انسان موجودی اجتماعی است و بدون شک برای اینکه بتواند در اجتماع‌های پیرامون خود موفق شود، نیاز به ارتباط با افراد دارد. بر اساس نظریه‌ی هوش‌های چندگانه یکی از انواع هوش که ما را قادر می‌سازد تا با سایرین ارتباط موثری برقرار کنیم هوش میان فردی نام دارد. به این ترتیب ما نه تنها در زندگی شخصی خود موفقیت بیشتری کسب می‌کنیم، بلکه می‌توانیم در جامعه خود هم نقشی اساسی را ایفا کنیم. در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل هوش میان فردی، اهمیت، ویژگی‌ها و راههای تقویت آن بپردازیم.
بر اساس تعریف گاردنر در سال ۱۹۸۳، هوش میان فردی به افراد اجازه می‌دهد که بتوانند با موفقیت روابط خود با دیگران را مدیریت کنند و با آنها ارتباط برقرار کنند. هوش میان فردی به شما کمک می‌کند تا به سرعت قصد، نیت و انگیزه‌های دیگران را درک کنید و بر اساس آن با دیگران ارتباط برقرار کنید. همچنین به شما این امکان را می‌دهد که بتوانید برای ارتباط با افراد مختلف راههای ارتباطی متفاوتی را به کار بگیرید. به طور کلی هوش میان فردی باعث تاثیر گذاری بیشتر شما میشود و به شما کمک می‌کند در موقعیت‌های اجتماعی مختلف به خوبی خود را وفق دهید. پس تا حدود می‌توان آن را مکمل هوش اجتماعی نیز دانست.
تقریبا هرکاری که بخواهیم در زندگی انجام دهیم، نیازمند ارتباط با دیگران است. چه برای موفقیت در کار و چه برای داشتن روابط دوستانه با دیگران باید با افراد مختلف ارتباط برقرار کرد. پس هوش میان فردی در زندگی ما امری ضروری به حساب می‌آید چرا که نمی‌توان آن را از زندگی ما به عنوان موجوداتی اجتماعی جدا کرد. بنابراین هرچقدر بهتر بتوانیم با دیگران ارتباط برقرار کنیم و روابط سازنده‌ای با دیگران ایجاد کنیم، در زندگی شخصی و اجتماعی خود موفق‌تر خواهیم بود. اما افراد با هوش میان فردی قوی چه ویژگی‌هایی دارند؟
کلید کنار آمدن با افراد مختلف و ایده‌هایشان تمرکز کردن روی آنها و عکس‌العمل‌های آن‌هاست. هوش میان فردی نیازمند داشتن انواع مختلفی از مهارت‌های میان فردی و دانستن راههای استفاده از آنها در مواجهه با افراد مختلف است. افرادی که هوش میان فردی قوی‌تری دارند:
گفته میشود بهترین مشاغل برای این افراد به عبارت زیر است:
در مقابل، افرادی از هوش میان فردی قوی‌ای بهره نبرده‌اند:
علیرغم اینکه عده‌ی زیادی بر این باورند که هوش میان فردی، هوشی است که شما با آن به دنیا می‌آیید و بعضی افراد از این هوش برخوردارند و بعضی دیگر نه. اما هوش میان فردی به سادگی قابل یادگیری است و شما می‌توانید آن را مانند سایر انواع هوش مثل هوش درون فردی تقویت کنید. در ادامه چند راهکار موثر برای تقویت هوش میان فردی به شما معرفی میشود.
اولین قدم برای بهتر فهمیدن و درک کردن دیگران گوش کردن به آن‌هاست. گوش کردن تنها به این معنا نیست که حرف‌های دیگران را بشنوید. گوش کردن یک تمرین توجه محسوب میشود تا بتوانید صحبت‌های دیگران را بدون اینکه آنها را قضاوت کنید، گوش کنید. در این حالت می‌توانید رابطه و فضایی امن و قابل اعتماد بین خودتان و دیگران ایجاد کنید. از نکات مهم دیگر اینکه وقتی به حرف‌های دیگران گوش می‌کنید، وسط حرفشان نپرید یا سعی نکنید دیدگاه و تجربه‌ی شخصی خودتان را به آنها تحمیل کنید. تنها کافی است به حرف آنها گوش کنید تا منظور و مطلبی که سعی می‌کنند به شما انتقال دهند را متوجه شوید.
سعی کنید زمانی که دیگران چیزی را برای شما توضیح می‌دهند، خودتان را جای آنها قرار دهید. از این طریق می‌توانید بهتر آنها را درک کنید. این کار یعنی تلاش کنید موضوع را از نقطه نظر و تجربه‌ی شخصی آنها ببینید و به آن فکر کنید. در این حالت نباید نظر شخصی خودتان را دخالت دهید. تلاش کنید کمی از خودتان دور شوید و به جایگاه و تجربه‌ی آن فرد نزدیکتر شوید تا بهتر بتوانید با او همدردی کنید. برای انجام این تمرین در ابتدا می‌توانید با افرادی مثل اعضای خانواده و دوستان خود شروع کنید که به شما نزدیکتر هستند. چرا که به دلیل شناخت قبلی که از آنها دارید می‌توانید راحت‌تر از دیدگاه آنها به مسائل نگاه کنید، آنها را درک کنید و احساس همدردی را در خود تقویت کنید.
درک زبان بدن یعنی تنها به آنچه دیگران می‌گویند توجه نکنید، بلکه به این که چطور یک مطلب را بیان می‌کنند هم دقت کنید. تن صدا، ژست و حرکات دست و بدن یا حتی تایید بیشتر روی بعضی از کلمات می‌تواند اطلاعات زیادی درباره‌ی حالت روحی آن فرد به شما بدهد. زبان غیر کلامی به شما کمک می‌کند که احساسات آن فرد را در آن لحظه متوجه شوید. در این حالت می‌توانید رفتارتان را با حالت روحی آن فرد تطبیق دهید مثلا اگر از صدای کسی متوجه استرس او شدید می‌توانید با آرام صحبت کردن به او کمک کنید و از استرس او کم کنید.
بحث کردن یعنی تبادل اطلاعات در موقعیت‌های مختلف آن هم بدون اینکه ناراحتی بین افراد پیش بیاید. این رد و بدل کردن ایده‌ها و نظرات بدون اینکه باعث ناراحتی و معذب شدن دیگران شود به درک بهتر وقایع و دیدن آنها از نقطه نظر دیگران کمک فراوانی می‌کند. به همین علت بسیار حائز اهمیت است که از دیگران نظرشان را بپرسید و به همان اندازه هم بتوانید نظرات و ایده‌های خودتان را به شکل درستی برای دیگران بیان کنید. این نظر دادن و نظر خواستن باعث حس صمیمیت میان شما و دیگران میشود و می‌توانید با آنها بهتر آشنا شوید و آنها را درک کنید.
همکاری با دیگران و انجام کارهای گروهی کمک بزرگی به تقویت هوش میان فردی می‌کند. در کار گروهی تضاد و کشمکش، تجزیه و تحلیل، همدردی و هماهنگی و مهارت‌های اجتماعی همگی به مرحله‌ی تمرین می‌رسند. با مشارکت با دیگران می‌توانید انواع مختلفی از روش‌های انجام یک کار را مشاهده کنید. کار گروهی باعث ایجاد یک فضای پویا و هماهنگ دست جمعی میشود که هرکس بر اساس شخصیت و نقاط قوت خودش می‌تواند در آن فعالیت کند. برای کار گروهی می‌توانید به انواع گروه‌های ورزشی، علمی و… عضو شوید و مهارت‌های میان فردی خود را به چالش بکشید.
بسیار مهم است که برای تقویت هوش میان فردی با افراد مختلفی در ارتباط باشید. با این کار می‌توانید هم از آنها یاد بگیرید و هم دیدگاه‌های آنها را بسنجید و از این طریق دید خود را به مسائل باز‌تر کنید. البته باید در ارتباط با افراد مختلف رفتار و ذهن انعطاف‌پذیری داشته باشید تا بتوانید به دیدگاه و نظرات دیگران گوش کنید و به آن به خوبی فکر کنید. سعی کنید خود را در حالت یادگیری قرار دهید نه قضاوت کردن. حتی اگر همیشه تجربه‌ی خوبی از ارتباط با دیگران بدست نیاورده‌اید باز هم مسائل بسیار زیادی می‌توانید از آن رابطه یاد بگیرید و به تجارب خود اضافه کنید. همچنین شنیدن نظرات دیگران می‌تواند موجب افزایش خلاقیت شما نیز شود.
شما باید برای تقویت هوش میان فردی خود بتوانید منطقه‌ی امن خودتان (یعنی انجام کارهایی که همیشه به یک شکل انجام می‌دهید) را ترک کنید و از دایره‌ی امن خود بیرون بیایید. برای این کار می‌توانید کارهایی که تا به حال انجام نداده‌اید را امتحان کنید. با انجام کارهای جدید به خودتان این فرصت را می‌دهید که به دیگر نیازها و مهارت‌هایتان که تا به حال از آنها با خبر نبودید، آگاه شوید. به علاوه می‌توانید خود را در موقعیت‌های مختلف محک بزنید. برای ترک منطقه‌ی امن لازم نیست حتما کار خارق‌العاده و خطرناکی انجام دهید مثلا می‌توانید فردا از مسیر تازه‌ای سر کار بروید یا اگر هر روز با ماشین به دانشگاه می‌روید این بار پیاده‌روی یا اتوبوس را امتحان کنید.
کتاب خواندن و تماشای فیلم تمرین بسیار خوبی برای درک دیدگاه‌ها، نیازها و انگیزه‌های مختلف افراد مختلف است. این فعالیت‌ها به شما کمک می‌کنند که از دیدگاه‌های دیگر آگاه شوید و بتوانید با آنها همدردی کنید. به علاوه اجرای تئاتر راهی بسیار عالی برای این است که بتوانید به طور کامل خود را جای یک شخصیت دیگر قرار دهید و بتوانید بر اساس احساسات آن شخصیت، نقشی را ایفا کنید. هم چنین اجرای تئاتر یک کار گروهی هم محسوب میشود. اینکار به شما کمک می‌کند که از این طریق هم بتوانید هوش میان فردی خود را تقویت کنید.
هوش میان فردی یکی از مهم‌ترین هوش‌های چندگانه است که برای ادامه‌ی زندگی و پیشرفت حتما به آن نیاز داریم. چرا که برای انجام هرکاری باید با دیگران ارتباط برقرار کنیم. هر چقدر بتوانیم روابط قوی‌تر و سازنده‌تری بسازیم، در جنبه‌های مختلف زندگی بیشتر پیشرفت می‌کنیم. ۸ راهکاری که معرفی کردیم می‌توانند در مسیر تقویت هوش میان فردی به شما کمک فراوانی بکنند.
کتاب قدرت کلام اثر برایان تریسی فراتر از اصول صحبت کردن است و قویترین اسرار را برای شما فاش می‌کند تا به کمک آنها دیگران را با سخنرانیهایتان تحت تاثیر قرار بدهید و نه تنها با دیگران ارتباط موثر برقرار کنید، بلکه با مهارت، ذهن آنها را در رابطه با مسائلی که برای موفقیتتان ضروری هستند تغییر بدهید.
این کتاب موثر که سرشار از استراتژیهای اثبات شده و حتی دارای یک فصل ویژه درباره ارائه سخنرانی های ترغیب کننده تجاری است، به شما کمک می‌کند سریعتر در حرفهتان پیشرفت کنید، مورد احترام دیگران قرار بگیرید و به بزرگترین اهدافتان برسید.
توانایی برای صحبت در حضور گروهی از افراد در موفقیت‌های شما بسیار مؤثر است. خوب صحبت کردن برای شما احترام می‌آورد و این اقدام باعث افزایش عزت نفس هنگام مصاحبه میشود. در واقع همین عزت نفس است که شما را در مصاحبه‌ها شاد و پر انرژی می‌کند و می‌تواند توجه دیگران را به شما جلب نماید. با خوب صحبت کردن می‌توانید افراد مختلف را در کوتاه‌ترین زمان متقاعد کنید و با طی مراحل بعدی به اهداف خود نزدیکتر شوید.
