کتاب «از کرامات شیخ ما» اثر سید مهدی شجاعی، شامل مجموعهای از حکایتهای کوتاه پندآموز و همراه با طنز است که در ۸۴ صفحه به همت نشر نیستان به چاپ رسیده است.
این کتاب نمونهای خواندنی از نثر طنز عرفانی در دوره معاصر به شمار میرود که با استفاده از زبان فاخر قدما، درآمیختن شوخطبعی و پرداختن به دغدغههای روز، محصولی جذاب به مخاطب تحویل میدهد.
شجاعی در این اثر، پنج داستان کوتاه را حول شخصیت «شیخ ما» روایت میکند که با رفتارهای به ظار حکیمانه، اطرافیان خود را تحت تاثیر قرار میدهد.
مهمترین ویژگی این کتاب، پیوند نثر سنتی و زبان امروزی است. نویسنده با بهکارگیری ساختار و لغات رایج در متون عرفانی سدههای چهارم و پنجم هجری، فضایی کهن خلق میکند و در عین حال با استفاده از اصطلاحات محاورهای، تعابیر روز و طنزهای کلامی، روایت را به دنیای معاصر گره میزند.
این سبک روایی چندبعدی، تقلیدی صرف از ادبیات گذشته مانند تذکرة المقامات مرحوم زرویی نصرآباد نیست؛ اگر چه شاید از آن هم تاثیر پذیرفته باشد.
طنز در این کتاب نقشی کلیدی ایفا میکند. این روحیه شوخ و نکتهسنج در سراسر داستانها جریان دارد و نه تنها سبب انبساط خاطر خواننده میشود، بلکه او را به خواندن ادامه داستان تشویق میکند؛ اگر چه به نظر میرسد گاهی اوقات نمک شوخطبعی از حد فراتر میرود و اندیشهبخشی طنز کمرنگ میشود.
این اثر همچنین به مسائل جاری جامعه ایران میپردازد؛ از نوسانات ارزش پول و افزایش قیمت ارز گرفته تا بیکفایتی مدیران و فساد اداری، همگی در لابهلای داستانها بازتاب یافتهاند.
با این وجود، محور اصلی نقد نویسنده بر ناآگاهی و سطحینگری توده مردم استوار است؛ به بیان دیگر، ریشه اصلی تباهیها و ستمها، جهل و خرسندی مردم از نادانی خودشان معرفی میشود و تا زمانی که این رضایت از نادانی وجود داشته باشد، بازار فریب و فساد پابرجا خواهد ماند.
در پایان باید گفت «از کرامات شیخ ما» فقط کتابی خندهدار و دلنشین نیست، بلکه با نگاهی تیزبین و آسیبشناسانه، آیینهای در برابر جامعه امروز ایران میگذارد و مخاطب را به اندیشیدن در باب نادانی، فساد و ارزشهای اخلاقی و انسانی فرا میخواند. به گمان نگارنده این سطور، این کتاب ارزش خواندن دارد.
