آموزش مفهوم مرگ و درک سوگ به کودکان

چه موقع کودکان شروع به درک مفهوم مرگ می‌کنند؟

کودکان از همان 6 تا 8 ماهگی شروع به درک مفهوم مرگ می‌کنند. بعضی از دانشمندان عقیده دارند که اضطراب ناشی از جدایی و بقای شیء که در سال اول توسعه پیدا می‎کند، پایه‌ای برای درک کردن مفهوم مرگ است.

سایر محققین به این عقیده هستند که این سن خیلی کم است و این قضایا جدا از هم هستند و در سن 3 تا 5 سالگی کودکان شروع به درک این قضیه می‌کنند.

در 3 سال اول زندگی مرگ بیشتر خواب و جدایی است. پس کودکان درک خوبی از تفاوتشان ندارند. از 3 تا 5 سالگی کودکان می‌فهمند گه مرگ با خوابیدن فرق می‌کند.

با دیدن یک کرم ابریشم مرده می‌فهمند که مرده است و نخوابیده است. ولی هنوز در این سن به درک کاملی نرسیده‌اند و فکر می‌کنند که مرگ، موقت و برگشت پذیر است.

در سن بالاتر یعنی 9 تا 12 سال به درک بالغ‌تری می‌رسند.

چگونه کودکان پیش‌دبستانی مرگ را درک می‌کنند؟

منظور از پیش‌دبستان تغییرات دوران 3 تا 5 سالگی است که شروع به درک این موضوع می‌کنند که مرگ دائمی‌تر است و برای همه اتفاق می‌افتد.

همچنین سنی است که هنوز در حال رویاپردازی هستند و فکر می‌کنند که ممکن است کسی بمیرد چون از دست او عصبانی بوده‌ام. یا اینکه ممکن است کسی بمیرد چون از او خوشم نیامده است و ممکن است بار فکری سنگینی باشد. چون این را درک نمی‌کنند که مردن کسی اشتباه آنها نیست.

اگر شما یک کودک پیش‌دبستانی داشتید و کسی در فامیل یا آشنایان نزدیک فوت شد به آن‌ها اطمینان دهید که اشتباه از آنان نیست. حتی اگر چیزی نپرسیدند به آنها توضیح دهید چون آنها خودمدار هستند.

چه زمانی کودکان درک بالغانه‌ای از مرگ پیدا می‌کنند؟

جایی میان 6 تا 9 سالگی کودکان می‌فهمند که مرگ دائمی است. اینکه وقتی کسی می‌میرد بازگشتی ندارد. آنها نبود قابلیت را درک می‌کنند. اینکه وقتی قلب بایستد دیگر شروع به حرکت نمی‌کند.

همچنین شروع به درک این موضوع می‌کنند که دلایل واقعی‌تری وجود دارد و دلایل تخیلی کمتر می‌شود. مثلا، کسی با ماشین تصادف می‌کند یا اینکه کسی مریض است و می‌میرد. پس شروع به درک عوامل بیرونی مرگ می‌کنند.

بهتر است در سن 6 تا 9 سالگی کودک در مورد کنجکاوی او در رابطه با اتفاقاتی که پس از مرگ برای بدن رخ می‌دهد، پاسخ دهیم.

توضیح دهیم که وقتی بدن دفن می‌شود چگونه تجزیه می‌شود و اینکه مومیایی کردن مردگان برای چیست. برای پدر و مادر یک کودک 6 تا 9 ساله این قسمت سختی از موضوع است.

والدین چگونه می‌توانند کودکانشان را برای مراسم تشییع جنازه آماده کنند؟

برای رفتن به مراسم تشییع جنازه، والدین حتما باید کودکان خود را آماده کنند و به آنها بگویند که آنجا چه شکلی خواهد بود. چه کسانی آنجا هستند، اینکه آیا مرده را می‌بینند یا نه، مراسم تا چه زمانی طول می‌کشد، تا زمان رفتن، اطلاعاتشان تا آنجا که می‌شود، زیاد باشد.

اگر کودک به مراسم تشییع جنازه نمی‌رود خوب است که به کودک اجازه دهیم تا به طریقی او نیز بتواند خداحافظی کند. می‌تواند برای آن شخص مرحوم شمعی روشن کند یا به پیاده‌روی بروید تا بتوانید با هم راجع به او صحبت کنید.

والدین در زمان عزاداری چه رفتارهایی را باید از کودکان انتظار داشته باشند؟

کودکان در دوران عزاداری واکنشی به نام دوره‌ی احساسی کوتاه از خود نشان می‌دهند که مانند دوره توجه کوتاه می‌باشد و به صورت جهشی خود را نشان می‌دهد.

به خصوص در کودکان 3 تا 6 و 7 سال ممکن است وقتی بفهمند که یک عزیز یا حتی پدربزرگ یا مادربزرگ فوت شده است، خیلی ناراحت و غمگین شوند و برای 10 دقیقه به شدت گریه کنند و بعد از آن به سراغ بازی بروند و به شکلی تفریح کنند که انگار اتفاقی نیافتاده است و این اتفاق ممکن است چند بار در روز و یا هفته اتفاق بیافتد.

در مورد کودکان موضوعی که جالب توجه می‌باشد این است که، این غم ممکن است در دوره‌های زمانی طولانی زمانی بازگشت پیدا کند و از بین برود.

کاری که والدین می‌توانند برای کمک به کودکان عزادار انجام دهند؛ پاسخ دادن به همه‌ی سوالات آنها است. به سوالات کودکان به صورت صادقانه و ساده پاسخ دهید و منتظر سوال بعدی شوید.

4 مرحله در ارتباط با سوگ کودکان وجود دارد که عبارت است از:

1- کودکی که پدر و مادر یا عزیزانش را از دست داده است باید آن را بپذیرد. یعنی قبول کردن مرگ عزیز اولین اتفاقی است که باید بیافتد چرا که ممکن است بعضی از کودکان هنگامی که خبر مرگ عزیزشان را بشنوند، وارد شوک شوند.

2- کودک باید با حالت عاطفی از دست دادن و مرگ عزیزش کنار بیاید. وقتی که قبول کرد و پذیرفت که یک دردی را به همراه دارد، ما باید به او کمک کنیم که با این درد و رنج کنار بیاید و آن را پشت سر بگذارد.

3- کودک باید با محیط جدیدی که بعد از مرگ عزیزش ایجاد شده است سازگار شود و بپذیرد که آن فرد دیگر الان نیست و باید بدون آن فرد زندگی خود را ادامه دهد.

4- اگر کودک پدر خود را از دست می‌دهد یک جایگزین برای همانند سازی نقش شبیه پدر باید در زندگی کودک حضور داشته باشد. یا اگر مادرش را از دست می‌دهد یک نفر که بتواند نقشی شبیه مادر را اجرا کند. مانند: خاله، عمه، یا فردی که در خانواده است که بتواند همانند سازی را انجام دهد و هر آنچه که در نبود مادر یا پدر از دست داده است با آن شخص تجربه کند.

نکته‌ی خیلی مهمی که باید به آن توجه شود این است که تا زمانی که کودک این چهار مرحله را طی نکرده است و زمان زیادی از این چهار مرحله نگذشته است، نباید مادر یا پدر جدیدی وارد زندگی کودک شود. باید اجازه دهیم که یک سال تا یک سال و نیم از مرگ پدر یا مادرش بگذرد.

مرکز آموزشی – توانبخشی مشکلات ویژه یادگیری ذهن فرزام با برگزاری دوره‌های بهبود مهارت‌های رفتاری (DBS) و دوره‌های بهبود مهارت‌های ذهنی (DMS) آماده خدمات رسانی به شما والدین گرامی و فرزندان دلبندتان می‌باشد.