مهارت های ارتباطی، قابلیتی هستند که شما در هنگام ارسال و دریافت انواع اطلاعات از آنها استفاده می‌کنید؛ از نمونه‌های آن می‌توان به اظهارنظرهای جمعی، احساسات یا اتفاقاتی که در اطرافتان رخ می‌دهد، اشاره کرد. مهارتهای اجتماعی شامل شنیدن، حرف‌زدن، مشاهده و همدلی است؛ مهارت ارتباطی همچنین در درک تفاوت نحوه برقراری ارتباط در اشکال مختلف، مانند تعامل چهره‌به‌چهره، مکالمات تلفنی و ارتباطات دیجیتالی، مثل ایمیل و شبکه‌های اجتماعی بسیار مفیداند.
داشتن مهارتهای ارتباطی قوی در همه جنبه‌های زندگی (از زندگی حرفه ای گرفته تا زندگی شخصی) کمک کننده است. از نظر تجاری کلیه معاملات ناشی از ارتباطات هستند. داشتن مهارتهای ارتباطی برای این که دیگران و خودتان بتوانید اطلاعات را با دقت و سرعت بیشتری درک کنید ضروری است.
مهارتهای ضعیف ارتباطی منجر به سو‌تفاهم و ناامیدی در اشخاص می‌شود. در یک نظرسنجی که سال ۲۰۱۶ انجام شد سوال «مهارت ارتباطی چیست؟» در صدر لیست بیشترین جست‌وجو در بین کارفرمایان قرار داشت. مهارت ارتباطی قوی عاملی است که می‌تواند تجارت شما را زیر و رو کند.
مهارت ارتباطی در تجارت مثل آتشی است که شما را میان مشتریان‌تان داغ نگه می‌دارد. طی مطالعاتی که توسط انجمن مدیریت منابع انسانی (SHRM) روی 400 شرکت انجام شده است، مشخص شده به طور متوسط هر شرکتی که ارتباطات ناکافی دارد سالانه 62.4 میلیون دلار ضرر می‌کند.
در دوره‌ای که هوش مصنوعی و دیگر فناوری‌های دیجیتالی در حال تغییر زندگیمان هستند؛ مهارتهای ارتباطی حتی بیشتر از قبل به تقویت نیاز دارند.
به منظور تقویت این مهارت شما ابتدا باید بدانید که اصلا مهارت ارتباطی چیست و سپس در صدد ارتقا آن برآیید. در تمام سطوح یک سازمان ارتباطات، کلید اصلی حفظ روابط کاری قوی است. خطوط باز ارتباطی باعث ایجاد اعتماد بین کارمندان می‌شود. این اعتماد در نهایت می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری و تقویت روحیه تیمی شود.
در حال حاضر داشتن مهارت ارتباطی بالا به ضرورتی برای استخدام توسط کارفرمایان تبدیل شده است. به طور خلاصه مهارتهای ارتباطی به شما این امکان را می‌دهد که اطلاعات بدهید و دریافت کنید.
افراد دارای این مهارت به گونه‌ای بسیار با ملاحظه به حرف دیگران گوش می‌دهند و برای آنها وقت می‌گذارند. افراد دارای این خصلت همواره در برقراری تعاملات خود مهربان و قابل اعتماد هستند. ارتباطات جزء مهارتهای نرم به حساب می‌آید. اصولا افرادی که منصبی همانند رهبری دارند، دارای مهارت بالایی در برقراری ارتباط با دیگران هستند.
مهارت های ارتباطی به شما اجازه می‌دهند که منظور خود را راحت‌تر به دیگران برسانید و منظور دیگران را نیز راحت‌تر درک کنید. به این ترتیب، در روابط خود با دیگران کمتر دچار چالش‌های معمول خواهید شد.
۱. گوش کردن فعال
گوش کردن فعال به معنی داشتن تمرکز و توجه کامل به صحبت‌های دیگران است. برای برقراری یک رابطه خود و تمرین مهارت های ارتباطی شما باید پیش از هر چیز یک شنونده ماهر باشید. تا زمانی که متوجه نشوید طرف مقابل از شما چه می‌خواهد و چه منظوری دارد، چگونه می‌توانید با او ارتباط برقرار کنید؟
تجربه نشان داده است افرادی که خوب گوش می‌کنند، در برقراری ارتباط با همکاران، شریک عاطفی و سایر افراد جامعه بسیار موفق‌تر عمل می‌کنند و آرامش بیشتری را در روابط خود تجربه خواهند کرد.
۲. شناخت مخاطب
مهارت های ارتباطی از فردی به فرد دیگر و از شرایطی به شرایط دیگر می‌توانند متفاوت باشند. برای اینکه بتوانید رابطه خوبی با دیگران برقرار کنید، باید شرایط و مخاطب خود را به خوبی بسنجید. به طور مثال زمانی که می‌خواهید بر روی یک قرارداد جدید با کمپانی دیگر کار کنید، بهتر است جهت برقراری ارتباط با طرف مقابل، از نامه‌نگاری‌های رسمی، ارسال ایمیل یا تماس‌های تلفنی در چارچوب زمانی خاص استفاده کنید. نکته مهم تشخیص نوع مهارتی است که در هر شرایط باید از آن استفاده کرد.
۳. برخورد دوستانه
در برقراری ارتباط با دیگران داشتن صداقت در کلام و رفتار و همچنین داشتن رفتار دوستانه بسیار مهم است. زمانی که در روابط خود چنین رفتاری نشان می‌دهید، طرف مقابل راحت‌تر می‌تواند به شما اعتماد کند. ایجاد اعتماد نیز باعث می‌شود توسط دیگران راحت‌تر پذیرفته شوید. در محیط‌های کاری تلاش کنید رفتار دوستانه‌ای با دیگران داشته باشید و یک فضای مثبت در روابط تان با دیگران ایجاد کنید. از هر موقعیتی برای کمک کردن به همکاران خود استفاده کنید و اجازه دهید رفتار دوستانه و محبت‌آمیز شما آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
۴. داشتن اعتماد به نفس
یکی از اساسی‌ترین مهارت های ارتباطی ، داشتن اعتماد به نفس است. افرادی که عزت نفس بیشتری دارند، تاثیر بیشتری بر روی دیگران ایجاد می‌کنند و در برقراری ارتباطات مثبت و موثر با دیگران موفق‌تر هستند. برای افزایش اعتماد به نفس، توانایی‌های خود را بشناسید و سپس برای تقویت آنها و همچنین افزایش توانایی‌های خود تلاش کنید. در نهایت باید بتوانید به دیگران نشان دهید که شما فرد مطمئنی هستید و به خود و توانایی‌هایتان اطمینان دارید.
۵. ارسال و دریافت بازخورد
یکی از مهم‌ترین مهارت های ارتباطی واکنش نشان دادن به رفتار و صحبت‌های دیگران و دریافت واکنش از سوی آنها نسبت به رفتار و صحبت‌های خودتان است. زمانی که با دیگران صحبت می‌کنید، تا حد ممکن به سوالات‌شان پاسخ دهید، نظر خود را هرچند کوتاه و مختصر بیان کنید. حتی اگر هیچ کدام از این کارها را نخواستید انجام دهید، با تکان دادن سر، گفتن یک کلمه ساده یا برقراری ارتباط چشمی به طرف مقابل‌تان نشان دهید که متوجه حرف‌ها و منظور او هستید. این کار باعث شکل‌گیری یک رابطه خوب و قوی بین شما و شخص مقابل خواهد شد.
از سوی دیگر، زمانی که خود شما در حال صحبت هستید، طرف مقابل را مجاب کنید که بازخوردی به شما نشان دهد. گاهی میان صحبت‌هایتان نظر او را بپرسید، ارتباط خود را با طرف مقابل حفظ کنید تا به این ترتیب روابط محکم و معناداری بین شما شکل بگیرد.
۶. شفاف صحبت کردن
شفاف صحبت کردن یکی دیگر از مهم‌ترین مهارت های ارتباطی است. در برقراری ارتباط با دیگران، تلاش کنید منظور خود را واضح و شفاف بیان کنید. از مقدمه‌چینی‌های طولانی پرهیز کنید و در کمال ادب و صداقت، منظور و خواسته خود را شفاف بیان کنید. نگذارید طرف مقابل در فهمیدن منظور شما دچار سردرگمی شود.
۷. استفاده از زبان بدن
برقراری ارتباط با دیگران تنها به برقراری ارتباط کلامی محدود نمی‌شود. برای ایجاد یک ارتباط موثر با دیگران ما باید یاد بگیریم چطور از زبان بدن خود استفاده کنیم. طرز نشستن، حرکت دست‌ها، نگاه ما همگی می‌تواند بر روی طرف مقابل تاثیر بگذارد و به ما در رسیدن به مقصودمان کمک کند. همچنین آنالیز رفتار طرف مقابل و توجه به تمام حرکاتی که او انجام می‌دهد، باعث می‌شود فراتر از کلامی که آنها به زبان می‌آورند، متوجه شویم درون آنها چه می‌گذرد و در نتیجه بتوانیم ارتباط عمیق‌تری با آنها برقرار کنیم.
افرادی که مهارت ارتباطی خوبی ندارند موانع و مشکلات بسیاری را پیش روی خود می بینند. بخشی از آنها بشرح زیر است:
۱. حواستان به زبان بدنتان باشد
دست به سینه ایستادن یا هنگام صحبت به اطراف یا گوشی موبایل نگاه کردن نشانه‌های غیرکلامی است که به طرف مقابل این پیام را می‌رساند، به حرف‌های او گوش نمی‌کنید. نحوه برقراری ارتباط چشمی، نوع دست دادن، طرز نشستن همه جزئی از مهارت های ارتباطی هستند. بهتر است در مورد مفاهیم زبان بدن بیشتر اطلاعات کسب کنید.
۲. فرازبان‌های غیر ضروری به کار نبرید
تکرار واژه‌های آوایی مثل “اوهوم” یا “اِاِاِ…” ارتباط شما را نه تنها تقویت نمی‌کند بلکه شما را فاقد منطق و اعتماد به نفس کافی نشان می‌دهد.
۳. پیش از گفتگو سناریوی خود را تمرین کنید
داشتن یک برنامه و نقشه ذهنی برای گفتگو مخصوصا با افرادی که کمتر آنها را می‌شناسید بسیار به شما کمک می‌کند. بدانید چطور سر صحبت را باز کنید و از موضوعاتی مانند خانواده، شغل، سیاست یا رویا‌ها و اهداف نقطه اشتراکاتی پیدا کرده و گفتگوی خود را ادامه دهید.
۴. داستان تعریف کنید
همیشه در ذهنتان یک قصه یا ماجرای خوب برای تعریف کردن داشته باشید. قصه گویی، ذهنتان را فعال کرده و باعث می‌شود متقاعد کننده‌تر به نظر بیایید.
۵. فعال باشید و سؤال بپرسید
برای اینکه شخص مقابل بپذیرد که حواستان به او هست از خلال صحبت‌هایش بخشی را تکرار کرده یا در مورد آن سوال بپرسید تا متوجه علاقه‌اتان به گفتگو شود. سوال کردن به شما کمک می‌کند تا گفتگو را ادامه دهید.
۶. توجهتان به طرف مقابل باشد
بی توجهی به حواس‌پرت‌کن‌هایی مثل موبایل، روزنامه یا تلویزیون و در عوض متوجه طرف مقابل بودن در هنگام گفتگو بسیار در ارتباط موثر تاثیرگذار است.
۷. با هر کس متناسب با خودش حرف بزنید
یکی از مهم‌ترین مهارت های ارتباطی این است که مخاطب خود را بشناسید و گفتگویتان را متناسب با او تنظیم کنید. مخاطب‌های کم سن و سال، افراد خاص، رئیس، همکلاسی، دوست یا بزرگتر‌های فامیل هر یک زبان خاص خود را می‌طلبند.
۸. گزافه گو نباشید
سعی کنید پیامتان را چه کلامی و چه غیر کلامی مختصر و مفید منتقل کنید. مقدمه، دلایل، اطلاعات، پایان و پیگیری روند صحیح انتقال پیام واضح، ولی بدون گزافه گویی هستند.
۹. همدل باشید
مهارت همدلی کردن به شما کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن دیدگاه و احساس طرف مقابل ارتباط را به یک خیابان دو طرفه تبدیل کرده و تنش و اضطراب رابطه را کم کنید. همدلی کمک می‌کند واکنش‌های غیر کلامی طرف مقابل را نیز درک کرده و ارتباط موثرتری داشته باشید.
۱۰. شنونده خوبی باشید
اول از هر چیز خوب گوش دادن به طرف مقابل را یاد بگیرید. به او توجه کرده و فرصت دهید تا حرفش را بزند. یک ارتباط کلامی خوب مجموعه‌ای از بیان کردن کلمات در کنار خوب گوش دادن به کلمات است. خوب شنیدن حداقل کاریست که به شما کمک می‌کند درک درستی از مخاطبتان داشته باشید.
