مسیر شغلی یا کارراهه شغلی، سلسله‌ای از مشاغل مختلف است که به سمت اهداف شغلی کوتاه‌مدت و بلندمدت شما حرکت می‌کند. برخی افراد یک مسیر شغلی خطی را در زمینه‌ای خاص انتخاب و دنبال می‌کنند و برخی دیگر زمینه را به‌طور دوره‌ای و برای دستیابی به اهداف شغلی یا اهداف شخصی تغییر می‌دهند. در ادامه توضیح می‌دهیم مسیر شغلی چیست و انواع مسیر شغلی را بررسی می‌کنیم. همین‌طور به الزامات طراحی مسیر شغلی اینده می‌پردازیم و نمونه‌هایی از آن را ذکر می‌کنیم.
مسیر شغلی مجموعه‌ای از مشاغل است که به شما در حرکت به سمت اهداف و مقاصدتان یاری می‌رساند.
چرا انتخاب صحیح مسیر شغلی اهمیت دارد؟
یکی از ضروریت‌های زندگی همه انسان‌ها داشتن شغل است. هنگامی که درباره داشتن شغل صحبت می‌کنیم، اولین چیزی که به ذهنمان می‌رسد این است که داشتن شغل مهم است چون راه کسب درآمد ماست.
این صحبت کاملاً درست است اما این تنها دلیل اهمیت کار کردن نیست. شغلی که بتواند درآمدی کافی برای شما به همراه داشته باشد، قطعاً تأثیر بسیار مثبتی بر کیفیت زندگی‌تان خواهد داشت و با دور کردن دغدغه‌های مالی از ذهن شما، رفاه و آرامش را برایتان به ارمغان بیاورد.
اما می‌دانیم که همه چیز در همین مسئله خلاصه نمی‌شود. شغل فعالیتی است که بخش زیادی از فعالیت‌های روزانه ما را به خود اختصاص می‌دهد. بنابراین آنچه در این زمان برایمان اتفاق می‌افتد، در شکل‌دهی شخصیت اجتماعی ما، در سلامت روان و باورهای ما تأثیر بسیار زیادی خواهد داشت.
بنابراین وقتی می‌خواهیم با یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین انتخاب‌های خود روبرو شویم، باید با دست پر و اطلاعات کافی درباره خودمان، علایقمان و شرایط اقتصادی و کاری جامعه پا به میدان بگذاریم. یکی از بهترین کارهایی که می‌توانیم در این مرحله انجام بدهیم ترسیم و طراحی مسیر شغلی است.
اصلی ترین مراحل طراحی مسیر شغلی چه هستند؟
پیش از آنکه به بررسی مراحل طراحی مسیر بپردازیم، ابتدا به طور خلاصه به بررسی مفهوم این اقدام می‌پردازیم. مسیر شغلی یا Career Path همان راهی است که افراد برای رسیدن به موقعیت شغلی دلخواهشان طی می‌کنند.
در واقع می‌توان مسیر شغلی را همان سفر حرفه‌ای و کاری افراد دانست. مسیر شغلی به افراد کمک می‌کند با برداشتن گام‌های هدفمند، کوچک و متوالی در نهایت به جایگاه شغلی که شایسته آن هستند و در آن نهایت توانمندی خود را به نمایش می‌گذارند، دست یابند.
به عبارت دیگر مسیر شغلی، کار کردن در شغل‌ها و موقعیت‌های مختلفی است که آهسته و پیوسته شما را به شغل نهایی که هدف شماست می‌رساند. در این مسیر باید با تعیین اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت به سمت هدف حرکت کنید و از برداشتن گام‌هایی که در راستای رسیدن به هدف نیستند، خودداری کنید.
طراحی مسیر شغلی را باید طی ۵ مرحله انجام داد. این مراحل عبارتند از:
مرحله اول: شناخت تیپ شخصیتی
مرحله اول در بسیاری از انتخاب‌های ما، شناخت خودمان است. ما باید در درجه اول از علایق، استعدادها، مهارت‌ها و توانمندی‌هایمان به خوبی آگاه باشیم.
به علاوه باید بدانیم که بر اساس تیپ شخصیتی‌مان چه مشاغلی برایمان مناسب هستند. بنابراین استفاده از آزمون‌های شخصیت‌شناسی مانند MBTI می‌تواند در این راستا اطلاعات مفیدی در اختیارمان بگذارد.
علاوه بر این تست‌ها، خودتان نیز قادر هستید فهرست‌هایی از ویژگی‌ها و خواسته‌های خود تهیه کنید. مثلاً می‌توانید به این سوالات پاسخ دهید:
چه نوع محیط و فضای کاری دلخواه و موردپسند شماست؟
از چه کارهایی بیش از سایر کارها لذت می‌برید؟
چه ویژگی‌های شخصیتی دارید؟
چه مهارت‌ها و توانایی‌هایی دارید؟
مرحله دوم: تعیین اهداف شغلی
در این مرحله باید به همه امکان‌ها و گزینه‌های پیش روی خود فکر کنید و ببینید کدام یک با خواسته‌های شما همخوانی دارند. در این مرحله باید همه علایق خود در نظر بگیرید و به نکات زیر نیز توجه کافی داشته باشید:
از شغل آینده خود چه انتظاراتی دارید؟
در زندگی خود چه چیزهایی برای شما، ارزش و چه چیزهایی ضدارزش هستند؟ مهم‌ترین ارزش‌های شما چه هستند؟
به چه حوزه‌های کاری علاقه‌مند هستید و خود را در آنها توانمند می‌دانید؟
به شغل‌های مدیریتی بیشتر علاقه دارید یا شغل‌های مهارتی؟
اگر همه جوانب را به دقت بسنجید و به همه سوالات بالا جواب بدهید، تقریباً متوجه می‌شوید که به چه شغل‌هایی علاقه دارید. البته بد نیست دوباره نیم‌نگاهی هم به نتایج شخصیت‌شناسی داشته باشید تا شغلی را به عنوان هدف خود انتخاب کنید که با روحیاتتان نیز سازگار باشد.
مرحله سوم: برنامه‌ریزی بلندمندت و کوتاه‌مدت
با پشت سر گذاشتن دو مرحله قبلی از طراحی مسیر شغلی، احتمالاً توانسته‌اید شغل مدنظر خود را انتخاب کنید یا دست‌کم گزینه‌های پیش روی خود را تا حد امکان محدود کرده‌اید. در مرحله سوم باید گام‌های رسیدن به شغل موردنظر خود را طراحی کنید.
به این منظور می‌توانید از تجربیات افرادی که به موقعیت مدنظر شما رسیده‌اند یا چهره‌های مشهور و شناخته‌شده حوزه کاری خودتان استفاده کنید. شما باید گام‌هایی که در کوتاه‌مدت (۵ سال) و بلندمندت (۱۰ سال) باید بردارید را شناسایی کنید و سپس در راستای آنها تلاش کنید.
مرحله چهارم: مهارت‌افزایی
پس از اینکه اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را تعیین کردید، احتمالاً متوجه می‌شوید نیازمند افزایش مهارت و دانش خود هستید تا بتوانید از پس هر یک از اهدافتان بربیایید.
بنابراین در گام چهارم باید به سراغ مهارت‌افزایی بروید و از شرکت در دوره‌های آموزشی، کارگاه‌ها، سمینارها، دوره‌های آنلاین و حضوری، مطالعه کتاب‌های مرتبط بهره ببرید.
علاوه بر دوره‌های آموزشی، شرکت در دوره‌های عملی و کارآموزی نیز در افزایش مهارت‌های شما بسیار موثر است. هرچه مهارت‌ها و توانمندی‌های خود بیشتر کنید، طراحی مسیر شغلی پربار و جذاب آسان‌تر شده و شانس دستیابی به اهداف نیز بیشتر میشود.
گام پنجم: ساخت رزومه
پس از اینکه دانش و مهارت‌های خود را تا حد قابل قبولی افزایش دادید، وقت آن رسیده است که یک رزومه قوی بسازید. امروزه برای ساخت رزومه ابزارهای آنلاین متعددی در دسترس است.
اما خودتان هم به سادگی می‌توانید یک روزمه خوب تهیه کنید. در رزومه شما باید به مشخصات فردی، سوابق تحصیلی، دوره‌های گذرانده‌شده، توانمندی‌های مختلف و سوابق کاری خود اشاره کنید.
فراموش نکنید که در نوشتن رزومه نیز مانند طراحی مسیر شغلی، باید کاملاً صادق باشید و تنها به مهارت‌هایی که کاملاً از آنها برخوردار هستید اشاره کنید.
کتاب هایی که در مسیر طراحی شغلی کمکتان می‌کنند
در مسیر طراحی شغلی تنها نیستید! مثل بسیاری از موقعیت‌های دیگر، در این مرحله از زندگی هم کتاب‌ها به کمکتان خواهند آمد.
کاش وقتی بیست ساله بودم می دانستم اثر تینا سیلیگ
این کتاب که حاصل تجربیات و گفتگوهای نویسنده با کارآفرینان و مدیران موفق است به شما کمک می‌کند حین طراحی مسیر شغلی در اوایل جوانی، در دنیای پرپیچ‌وخم کسب‌وکار جایگاه خود را پیدا کنید. در این کتاب به راه‌هایی برای ایده‌پردازی، تقویت قدرت خلاقیت و چگونگی پیروی از علایق اشاره شده است.
برای خرید کتاب کاش وقتی بیست ساله بودم می دانستم اثر تینا سیلیگ کلیک کنید.
سخن آخر
کار کردن بخش مهمی از زندگی بزرگسالی را به خود اختصاص می‌دهد اما بسیاری از افراد در موقعیت‌های شغلی قرار دارند که هیچ لذتی از آن نمی‌برند و خود را شایسته موقعیت‌های بسیار بهتری می‌دانند.
طراحی مسیر شغلی یکی از کارهایی است که می‌تواند به افراد کمک کند جایگاه خود را بهتر بشناسند و برای رسیدن به موقعیت شغلی مناسب خود گام‌هایی هدفمند بردارند.
