بدقلقی سازمانی

مفاهیم مرتبط با رفتار سازمانی(11)

بدقلقلی سازمانی [1]
(زمان مطالعه 5 دقیقه)

مقدمه
بدقلقی سازمانی یکی از چالش‌های مهم در مدیریت سازمان‌ها و کسب‌وکارها است. این مفهوم به وضعیت‌ها و رفتارهایی اشاره دارد که مانع از عملکرد بهینه سازمان می‌شوند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر روحیه کارکنان، بهره‌وری و نهایتاً سودآوری تأثیر می‌گذارند. در این نوشتار، به طور خلاصه، به بررسی جامع و تخصصی بدقلقی سازمانی خواهیم پرداخت و جنبه‌های مختلف این پدیده را مورد تحلیل قرار می‌دهیم.

بدقلقی سازمانی

بدقلقلی سازمانی به حالتی اطلاق می‌شود که کارکنان یک سازمان به صورت مستمر رفتارهایی نشان می‌دهند که مانع از پیشرفت و بهره‌وری می‌شود. این رفتارها شامل مخالفت مداوم با تصمیمات مدیریت، عدم همکاری با همکاران، ایجاد تنش‌های بی‌جا، و عدم تعهد به وظایف محوله است. بدقلقلی سازمانی می‌تواند تاثیرات منفی عمیقی بر فرهنگ سازمانی، روحیه کارکنان و بهره‌وری کلی سازمان داشته باشد.

ابعاد بدقلقی سازمانی

بدقلقلی سازمانی را می‌توان به چند بعد اصلی تقسیم کرد که شامل موارد زیر است:

1. بدقلقلی فردی

این بعد به رفتارهای منفی فردی کارکنان اشاره دارد که می‌تواند شامل:

- مقاومت در برابر تغییرات: عدم پذیرش تغییرات و نوآوری‌ها در سازمان.

- کم‌کاری و فرار از مسئولیت: ناتوانی یا عدم تمایل به انجام وظایف محوله.

- انتقاد مخرب: نقدهای غیرسازنده و بی‌اساس که باعث تخریب جو سازمان می‌شود.

- رویارویی با همکاران: ایجاد تنش و درگیری‌های بی‌مورد با دیگر کارکنان.

2. بدقلقلی گروهی

بدقلقلی گروهی زمانی رخ می‌دهد که گروهی از کارکنان به صورت هماهنگ به رفتارهای منفی و مضر برای سازمان می‌پردازند. این بعد شامل:

- تشکیل گروه‌های غیررسمی مخالف: تشکیل گروه‌هایی که به طور غیررسمی و مخفیانه با سیاست‌های سازمان مخالفت می‌کنند.

- تعاملات منفی گروهی: انجام رفتارهای منفی به صورت گروهی که منجر به تضعیف روحیه جمعی می‌شود.

3. بدقلقلی ساختاری

بدقلقلی ساختاری زمانی اتفاق می‌افتد که ساختار و رویه‌های سازمانی خود منجر به بروز رفتارهای منفی و مخرب می‌شود. این بعد شامل:

- عدم شفافیت در سیاست‌ها و رویه‌ها: نبود شفافیت در سیاست‌ها و رویه‌های سازمانی که باعث سردرگمی و ناراحتی کارکنان می‌شود.

- نابرابری و تبعیض: وجود تبعیض و نابرابری در سازمان که باعث ایجاد نارضایتی و بدقلقلی می‌شود.

4. بدقلقلی فرهنگی

این بعد به ناهنجاری‌های فرهنگی در سازمان اشاره دارد که باعث ایجاد محیطی منفی و ناسالم می‌شود. این شامل:

- فرهنگ سازمانی منفی: وجود یک فرهنگ سازمانی که رفتارهای منفی و مخرب را تشویق و تقویت می‌کند.

- - عدم تطابق فرهنگی: نبود هماهنگی و تطابق فرهنگی بین کارکنان و ارزش‌ها و اهداف سازمان.

پیامدهای بدقلقی سازمانی

بدقلقلی سازمانی دارای معایب و تاثیرات منفی بسیاری است که شامل موارد زیر می‌شود:

۱. کاهش بهره‌وری

بدقلقلی سازمانی به طور مستقیم بر بهره‌وری سازمان تاثیر می‌گذارد. رفتارهای منفی کارکنان می‌تواند منجر به کاهش انگیزه و کارایی شود و در نتیجه بهره‌وری کلی سازمان کاهش یابد.

۲. افزایش هزینه‌ها

بدقلقلی سازمانی می‌تواند هزینه‌های زیادی را به سازمان تحمیل کند. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های ناشی از کاهش بهره‌وری، افزایش نیاز به مدیریت بحران، و افزایش نرخ ترک خدمت کارکنان است.

۳. تضعیف روحیه کارکنان

بدقلقلی سازمانی می‌تواند باعث کاهش روحیه و انگیزه کارکنان شود. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش نارضایتی و تنش در محیط کار شود.

۴. کاهش کیفیت خدمات و محصولات

بدقلقلی سازمانی می‌تواند بر کیفیت خدمات و محصولات سازمان تاثیر منفی بگذارد. کارکنانی که به رفتارهای منفی می‌پردازند، احتمالاً کیفیت کار خود را کاهش می‌دهند و این موضوع می‌تواند منجر به کاهش رضایت مشتریان شود.

۵. تضعیف فرهنگ سازمانی

بدقلقلی سازمانی می‌تواند فرهنگ سازمانی را تضعیف کند و باعث شود که رفتارهای منفی در سازمان گسترش یابد. این موضوع می‌تواند تاثیرات بلندمدتی بر سازمان داشته باشد.

راهکارهایی جهت رفع بدقلقلی سازمانی

برای رفع بدقلقلی سازمانی، می‌توان از راهکارهای مختلفی استفاده کرد که شامل موارد زیر است:

۱. بهبود ارتباطات

یکی از مهم‌ترین راهکارها برای رفع بدقلقلی سازمانی، بهبود ارتباطات در سازمان است. ارتباطات موثر و شفاف می‌تواند به کاهش سوءتفاهم‌ها و نارضایتی‌ها کمک کند. برای بهبود ارتباطات می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

- تشویق به ارتباطات باز و صادقانه: ایجاد فضایی که در آن کارکنان بتوانند به راحتی نظرات و پیشنهادهای خود را بیان کنند.

- استفاده از فناوری‌های ارتباطی مدرن: استفاده از ابزارهای ارتباطی مانند پیام‌رسان‌ها و سیستم‌های مدیریت پروژه برای تسهیل ارتباطات.

۲. تقویت فرهنگ سازمانی مثبت

ایجاد و تقویت فرهنگ سازمانی مثبت می‌تواند به کاهش بدقلقلی سازمانی کمک کند. برای این منظور می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

- تعیین و ترویج ارزش‌های سازمانی: تعریف و ترویج ارزش‌های مثبت سازمانی که رفتارهای مثبت را تشویق کند.

- تشویق به همکاری و تیم‌سازی: ایجاد برنامه‌های تیم‌سازی و تشویق به همکاری و تعامل مثبت بین کارکنان.

- ایجاد سامانه مدیریت عملکرد: تعیین شاخص های سنجش کارکرد کارکنان مطابق با اهداف غایی سازمان و اجرای فرآیند مدیریت عملکرد به صورت "فردی" و "گروهی" در سازمان موجب افزایش تعامل مثبت کارکنان و ارتقا انگیزه خواهد شد.

۳. آموزش و توسعه کارکنان

آموزش و توسعه کارکنان می‌تواند به افزایش مهارت‌ها و دانش آنها کمک کند و بدقلقلی سازمانی را کاهش دهد.

۴. مدیریت تغییرات

مدیریت موثر تغییرات می‌تواند به کاهش مقاومت در برابر تغییرات و بدقلقلی سازمانی کمک کند. برای مدیریت تغییرات می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

- آماده‌سازی کارکنان برای تغییرات: اطلاع‌رسانی و آموزش کارکنان درباره تغییرات و آماده‌سازی آنها برای پذیرش تغییرات.

- درگیر کردن کارکنان در فرآیند تغییر: مشارکت دادن کارکنان در فرآیند تغییر و دریافت بازخوردهای آنها.

۵. ارتقای رهبری

رهبری موثر می‌تواند به کاهش بدقلقلی سازمانی کمک کند. رهبران باید بتوانند با رفتارهای مثبت خود الگوی خوبی برای کارکنان باشند و محیطی مثبت و حمایتی ایجاد کنند. برای ارتقای رهبری می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

- انتخاب و آموزش رهبران با مهارت‌های ارتباطی و مدیریت تغییرات: انتخاب رهبران با توانایی‌های ارتباطی قوی و آموزش آنها برای مدیریت تغییرات.

- تشویق به رهبری مبتنی بر ارزش‌ها: ترویج رهبری که مبتنی بر ارزش‌ها و فرهنگ مثبت سازمانی باشد.

۶. پاداش‌دهی و تشویق

پاداش‌دهی و تشویق رفتارهای مثبت می‌تواند به کاهش بدقلقلی سازمانی کمک کند. برای این منظور می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

- ایجاد سیستم پاداش‌دهی مناسب: تعریف سیستم پاداش‌دهی مطابق با نتایج مدیریت عملکرد که رفتارهای مثبت و تلاش‌های کارکنان را تشویق کند.

تشویق به عملکرد برتر: تقدیر و تشویق کارکنانی که عملکرد برتر و رفتارهای مثبت دارند.

۷. توجه به نیازهای کارکنان

توجه به نیازها و خواسته‌های کارکنان می‌تواند به افزایش رضایت آنها و کاهش بدقلقلی سازمانی کمک کند. برای این منظور می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

- بررسی و پاسخ به نیازهای کارکنان: انجام نظرسنجی‌ها و بررسی نیازهای کارکنان و تلاش برای پاسخ به آنها.

- توجه به آوای کارکنان: مشارکت کارکنان در فرآیند تدوین برنامه های راهبردی سازمان و مد نظر قرار دادن "آوای سودمند" آنان در رویه های اجرایی.

- ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی: فراهم کردن شرایطی که کارکنان بتوانند تعادل مناسبی بین کار و زندگی شخصی خود برقرار کنند.

8. بهره­جویی از خدمات کوچینگ

کوچینگ می‌تواند با ایجاد فضایی برای گفتگوهای باز و صادقانه، شناسایی و حل مشکلات فردی و گروهی، و تقویت مهارت‌های ارتباطی و مدیریتی، به کاهش بدقلقلی سازمانی کمک کند. همچنین، کوچینگ با ارائه بازخوردهای سازنده و تشویق به خودآگاهی و خودمدیریتی، می‌تواند کارکنان را به سمت رفتارهای مثبت و سازنده هدایت کند.

نتیجه‌گیری

بدقلقلی سازمانی می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر بهره‌وری، روحیه کارکنان و کیفیت خدمات و محصولات سازمان داشته باشد. برای رفع این معضل، می‌توان از راهکارهای مختلفی مانند بهبود ارتباطات، تقویت فرهنگ سازمانی مثبت، آموزش و توسعه کارکنان، مدیریت تغییرات، ارتقای رهبری، پاداش‌دهی و تشویق رفتارهای مثبت، توجه به نیازهای کارکنان و کوچینگ استفاده کرد. با اجرای این راهکارها می‌توان به کاهش بدقلقلی سازمانی و ایجاد محیطی مثبت و سازنده در سازمان کمک کرد.

نگارنده:

سیدرضا پورغفاری

دکتری- مدیریت(رفتار سازمانی)

کوچ عملکرد(فردی/ سازمانی)

https://eitaa.com/Performancecoach
https://www.linkedin.com/in/seyedreza-pourghafari/

📷

[1] Organizational Difficulty