به پیشنهاد طاقچه، کتاب رزیتا خاتون، نوشته سید مهدی شجاعی رو خوندم.
قبلا اسم کتاب رو دیده بودم، اما اصلا نمیدونستم درباره چیه.
به این بهونه فهمیدم یک کتاب نقد اجتماعی با موضوع مسائل و دغدغه‌های زنانه، به زبان طنز.
و طنز سید مهدی شجاعی هم به نظرم طنز فاخر و هوشمندانه ای هست. از اون طنزایی که حس می‌کنی نه تنها به خاطر سطح پایین بودن شوخی ها و داده ها، شعورت توهین نمیشه، بلکه اتفاقا حس می‌کنی ذکاوت و ظرافت نویسنده توی شوخی هاش عقل و هوش تو رو مخاطب قرار میده و میخواد باهات حرفهای جدی بزنه به بهانه طنز.
اما داستان این کتاب برمی‌گرده به متن‌های طنزی که در مجله نیستان در سالهای ۷۴ تا ۷۷ منتشر می‌شده و نقدهایی به وضعیت فرهنگی و اجتماعی و سیاسی زنان در اون دوره و عملکرد مسیولین در قبال مسائل زنان داره.
این متن ها رو خود سید مهدی شجاعی بدون نام و از طرف یک شخصیت خیالی غربزده به اسم رزیتا خاتون نوشته
و گویا یکی از پرمخاطب ترین بخشهای مجله هم بوده.
کافیه بخش اول کتاب رو که نوشته‌های رزیتا خاتون هست بخونید
هر انسان عاقلی متوجه میشه که هدف نویسنده نقد واقعیت های موجود با زبان طنز هست و میخواد قبح و زشتی یک سری رفتارها و عقاید رو آشکار کنه و در حین شوخی، نقدشون کنه.
اما نکته عجیب ماجرا اینه که یک نهاد مسئول فرهنگی توی دولت خاتمی! از مجله نیستان به خاطر ترویج مطالب خلاف عفت عمومی شکایت می‌کنه و سید مهدی شجاعی رو پای میز محاکمه می‌کشه.
در نقصان عقل و شعور اون فرد شاکی مدعی العموم همین بس که اصلا نفهمیده این متن ها طنز و نقد هست نسبت به تفکری که مروج انواع جدید ازدواج از جمله ازدواج اشتراکیه
و درک نکرده که مجله نیستان و شخص نویسنده اتفاقا به خاطر دغدغه‌ی حفظ اخلاقیات این متن‌ها رو نوشته!
القصه
بخش دوم کتاب مربوط به دفاعیه‌ای هست که سید مهدی شجاعی در دادگاه خونده
و چقدرم خوب شده که این دفاعیه رو نوشته و منتشر کرده در ادامه کتاب ،چون توی بخش دوم تازه با جزئیات هدف و سبک کار نویسنده آشنا میشیم
و می‌فهمیم ایده‌ی دست نوشته های رزیتا خاتون رو از یک کتاب خیلی قدیمی به اسم «کلثوم ننه» یا عقاید النساء گرفته.
اون کتاب رو آیت الله آقا جمال خوانساری برای مقابله با عوام زدگی در بین بانوان زمان خودش نوشته و حالت سید مهدی شجاعی سعی کرده مطالب رزیتا خاتون رو برای نقد غربزدگی در بین زنان دهه هفتاد بنویسه.
درباره کتاب کلثوم ننه که حقیقتا کتاب خلاقانه و نابی هست این مطلب رو به نقل از رهبر عزیز انقلاب بخونید:
«مسئله دیگر، مبارزه‌ی با خرافات است. در کنار ترویج و تبلیغ معارف اصیل دینی و اسلام ناب، باید با خرافات مبارزه کرد. کسانی دارند روزبه‌روز خرافات جدیدی را وارد جامعه‌ی ما میکنند. مبارزه‌ی با خرافات را باید جدی بگیرید. این روش علمای ما بوده.
مرحوم آقا جمال خوانساری، عالم معروف، مُحشىِّ شرح لمعه - که حاشیه‌های او را در حواشی شرح لمعه‌های قدیم دیده‌اید. نمیدانم حالا هم چاپ میشود یا نه. پسر مرحوم آقا حسین خوانساری (که پدر و پسر از علما و برجستگان تاریخ روحانیت شیعه‌اند) - سیصد سال پیش برای اینکه خرافات را برملا کند، کتابی به نام «کلثوم ننه» را نوشت، که الان هست. بنده چاپهای قدیمش را داشتم و اخیراً هم دیدم مجدداً چاپ شده است، که چاپ جدیدش را هم برای من آوردند.
ایشان با زبان طنز، معروفترین خرافات زمان خودش را به زبان فتوای فقهای زنان درآورده و میگوید زنان پنج فقیه بزرگ دارند! یکی‌اش، کلثوم ننه است! یکی، دده بزم‌آراست! یکی، بیبی شاه زینب است! یکی، فلان است. آن وقت از قول اینها مثلاً در باب محرم و نامحرم، در باب طهارت و نجاست و در باب انواع و اقسام چیزها، مطالبی را نقل میکند. یعنی عالم دینی به این چیزها میپردازد. ما خیال میکنیم اگر با یک مطلبی که مورد عقیده‌ی مردم است و خرافی و خلاف واقع است، مقاومت کردیم، بر خلاف شئون روحانی عمل کرده‌ایم؛ نه، شأن روحانی این است. همین آیه‌ای که الان این آقای عزیزمان با صدای خوبی خواندند: «الّذین یبلّغون رسالات اللَّه و یخشونه ولا یخشون احدا الّا اللَّه و کفی باللَّه حسیباً» در مورد چیست؟ این آیه در مبارزه‌ی با یک خرافه است.
https://khl.ink/f/8841
۱۳۸۵/۰۸/۱۷
بیانات در دیدار روحانیون استان سمنان»
در پایان هم بگم که من حقیقتا کتب رزیتا خاتون رو دوست داشتم و ارادتم بن سید مهدی شجاعی بیشتر از قبل شد!
و البته خیلی هم لذت بردم از خوندن بخشهایی از کتاب کلثوم ننه که توی دفاعیه‌ی سید مهدی شجاعی نقل شده بود.
در ادامه دو تا نقل قول از کتاب کلثوم ننه رو بخونید.
نسخه صوتی و الکترونیکی این کتاب توی طاقچه موجوده
من صوتیش رو گوش دادم که راوی ش خیلی خوب بود و بخشهای دفاعیه رو هم خود نویسنده خونده:
https://taaghche.com/audiobook/60937
