
که از گل بهتری دارم
*****
لالایی چرخ نخ تابی
به آوازش تو می خوابی
لالا لایی گل غوزه
سفید و سبز و عنابی
لالا سیب و انار من
لالایی زعفران من
بخند ای دونه مروارید
که لبخندت جهان من
برو لولوی صحرایی
بازم شب شد تو اینجایی
نیایی پیش فرزندم
که سهم توست توتنهایی
لالا لالا، لالاش میاد
چشام بر در، باباش میاد
بازم با یک بغل پنبه
صدای کفش پاش میاد
لالالالا به مشهد شی
به پای تخت حضرت شی
اگر بازم عنایت شه
به ماه این زیارت شی
لالالالا گلم لالا
که وقت خوابته حالا
ببین تو آسمون شب
گل مهتاب اومد بالا
****
البته شاعران کودک نیز برهمان شیوه لالایی ها قدیمی شعرها یی سروده اند که اتفاقا بسیار مورد توجه نیز واقع شده است ازجمله ترانه ای که آقای مصطفی رحمان دوست سروده است و به لالایی نوزاد گنجشک لالا معروف شده است.
گنجشک لالا
سنجاب لالا
آمد دوباره مهتـــاب، لالا
لالا لالایی لالا لالایی…لالا لالایی لالا لالایی
لالا لالایی لالا لالایی…لالا لالایی لالا لالایی
گُل زود خوابیـــد، مثلِ همیشـــه
قورباغه ساکت، خوابیــده بیشـه
گُل زود خوابیــــد، مثلِ همیشــــه
قورباغـه ساکت، خوابیـــده بیشـه
لالا لالایی لالا لالایی… لالا لالایی لالا لالایی
لالا لالایی لالا لالایی…لالا لالایی لالا لالایی
جنگل لا لالا
برکه لا لالا
شب بر همه خـوش، تا صبحِ فــردا
شب بر همه خــوش، تا صبحِ فـــردا
لالا لالایی لالا لالایی…لالا لالایی لالا لالایی
تعدادی از لالایی های سروده مصطفی رحمان دوست نیز با صدای حمید جبلی و آهگسازی ملیحه سعیدی در آلبومی به نام سبزه ریزه میزه منتشر شده است .
متن لالایی کوچولو
کوچولو می خواد بخوابه کوچولو تو رختخوابه
کوچولو می خواد بخوابه کوچولو تو رختخوابه
گاهی کر و کر می خنده
گاهی چشماشو می بنده
گاهی چشماشو می بنده
اما هنوز بیداره هنوز چشم انتظاره
منتظره باباش بیاد کوچولو حالا باباشو می خواد
کوچولو می خواد بخوابه کوچولو تو رختخوابه
کوچولو میخواد بخوابه کوچولو تو رختخوابه
گاهی کر و کر می خنده
گاهی چشماشو می بنده
گاهی چشماشو می بنده
اما هنوز بیداره هنوز چشم انتظاره
منتظره باباش بیاد کوچولو حالا باباشو می خواد
اتل و متل توتوله هر چی که بگی قبوله
اتل و متل توتوله هر چی که بگی قبوله
قصه ای بگو مامانی لالایی برام می خونی
لالایی برام می خونی
لا لا لا می خوابم پر می کشم تو خوابم
وای خواب می بینم برای بابام گل می چینم
گل های باغ آسمون اون ستاره های مهربون
چشمک میزنن…
****
لالایی (بپر برو تو رختخواب) با صدای حمید جبلی وآهنگسازی ملیحه سعیدی
بپر برو تو رختخواب
دیر شده زود بگیر بخواب
بگو به امید خدا
بپر برو تو رختخواب
دیر شده زود بگیر بخواب
تو رختخواب بخون دعا
بگو به امید خدا
تا خوابهای خوب ببینی
گل توی خوابت بچینی
اگر شما هم از آن دسته مادرانی هستید که به دنبال کتاب مناسب لالایی برای کودکان زیر یک سال یا لالایی برای کودک 1 ساله یا دوساله هستید. فهرست زیر کتاب های خوبی برای شماست .
1- کتاب لالا لالایی، نینی مامانی کتاب مناسبی است که می تواند به شما در خواباندن بچه ها کمک کند علاوه براین چون این کتاب محکم است و به راحتی پاره نمی شود می توانید اجازه بدهید بچه ها خودشان آن را برگ بزنند.
2- کتاب لالا ، لالا ، گل شب بو، اثر جمعی از شاعران و از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است
3- کتاب لالایی ها و ترانه های نوازشی، کتاب مناسبی برای مادرانی است که فرزندان چند ماهه تا سه ساله دارند وشامل تعدادی ترانههای نوازشی، بازی، حسی- حرکتی است.
4- نخودی ها من بلدم لالا کنم نوشته شکوه قاسم نیا است و انتشارات قدیانی آن رامنتشر کرده است .
5- کتاب 4جلدی لالایی های شبانه اثر فریبرزلرستانی .
کاری از تیم تحریریه کارینوکیدز