پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک بیماری پوستی است که موجب ضایعات پوستی به شکل راش های ضخیم ،تکه تکه و قرمز با پوسته های سفید یا نقره ای می شود.این ضایعات پوستی انواع مختلفی دارند که شایع ترین نوع آن پلاک پسوریازیس نامیده می شود.
ضایعات پوستی در همه جای بدن ممکن است دیده شوند اما بیشتر بر پوست سر،آرنج،زانو و کمر خود را نشان می دهند.همچنین لازم به ذکر است که این بیماری از طریق تماس با ضایعات و لمس قابل سرایت نیست. پسوریازیس در بزرگسالان شایع تر است ولی کودکان نیز میتوانند به آن مبتلا شوند.
علایم پسوریازیس:
در مراحل اولیه و شروع پسورزیایس برجستگی هایی بر روی پوست دیده می شود. این برجستگی ها ممکن است بزرگ و ضخیم شوند و پوسته بدهند.
همچنین برجستگی ها می توانند به یکدیگر متصل شوند و بخش های زیادی از پوست بدن را بپوشانند.این راش ها ممکن است که خارش داشته باشند و به راحتی با خاراندن یا کندن دچار خونریزی شوند.
پسوریازیس ناخن ها:
تقریبا نیمی از افراد با پلاک پوستی دارای ضایعات پسوریازیس در ناخن ها نیز هستند. پسوریازیس ناخن ها موجب تغییر رنگ ناخن به زرد مایل به قرمز می شود.
همچنین ناخن ها ممکن است بشکنند یا سوراخ شوند یا دچار شیار هایی بر سطحشان شوند.تقریبا همه مبتلایان به پسوریازیس ناخن در جای دیگری از بدن خود نیز دارای ضایعات پوستی پسوریازیسی هستند.
آرتریت پسوریاتیک:
بعضی از مبتلایان پسوریازیس ممکن است دچار آرتریت پسوریاتیک شوند. که موجب تورم و درد در مفاصل می شود و انجام کارهای روزمره را دشوار می کند. آرتریت پسوریاتیک در هر سنی دیده می شود ولی بیشتر بین سنین 30 تا 50 سال شایع تر است.
علت پسوریازیس چیست؟
دانشمندان در مورد علل پسوریازیس مطمئن نیستند اما امروزه میدانیم که پسوریازیس به نقصی در عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن مربوط است. در این بیماری سیستم ایمنی به اشتباه به سلول های پوستی خودی واکنش می دهد و به آن حمله می کند. در برابر این پاسخ ایمنی، بدن سلول های پوست جدیدی می سازد. سرعت ساخت این سلول ها زیاد است و در عرض چند روز تکثیر صورت میکیرد در حالی که سرعت طبیعی ساخت و جایگزینی سلول های پوست 4 هفته است . سلول های جدید ساخته شده بر سطح بدن انباشته می شوند و راش های پوستی را ایجاد می کنند.
محرک های پسوریازیس:
در برخی مواقع در برابر برخی محرک ها شرایط بیماری وخیم تر می شود این محرک ها عبارتند از :
زندگی با پسوریازیس:
پسوریازیس بر زندگی و فعالیت های اجتماعی افراد نیز تاثیر می گذارد. ضایعات پوستی می توانند بر اعتماد به نفس تاثیر بگذارند. مبتلایان به پسوریازیس باید اعتماد به نفس خود را حفظ کنند و از فعالیت های اجتماعی و شرکت در مراسم ها و رویداد های اجتماعی و مصاحبه های کاری دوری نکنند.همچنین در صورت احساس افسردگی باید با پزشک مشورت شود.
تشخیص پسوریازیس:
پزشک پسوریازیس را با بررسی کردن پوست، اسکالپ و ناخن ها تشخیص می دهد. همچنین ممکن است برای تایید تشخیص یک نمونه از سلول های پوست برداشته شود و زیر میکروسکوپ بررسی شود.در صورت وجود تورم و درد در مفاصل،آزمایشات خون و رادیوگرافی برای بررسی وجود آرتریت انجام می شود.
پماد های موضعی:
پسوریازیس خفیف تا متوسط ممکن است با پماد های موضعی تا حدودی تسکین یابد پماد ها التهاب و خارش را کاهش می دهند و میزان رشد و تکثیر سلول های اضافی پوست را کم می کنند. پماد ها شامل کرم های کورتیکواستروئیدی، مرطوب کننده ها ، سالیسیلیک اسید،آنترالین،رتینوئید،کلسی پوترین، و قطران زغال سنگ هستند. شامپو های تولید شده با زغال سنگ نیز برای پسوریازیس اسکالپ مفید هستند.
فوتوتراپی:
فوتوتراپی یا نور درمانی نیز یکی دیگر از روش های درمان پسوریازیس می باشد که برای پسوریازیس های درجه متوسط تا شدید کاربرد دارد. فوتوتراپی با امواج ماورابنفش UVB بسیار مفید است و در مطب پزشک و یا در خانه صورت میگیرد.puva نیز نوعی از روش های فتوتراپی است که ترکیبی از درمان با داروی پسورالن با نور UVA است.
فوتوتراپی UVA و UVB می توانند به پاکسازی ضایعات پسوریازیسی کمک کنند. عوارض جانبی شامل سردرد،حالت تهوع و خستگی می باشد. همچنین در موارد نادری این درمان ممکن است موجب سرطان پوست شود.
لیزر تراپی:
لیزر درمانی یک روش جدیدتر و تغییر یافته از فوتوتراپی است که با تابش پرتوهای متمرکز نور صورت می گیرد.لیزر به پزشکان این امکان را می دهد که بدون این که به سایر نقاط بدن آسیبی برسد، درمان را بر روی بثورات مشخص انجام دهند.
لیزر درمانی عوارض جانبی کمتری نسبت به فوتوتراپی دارد و همچنین خطر سرطان پوست نیز در این روش کم تر است.
دارو درمانی:
بنا به تشخیص پزشک ممکن است برای درمان پسوریازیس از داروهای موثر بر سیستم ایمنی مثل متوترکسات و سیکلوسپورین استفاده شود. هر دو این داروها عوارض جانبی دارند و به همین علت نیازمند چک کردن مداوم توسط پزشک می باشد. همچنین رتینوئید های خوراکی نیز در درمان پسوریازیس شدید کاربرد دارند.
داروی جدیدی به نام apremilast با نام تجاری Otezla نیز برای درمان پسوریازیس به تایید رسیده است که عوارض جانبی کمتری داشته و نیاز به چک کردن مداوم نیز ندارد.
داروهای نوترکیب بیولوژیک:
دارو های نوترکیب و بیولوژیک یک روش جدید برای درمان پسوریازیس هستنند این دارو ها از سلول های زنده تولید می شوند مکانیزم اثر این دارو ها از طریق تغییردادن عملکرد سیستم ایمنی است و به همین علت می توانند خطر ابتلا به عفونت ها را بالا ببرند. این دارو ها از طریق تزریق، قرص خوراکی، یا داخل وریدی قابل استفاده هستند.
درمان های طبیعی:
قرار دادن راش های پوستی به مدت کوتاه در معرض نور خورشید ممکن است کمی علائم پوستی را بهبود بخشد. اما مهم است که توجه شود که در این کار زیاده روی نشود. آفتاب سوختگی پسوریازیس را بدتر می کند و قرارگرفتن مداوم و زیاد در برابر نور خورشید خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد.
درمان های طبیعی دیگر شامل استفاده از آلوئه ورا،روغن درخت چای، و شستشو و دوش با جو دو سر است که خارش را کاهش می دهند. متخصصان در مورد اثر بخشی رژیم های غذایی که برای درمان پسوریازیس به کار می روند مطمئن نیستند و هیچ گونه شواهد معتبر و متقاعد کننده ای برای اثر بخشی آن ها نیز وجود ندارد.
اقلیم درمانی:
دهه ها مردم بر این باور بودند که بازدید از دریای مرده (Dead Sea) یک درمان موثر برای پسوریازیس است. نور خورشید و آب این دریا ( که ده برابر از آب اقیانوس شورتر است) به عنوان یک درمان ترکیبی برای پسوریازیس به کار می رود.
شواهد علمی نشان می دهند که اقلیم درمانی موثر است. در مطالعات انجام شده 80 تا 90 درصد بیماران پس از اقلیم درمانی بهبود پیداکرده اند و تقریبا در نیمی از مبتلایان در چند ماه راش ها از بین رفته و ناپدید شده اند.
فعالیت های اجتماعی و پرهیز از استرس:
استرس پسوریازیس را بدتر می کند و انجام مدیتیشن و ریلکسیشن برای کنترل بیماری مفید است. یوگا نفس عمیق کشیدن یا پیاده روی ممکن است علائم را کاهش دهند.همچنین مبتلایان پسوریازیس نباید از روابط اجتماعی و فعالیت های ورزشی دوری کنند. دوری از اجتماع و گوشه گیری موجب استرس و افسردگی می شود که می توانند عوارض پسوریازیس را بدتر کنند. و ارتباط با دوستان و خانواده و یا افراد مبتلا به پسوریازیس که درک بهتری از شرایط بیماری دارند در سازش و کنترل بیماری بسیار مفید و موثر است.
ترجمه شده از:
A Visual Guide to Psoriasis. Reviewed by Debra Jaliman, MD on August 31, 2020.
