شیر پروانه‌ای یکی از انواع شیرهای صنعتی است که برای کنترل جریان مایعات و گازها در صنایع مختلف به کار می‌رود. این شیر به دلیل طراحی ساده و عملکرد مؤثر، محبوبیت زیادی در کاربردهای صنعتی پیدا کرده است. در ادامه به بررسی ویژگی‌ها، انواع، کاربردها و مزایای شیر پروانه‌ای پرداخته می‌شود.
شیر پروانه‌ای یک نوع شیر دوار است که از یک دیسک گرد و یک میله (شافت) تشکیل شده است. دیسک در مرکز شیر قرار گرفته و به محور میله متصل است. با چرخش میله، دیسک می‌تواند به صورت عمودی یا افقی بچرخد و جریان سیال را کنترل کند. در حالت کاملاً باز، دیسک به موازات جریان قرار گرفته و اجازه عبور آزادانه سیال را می‌دهد؛ اما در حالت بسته، دیسک عمود بر جریان شده و مسیر سیال را مسدود می‌کند.
- **شیر پروانه‌ای ویفری (Wafer)**: این نوع طراحی بدون فلنج است و برای جلوگیری از برگشت جریان به کار می‌رود. معمولاً در سیستم‌هایی که فضای نصب محدودی دارند، استفاده می‌شود.
- **شیر پروانه‌ای فلنج‌دار (Lugged)**: دارای فلنج‌هایی است که به خطوط لوله وصل می‌شوند و امکان استفاده برای فشارهای بالا و سیستم‌های جداسازی جریان را فراهم می‌کند.
- **شیر پروانه‌ای اکسنتریک یا سه‌گانه (Triple Eccentric)**: طراحی شده برای تحمل فشارها و دماهای بالا، که معمولاً در صنایع نفت و گاز استفاده می‌شود. این نوع شیر دارای سه نقطه اکسنتریک است و نشت‌پذیری بسیار کمی دارد.
شیرهای پروانه‌ای در صنایع مختلفی به کار می‌روند، از جمله:
- **صنایع آب و فاضلاب**: برای کنترل جریان آب و مدیریت سیالات در سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب.
- **صنایع نفت و گاز**: در خطوط لوله، پالایشگاه‌ها و مخازن به منظور کنترل و قطع جریان نفت و گاز.
- **نیروگاه‌ها**: برای کنترل جریان بخار، آب و سایر سیالات.
- **صنایع شیمیایی و پتروشیمی**: برای مدیریت مواد شیمیایی و گازهای خاص در محیط‌های خورنده.
- **سبک و کم‌حجم**: طراحی ساده و وزن سبک این شیرها امکان نصب و نگهداری آسان‌تر را فراهم می‌کند.
- **عملکرد سریع**: به دلیل حرکت سریع دیسک، شیرهای پروانه‌ای قابلیت باز و بسته شدن سریع دارند که برای کاربردهای اضطراری مناسب است.
- **قابلیت تحمل فشارهای بالا**: برخی از انواع شیرهای پروانه‌ای می‌توانند فشارهای بالا را تحمل کنند، مخصوصاً نوع سه‌گانه.
- **هزینه مقرون‌به‌صرفه**: نسبت به شیرهای دیگر، این نوع شیر هزینه‌های پایین‌تری دارد که برای پروژه‌های بزرگ اقتصادی است.
- **محدودیت در کنترل دقیق جریان**: به دلیل طراحی دیسک، این نوع شیر برای کنترل دقیق جریان به خوبی شیرهای دیگر مانند شیرهای گلوب عمل نمی‌کند.
- **کاهش قطر داخلی لوله**: دیسک در حالت باز به صورت کامل از مسیر جریان خارج نمی‌شود، بنابراین ممکن است کمی از قطر داخلی لوله را کاهش دهد.
هنگام انتخاب شیر پروانه‌ای، باید به جنس دیسک و شافت توجه کرد تا در برابر محیط‌های خورنده مقاومت داشته باشد. همچنین، برای افزایش طول عمر شیر، باید به‌صورت دوره‌ای آن را سرویس و نگهداری کرد، مخصوصاً در محیط‌هایی که دارای سیالات خورنده هستند.
شیر پروانه‌ای یکی از پرکاربردترین انواع شیرهای صنعتی است که به دلیل طراحی ساده، وزن کم و هزینه مقرون‌به‌صرفه در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه این شیر در کنترل دقیق جریان محدودیت‌هایی دارد، اما همچنان به دلیل مزایای فراوان خود، انتخابی مناسب برای بسیاری از کاربردهای صنعتی به شمار می‌آید. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با تیم تخصصی بازرگانی خانی در تماس باشید.
