ورزش‌های تیمی؛ نسخه‌ای برای صلح و همدلی

(به بهانه اولین همایش بین المللی و دومین همایش ملی صلح و ورزش کمیته ملی المپیک )

در دنیایی که هر روز بیشتر از دیروز با مرزها، اختلاف‌ها و رقابت‌های بی‌پایان تعریف می‌شود، زمین‌های ورزشی روایت دیگری دارند؛ روایتی از همدلی، همکاری و صلح. ورزش‌های تیمی شاید در ظاهر تنها یک رقابت ساده برای برد و باخت باشند، اما در دل خود تمرینی عمیق برای با هم بودن را به همراه دارند.

در شرایط کنونی ایران که با تهدیدها و فشارهای بین‌المللی و حتی تنش‌های مرزی و جنگی در سال‌های اخیر مواجه بوده، تقویت روحیه جمعی و ایجاد نشاط اجتماعی ضرورتی انکارناپذیر است. تجربه‌های اخیر نشان داد که جامعه ایران در مواجهه با شرایط بحرانی به ابزاری نیاز دارد که بتواند هم‌زمان همبستگی اجتماعی را تقویت و فشارهای روانی ناشی از جنگ و بحران را کاهش دهد. ورزش، به‌ویژه ورزش‌های تیمی، می‌تواند یکی از مهم‌ترین این ابزارها باشد.

رویکرد یونسکو به ورزش در منشور بین‌المللی ورزش و تربیت بدنی این سازمان منعکس شده است. یونسکو با این علم که اهمیت دادن به ورزش، اهمیت دادن به حقوق بشر و در نهایت دستیابی به صلح است، تلاش کرده تا ورزش را محور فعالیت‌های خود قرار دهد. طبق منشور، یونسکو معتقد است که فعالیت مبتنی بر ورزش باید همراه با رقابت سالم، همبستگی و برادری، احترام به شأن و منزلت تمام انسان‌ها، موجبات ارتقای روابط اشخاص و مردم بشود.

در یک تیم، هیچ‌کس به‌تنهایی قهرمان نمی‌شود. پاس‌ها باید رد و بدل شوند، یاران ضعف‌های هم را پوشش دهند و پیروزی تنها زمانی به دست می‌آید که همه برای یک هدف مشترک بجنگند. همین منطق ساده ورزشی، نسخه‌ای است برای جامعه‌ای آرام‌تر و انسانی‌تر؛ جایی که افراد نه در مقابل هم، بلکه در کنار هم می‌ایستند.

نمونه‌های بسیاری در جهان نشان داده‌اند که ورزش‌های تیمی می‌توانند پل‌هایی بسازند که سیاست و دیپلماسی از ساختنشان عاجز است. وقتی تیم‌های ملی در المپیک یا جام جهانی روبه‌روی هم قرار می‌گیرند، میلیون‌ها نفر به‌جای خصومت، لحظه‌ای را تجربه می‌کنند که انسان بودن و همدلی پررنگ‌تر از همه چیز است. حتی در کوچه‌های کوچک یا سالن‌های محلی، توپ که می‌چرخد، زبان و نژاد و مرزها رنگ می‌بازند.

شاید راه رسیدن به صلح جهانی از همین زمین‌های بازی بگذرد؛ جایی که انسان‌ها یاد می‌گیرند بدون یکدیگر معنایی ندارند. ورزش‌های تیمی به ما یاد می‌دهند که قدرت واقعی نه در انفرادی بودن، بلکه در با هم بودن است. این مفهوم عمیق و درس ارزشمند حتی در رشته‌های انفرادی هم معنا دارد؛ جایی که مربیان، کادر فنی و حمایت متقابل می‌توانند تفاوتی بزرگ در رشد فردی و جمعی ایجاد کنند.

برای تقویت این نگاه در جامعه نیاز به حمایت بیشتر از رشته‌های تیمی از طریق سیستم ورزش و سیستم آموزش و تمرکز رسانه‌ها بر لحظه‌های صلح‌آمیز و انسانی این رشته‌ها است. در نهایت، موفقیت در ورزش چه در رشته‌های انفرادی و چه تیمی، منوط به همکاری افراد زیادی است؛ تشکیل تیم، کادرهای فنی، عوامل پشت صحنه، همه و همه تیم ورزش هستند. ورزش، تنها رقابت نیست؛ صلح و همدلی، ارمغان آن است.