بیشتر افرادی که حتی یک دوره هم در باشگاه حضور داشته‌اند، نام انواع پروتئین وی و دیگر مکمل‌های ورزشی را شنیده‌اند. به گزارش خبرگزاری ایرنا، ۷۶ درصد مردان و ۳۳ درصد زنان در باشگاه‌های ورزشی از انواع مکمل‌های بدنسازی و رژیمی استفاده می‌کنند. پروتئین وی و انواع آن از مکمل‌هایی هستند که به عنوان کاتالیزور برای عضله‌سازی، افزایش توانایی‌های ورزشی، بازسازی و ترمیم ماهیچه‌ها استفاده می‌شوند.
پروتئین وی در قسمت آبکی شیر یافت می‌شود. در زمان تولید پنیر، قسمت‌های چرب شیر بسته شده و آب پنیر به عنوان محصول جانبی از آن جدا میگردد. با فرآوری آب پنیر به دست آمده و اضافه‌کردن طعم‌دهنده به آن، پودر پروتئین وی به عنوان یک مکمل غذایی و ورزشی حاصل می‌شود.
شیر در واقع حاوی دو نوع پروتئین اصلی، 80 درصد کازئین (کند هضم) و 20 درصد پروتئینوی (زود هضم) است. آب پنیر (وی) و کازئین هر دو به دلیل داشتن تمامی آمینواسیدهای مورد نیاز بدن، پروتئین‌های باکیفیتی محسوب می‌شوند.
مصرف پروتئین وی راه مناسبی برای افزودن پروتئین به میزان مصرف روزانه شماست. این پروتئین می‌تواند برای بدنسازان، علاقه‌مندان به باشگاه و همچنین افرادی که نیاز به کاهش وزن دارند یا به سادگی پروتئین در رژیم غذایی‌شان قرار نمی‌گیرد، نقش مهمی ایفا کند.
کنسانتره، ایزوله، هیدرولیز و پروتئین شیر از انواع مختلف پروتئین وی محسوب می‌شوند. شاید شما از خودتان بپرسید مگر آب پنیر واقعا چقدر می‌تواند پیچیده باشد؟ در واقع حق با شماست. با این حال، انواع مکمل های پروتئین وی در بازار موجود هستند.
ابتدایی‌ترین پروتئین وی، کنسانتره است. برای درک بهتر، ابتدا باید نگاهی به نحوه ساخت پروتئین وی ،صرف نظر از نوع آن، بیندازیم.
ابتدا به شیر نوعی ماده دلمه‌کننده، مانند مایه پنیر یا اسید، اضافه می‌کنند که بخش جامد از مایع جدا می‌شود. آن ماده دلمه بسته را برای تبدیل‌شدن به پنیر یا کازئین برمی‌دارند و مایعی که باقی می‌ماند، آب پنیر یا همان پروتئین وی از نوع کنسانتره است. سرشار از پروتئین کامل است اما علاوه بر پروتئین مقداری چربی و قند به شکل لاکتوز هم دارد. جالب اینجاست که این چربی حاوی مواد مغذی بسیار مفیدی است که عملکرد سالم ایمنی و قلبی عروقی را تضمین می‌کند.
درصد پروتئین موجود در پروتئین وی ایزوله بیشتر از کنسانتره است. به منظور افزایش غلظت پروتئین وی، برخی از تولیدکنندگان از تکنیک‌های مختلفی برای حذف حداکثری میزان چربی و شکر موجود در آب پنیر استفاده می‌کنند که درصد خلوص پروتئین بالاتر می‌رود. به پروتئینی که به این شکل به دست می‌آید، پروتئین وی ایزوله گفته می‌شود.
در ابتدا، ممکن است این تکنیک بسیار خوب به نظر برسد اما تمام آن مواد مغذی مفید موجود در چربی هم از بین می‌رود. در واقع، این پردازش گاهی اوقات برخی از اسیدهای آمینه را تجزیه می‌کند که هضم دشوار را برای مصرف‌کننده در پی دارد. همچنین چون این تکنیک یک مرحله اضافه‌تر از پروتئین کنسانتره دارد، باعث افزایش هزینه هم می‌شود.
پروتئین وی هیدرولیز شده از روشی به دست می‌آید که مواد مغذی موجود در آن به سرعت توسط بدن جذب می‌شود. برخی از شرکت‌ها از گرما، اسید، آنزیم‌ها یا ترکیبی برای شکستن عمدی برخی از پیوندهای نگهدارنده آمینو اسیدها برای تولید پروتئین وی هیدرولیز استفاده می‌کنند.
WPH به دلیل بهبود قابلیت هضم و کاهش پتانسیل آلرژی معمولاً در مکمل‌های پروتئینی پزشکی و شیر خشک‌های مخصوص نوزادان استفاده می‌شود.
اما باید توجه داشت که تفاوت ایجاد شده نسبت به افزایش قیمت آن چشمگیر نیست و در اصل، شما پروتئینی دارید که قیمتی گران دارد، در حالی که فقط کمی بهتر است. همچنین این فرآوری باعث می‌شود که آب پنیر هیدرولیز شده تلخ‌تر شود و نیاز به افزودنی و طعم‌دهنده‌ها ضرورت یابد.
پروتئین وی و کازئین دو پروتئینی هستند که هر دو در شیر وجود داشته و در فرآیند تبدیل شیر به پنیر به عنوان محصولات جانبی حاصل می‌شوند. هردوی این پروتئین‌ها از آمینواسیدهای زنجیره‌دار غنی بوده و برای رشد و عضله‌سازی مناسب هستند. با این حال تفاوت‌های بسیاری بین این دو برادر عضله ساز وجود دارد.
نوع نهایی پروتئین آب پنیر معمولاً فقط ترکیبی از آب پنیر (انواع کنسانتره یا ایزوله) و کازئین است. این محصول شاید کمی گیج‌کننده باشد. گاهی اوقات به طور مبهم به عنوان پروتئین شیر برچسب‌گذاری می‌شود. به طور کلی، این مورد را فقط در محصولاتی خواهید دید که از چندین منبع پروتئینی استفاده می‌کنند.
تفاوت اصلی انواع پروتئین وی در نحوه پردازش آن‌هاست. همان طور که در بالا به آن اشاره شد، انواع اصلی پروتئین وی، کنسانتره، ایزوله و هیدرولیز است که روش‌های فرآوری مختلف، سبب شده است آن‌ها از نظر محتوای پروتئین، طعم، قابلیت هضم و قیمت گوناگون باشند.
انواع پروتئین وی معمولاً به عنوان مکمل پروتئین استفاده می‌شوند. پروتئین وی دارای مواد مغذی با ارزشی است که رژیم غذایی را بهبود می‌بخشد و همچنین بر سیستم ایمنی بدن تأثیری مثبتدارد. افراد معمولاً از پروتئین وی برای بهبود عملکرد ورزشی، افزایش قدرت و عضله‌سازی استفاده می‌کنند.
استفاده در نوشیدنی‌ها، نان‌ها، میان وعده، محصولات قنادی و سایر محصولات غذایی مغذی از جمله کاربردهای دیگر انواع پروتئین وی است. پروتئین وی همچنین یک بستر عالی برای رشد میکروارگانیسم‌های مختلف است که به توسعه محصولات مفیدی مانند اسید لاکتیک و اسید سیتریک کمک می‌کند.
رشد عضلات، کاهش فشار خون، موثر در درمان دیابت نوع دوم، تقویت آنتی اکسیدان‌های بدن، کاهش وزن بدن، چربی سوزی و ... می‌تواند از جمله فواید انواع پروتئین وی باشد.
پروتئین وی به خودی خود عوارضی ندارد اما مانند هر چیز دیگر اگر افراطی مصرف شود ممکن است آسیب‌هایی به کلیه، قلب، کبد و ... وارد آورد.
به نظر می‌رسد کنسانتره پروتئین آب پنیر به طور کلی بهترین گزینه باشد. کنسانتره ارزان‌ترین قیمت را دارد و بیشتر مواد مغذی مفید موجود در آب پنیر را حفظ می‌کند و بسیاری از مردم هم طعم آن را به دلیل وجود لاکتوز و چربی ترجیح می‌دهند.
اما اگر به بیماری عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستید یا مصرف پروتئین خالص مدنظر شماست، می‌توانید از پروتئین وی ایزوله یا هیدرولیز استفاده کنید. برای تناسب اندام و کاهش وزن هم پروتئین وی ایزوله گزینه مناسب‌تری است. پروتئین هیدرولیز هم به دلیل هضم بسیار آسانی که دارد و همچنین چون در مقایسه با دیگر پروتئین‌ها سطح انسولین خون را بیشتر افزایش می‌دهد، مورد استقبال ورزشکاران و بدنسازان قرار می‌گیرد.
