بخش کوتاهی از جین ایر رو وقتی خیلی بچه بودم در تلویزیون دیده بودم و نگاه مثبتی بهش نداشتم. اما دائم از اینور و اونور تعریفش رو میشنیدم. تا اینکه چالش کتاب خوانی طاقچه بر عاشقانه ها تعلق گرفت و منم تصمیم گرفتم بخونمش تا ببینم چیه که چند بار چند بار ازش فیلم ساختن و اینقد همه خوششون میاد.
البته اینم بگم که بلندی های بادگیر رو هم قبلا دست گرفته بودم تا بخونم و نشده بود. واسه همین یه کمم نسبت به خواهران برونته دیدگاه منفی داشتم.
اوایل ماه خوندمش اما صبر کردم یه کم هیجانات و احساساتم فروکش کنه تا بعدش در موردش بنویسم:
جین ایر داستان دختر کوچک بیچاره ایست که دایی اش پس از مرگ والدینش سرپرستی او را بر عهده میگیرد. اما خیلی زود خودش هم از دنیا میرود و جین را با بدخلقی های زن دایی اش تنها میگذارد. تا اینکه زن دایی او را به یک مدرسه شبانه روزی خیریه میسپارد و کم کم داستان زندگی جین از همینجا رقم میخورد.
جین عشق را در چارچوب امر خدا میخواهد و این همان چیزیست که عشق زمینی او را بالا میبرد و متعالی میکند. عشقی که بارها نزدیک است در خطر هرزگی و روزمرگی بیفتد، با اراده ی آهنین جین از آلودگی حفظ میشود و پاک می ماند.
جین ایر داستان اولویت گذاری های جدی و تصمیم گیری های سخت است. داستان قوی شدن روح و دل کندن از تعلقات و پرهیز از پستی.
میتوان گفت این داستان تقابل خوب و بد یا زشت و زیبا نیست. بلکه تصمیم گیری و انتخاب بین خوب و خوبتر است؛ داستان عمل به تکلیف و نترسیدن از سرنوشت! و من به خاطر این ویژگی ها، ایستاده برای خانم برونته کف میزنم.
شارلوت برونته اول عدل خدا را (طبق اعتقادات خودش) به تصویر میکشد و سپس لطف خدا را به گرمی نمایش میدهد. از نظر من ایمان مسیحی در تمام کتاب موج میزند و این نشان دهنده ی اعتقادات نویسنده است حتی بی هیچ تردیدی مشکلات عدم اجازه ی طلاق در فقه مسیحی را به تصویر میکشد و همچنان آن را به حق می داند. البته با نگاهی بسیار مهربانانه به گناهکاری که میخواهد آن را نقض کند نگاه میکند.
شارلوت برونته کوشیده عشق در قید ظواهر و اعتباراتی مثل زیبایی، ثروت و سن و سال نباشد، به همین دلیل جین ایر چندان زیبا نیست اما جالب است که وقتی گرمای عشق او را در بر میگیرد لپ هایش گل می اندازد و چشم هایش میدرخشد و زیبا به نظر میرسد.
متاسفانه توضیح بیشتر ممکن است داستان را لو بدهد که از آن صرف نظر میکنم.
از نکات جالب داستان این است که اگر کسی اهل رعایت عفت و متانت باشد، در واقع تربیت اصیل انگلیسی اش را نشان داده و هرزگی ها به نوعی به فرانسه ارجاع داده میشوند. ?
باورها و اعتقادات مسیحی و نوع نگاهی که در داستان نسبت به مسیحیت، قدرت روحی، قدرت زنانه و اثرگذاری زن بر مرد وجود داشت من را به یاد داستان کلبه ی عمو تم انداخت که البته چندان هم دور از انتظار نیست.
چرا که شباهت های بسیاری بین نویسنده های دو کتاب وجود دارد:
شارلوت برونته و هریت بیچر استو هر دو در دهه 1810 میلادی متولد شده اند و پدر هر دو روحانی مسیحی بوده است. گرچه یکی در آمریکا و دیگری در انگلیس متولد شده اما باید در نظر داشت که در آن زمان آمریکا به تازگی از انگلستان جدا شده بود و شباهت های فرهنگی چندان دور از انتظار نیست.
در نهایت باید گفت عشق در رمان جین ایر واقعا حرف اول را میزند. همه ی چالش های داستان حتی مباحث اعتقادی هم برای خالص سازی و به چالش کشیدن عشق است که هم آن را رشد دهد و هم معلوم شود که آیا این عشق از این امتحانات متنوع سربلند بیرون می آید یا خیر.
شما میتوانید چندین ترجمه ی متفاوت از جین ایر را در طاقچه پیدا کنید فقط حواستان باشد که چند تای آن ها خلاصه هستند.
من ترجمه ی خانم مرضیه خسروی را خواندم. باید بگویم با وجود داشتن ایرادات غیرقابل اغماض، جمله بندی خوب و روانی داشت و من دوستش داشتم. (بیشتر ایرادات نگارشی بود که من متوجهشان میشدم و از آنها پرش میکردم. مثلا کلمه "سرانجام" بارها "سرآن جام" نوشته شده بود).
