نویسنده: سید حسین موسوی، نماینده کارفرمایان در هیأتهای تشخیص اداره کار مشهد
در سالهای اخیر، یکی از رایجترین و خطرناکترین اشتباهات برخی کارفرمایان، بیتوجهی به بیمه تامین اجتماعی برای نیروی کار است. برخی با این تصور که چون با کارگر توافق کردهاند که «نقدی» به جای بیمه پرداخت شود یا اینکه کارگر فعلاً تقاضایی برای بیمه ندارد، از ارسال لیست و پرداخت حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی خودداری میکنند.
اما این تصمیم اشتباه، میتواند سالها بعد هزینههای سنگینی برای کارفرما به دنبال داشته باشد.
مطابق ماده ۱۴۸ قانون کار و مواد ۴ و ۳۹ قانون تأمین اجتماعی، بیمه نمودن کارگر الزامی است. هر فردی که در قبال دریافت مزد یا حقوق، تحت امر و مدیریت یک کارفرما کار میکند، مشمول بیمه اجباری تأمین اجتماعی است؛ حتی اگر قرارداد نداشته باشد یا خودش تمایل به بیمهشدن نداشته باشد.
پیشنهاد میکنم مقاله: آیا بدون قرارداد هم می توان از کارفرما شکایت کرد؟ را از دست ندهید.
۱. شکایت کارگر حتی سالها بعد
کارگر میتواند حتی پس از ۵، ۱۰ یا ۱۵ سال از اتمام همکاری، به اداره کار یا تأمین اجتماعی مراجعه کرده و تقاضای بررسی سابقه بیمهنشده خود را بدهد. در صورت اثبات رابطه کاری، کارفرما مکلف به پرداخت حق بیمه را با مبلغ بروز به همراه جریمه پرداخت کرد.
۲. حادثه در حین کار = ورشکستگی کارفرما
اگر در حین کار حادثهای برای کارگر بیمهنشده رخ دهد، تمام هزینههای درمان، دیه، غرامت و مستمری توسط کارفرما باید پرداخت شود. در موارد منجر به فوت یا ازکارافتادگی، این مبالغ ممکن است تا صدها میلیون تومان نیز برسد.
۳. توافق خصوصی با کارگر، بیاثر است
توافقات کتبی یا شفاهی مبنی بر اینکه “کارگر بیمه نخواهد شد” یا “حق بیمه نقدی پرداخت میشود”، فاقد اعتبار قانونی است. چون حقوق بیمهای از حقوق عمومی و غیرقابل اسقاط است و قانونگذار اجازه چشمپوشی از آن را نمیدهد.
برخی کارفرمایان میگویند: «من ماهانه مبلغی را بیشتر از حقوق پایه به کارگر میدهم تا خودش بیمه خویشفرما شود!»
اما باید دانست که کارگر مشمول قانون کار، نمیتواند خود را بیمه خویشفرما کند. و حتی اگر چنین کند، باز هم کارفرما مسئول است و از نظر قانون، باید بیمه اجباری و لیست رسمی ارائه دهد.
کارفرمایی که نیروی انسانی خود را بیمه نمیکند، نه تنها قانون را نقض کرده، بلکه سازمان خود را در معرض پروندههای سنگین، دیه، غرامت، و بدهیهای سنواتی قرار میدهد.
به بیان ساده، بیمهنکردن کارگر، یک قمار حقوقی است که معمولاً کارفرما بازنده آن خواهد بود.
از نگاه من به عنوان نماینده کارفرمایان در هیأتهای تشخیص اداره کار، بهترین راهکار برای پیشگیری از این خسارتها، تعهد به بیمهپردازی منظم، دقیق و قانونی است؛ نه توافقات شفاهی، نه نقدیدادن، و نه به تعویق انداختن مسئولیتها.
