\معمار: UN Studio
موقعیت بنا: Utrecht-Netherlands
طراحی خانه موبیوس را می توان از نقاط عطف تاریخچه طراحی خانه به شمار آورد. بنایی که از نوآوری در ترکیب حجم و کاربرد مصالح جدید فراتر رفته و مفهوم جدیدی از خانه امروزی را بیان می کند.
هر چند که طراحی این بنا مستلزم به کارگیری نرم افزارهای جدید طراحی معماری بوده است, اما این همه تنها در جهت محوریت مخاطب و رضایت ساکنین خانه بوده و حاصل آن خانه ایست که همخوان با تغییرات و پاسخگوی نیازها و نحوه زندگی انسان امروزی است. مالکین این خانه زوجی جوان به همراه فرزندانی کوچک می باشند.
بن ون برکل، مؤسس دفتر معماری «یو ان استودیو» و طراح اصلی پروژه ,در خصوص ایده اصلی طراحی بنا بیان نموده است که نیازها و نحوه کار و زندگی یک زوج جوان در این دوران متفاوت از گذشته است ,آنها در طول شبانه روز ساعات مشخصی را با یکدیگر بوده و در ساعاتی مایلند که به تنهایی به کار یا استراحت مشغول باشند ,در اینجاست که سلسه مراتب و ساختارهای فضایی گذشته ناکارآمد بوده و نیاز به دیدگاهی نوین نسبت به معماری خانه ضرورت می یابد. از این رو معمار در طراحی این خانه -حلقه موبیوس- را به عنوان ایده اصلی طراحی در نظر گرفته است. حلقه موبیوس در ریاضیات از به هم چسباندن دو انتهای یک نوار به طوریکه یک نیم چرخش در نوار ایجاد شده باشد بدست می آید. بدین ترتیب هر چند این نوار همچون دو نوار پیوسته به نظر میرسد اما در حقیقت یک سطح شناور است. در فرم این خانه نیز دو حجم به هم تابیده قابل تشخیص میباشد که در هر یک فضاهایی جهت نشیمن خواب و کار در نظر گرفته شده است. از این رو همه چیز در این خانه به عدد دو وابسته است؛ فضاهای اصلی, استودیو, پارکینگ و حتی مصالح بنا که بتن و شیشه می باشند. اما این دوگانگی تنها در ظاهر بوده و در باطن هیچ بخشی از بنا قابل تفکیک و منفک از سایر قسمتها نمی باشد.
حلقه موبیوس در این بنا کاملا ارگانیک نبوده و از شکست های فرمی خطی پدید آمده است که قسمتهای زیرین آن همچون بستری شفاف به نظر میرسد. چنانچه در پلان های طبقات مشاهده می شود, تقریبا هیچ یک از فضاهای داخلی شکل هندسی منظمی نداشته و شکست ها و زوایای دیواره ها فضاهایی نامتعارف را پدید آورده اند. در نیم طبقه زیر زمین بنا سوئیت مهمان قرار دارد که به خوبی از سایر فضاهای خانه مستقل گردیده است. در طبقه همکف، آتریومی نورانی با سقفی بلند ورودی و آغاز مسیر را مشخص میسازد.
بخش زیادی از سطح پلان به فضاهای ارتباطی و راهروهایی اختصاص داده شده است که غالباً از سقف یا جداره ها نور طبیعی را دریافت می کنند. از پیش فضای ورودی می توان به فضای کار پدر خانواده, دو اتاق خواب و اتاق ملاقات وارد شد. همچنین آشپزخانه و غذاخوری نیز که دید مناسبی به فضای باز دارند در این تراز قرار گرفته اند. با بالا رفتن از پلکان بتنی میتوان به اتاقهای خواب کودکان در مجاورت محل کار مادر خانواده و فضای نشیمن خصوصی دسترسی یافت .
بدین ترتیب بر خلاف فرمول های رایج برای چیدمان فضاهای خانه این بار سلسله مراتب فضایی به نحوی است که نه آغازی و نه انجامی را در آن میتوان مشخص نمود چراکه فضاها در یکدیگر پیچیده و تابیده شده اند، همانگونه که زندگی و کار یک زوج جوان با یکدیگر پیوند می یابد.
دیاگراهای ترسیم شده به خوبی نحوه چیدمان و پیوند فضاها را به نمایش میگذارند. هر چند که حداکثر توجه در طراحی این بنا معطوف به نیازهای ساکنین آن بوده است اما در عین حال درک ساختار فضایی آن آسان نبوده و ظاهر بنا نیز همچون مجسمه ای بزرگ و ناآشناست که علی رغم ساختاری ارگانیک ,ارتباطی میان آن و طبیعت پیرامون سایت نمی توان یافت.
از دیگر آثار مسکونی این دفتر معماری میتوان به خانه «ان ام» اشاره نمود که در این بنا نیز دیدگاه های متفاوت آنها به مقوله مسکن نوین قابل مشاهده می باشد.
