آدرنالین (Epinephrine) یک هورمون و انتقال دهنده عصبی از دسته کاتکول آمین‌ها است. این ماده باعث افزایش ضربان قلب، انقباض عروق و انبساط راه‌های هوایی شده و در بروز واکنش جنگ و گریز سیستم عصبی سمپاتیک مؤثر است. این هورمون معمولاً در مواقعی که فرد هیجان بالا را تجربه می‌کند در بدن ترشح می‌شود.
عملکرد آدرنالین
آدرنالین با اتصال به گیرنده‌های آدرنرژیک در سراسر بدن، باعث ایجاد تغییراتی در عملکرد اندام‌ها و سیستم‌های مختلف می‌شود. برخی از مهم‌ترین اثرات آدرنالین عبارتند از:
- افزایش ضربان قلب و انقباض عضله قلب
- افزایش فشار خون
- انبساط راه‌های هوایی
- افزایش قند خون
- افزایش قدرت و استقامت عضلات
- کاهش فعالیت دستگاه گوارش
- افزایش ترشح هورمون‌های دیگری مانند کورتیزول
کاربردهای آدرنالین
آدرنالین کاربردهای مختلفی در پزشکی دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آدرنالین عبارتند از:
- درمان واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
- کمک به احیای قلبی ریوی (CPR)
- درمان خونریزی شدید
- بی‌حسی موضعی
- درمان برخی از اختلالات چشمی
عوارض جانبی آدرنالین
آدرنالین می‌تواند عوارض جانبی خفیف تا شدیدی ایجاد کند. برخی از عوارض جانبی خفیف آدرنالین عبارتند از:
- اضطراب
- بی‌قراری
- لرزش
- تعریق
- سردرد
- تپش قلب
برخی از عوارض جانبی شدید آدرنالین عبارتند از:
- افزایش فشار خون
- کاهش ضربان قلب
- کاهش جریان خون به اندام‌ه
- نارسایی قلبی
- سکته مغزی
ترشح آدرنالین در بدن
ترشح آدرنالین توسط غدد فوق کلیوی (آدرنال) کنترل می‌شود. این غدد دو عدد هستند و در بالای کلیه‌ها قرار دارند. ترشح آدرنالین توسط سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می‌شود.
سیستم عصبی سمپاتیک یکی از دو بخش اصلی سیستم عصبی خودمختار است. این سیستم در پاسخ به موقعیت‌های استرس‌زا یا خطرناک فعال می‌شود و باعث آزاد شدن هورمون‌هایی مانند آدرنالین می‌شود.
راه‌های افزایش ترشح آدرنالین
ترشح آدرنالین توسط عوامل مختلفی می‌تواند افزایش یابد. برخی از عواملی که باعث افزایش ترشح آدرنالین می‌شوند عبارتند از:
- استرس
- ترس
- هیجان
- ورزش
- مصرف کافئین
- مصرف الکل
راه‌های کاهش ترشح آدرنالین
ترشح آدرنالین می‌تواند با عوامل مختلفی کاهش یابد. برخی از عواملی که باعث کاهش ترشح آدرنالین می‌شوند عبارتند از:
- آرامش
- خواب کافی
- رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم
- کاهش مصرف کافئین و الکل
