شیوه‌های خواباندن کودک:
ازآنجایی که در اوایل تولد، نوزاد انسان قادر به تشخیص روز و شب نیست، والدین معمولاً برای خواباندن کودکشان از شیوه‌های متفاوتی استفاده می‌کنند و ممکن است این روش‌ها تا مدت‌ها ادامه یابد یا پس از مدتی آنها را تغییر دهند.
شیوه‌های خواباندن کودک با عبارت دیگری نظیر «رفتار تعاملی والد کودک هنگام خواباندن کودک» بیان می‌شود.
شیوهای خواباندن کودک را به پنج شیوه “تسکین جسمانی فعال ”، “ترغیب استقلال عمل”، ”حرکت”، “تسکین جسمانی غیرفعال” و "تسکین اجتماعی” تقسیم کرده‌اند.
در این شیوه والدین به شیوهای فعال در خواباندن کودک مداخله می‌کنند. این شیوه به روش‌های خواباندنی مانند بغل کردن، نوازش کردن، تپ تپ کردن یا ضربه زدن، راه بردن، شیر دادن، خواباندن در رختخواب والدین یا در هر جایی که والدین حضور دارند، اشاره می‌کند.
به روش‌های خواباندنی مانند صبر داشتن در برابر گریه‌های شبانه کودک یا استفاده از اسباب بازی یا هر شی خاص دیگری اشاره می‌کند. این شیوه، معمولاً پیش بینی کننده آن است که کودک خودش به خواب خواهد رفت.
به روش خواباندنی مانند ماشین سواری یا استفاده از کالسکه و … اشاره دارد.
به روش‌های خواباندنی مانند ایستادن یا دراز کشیدن والدین یا مراقب در کنار رختخواب کودک اشاره دارد. در این شیوه حضور یا تسکین جسمانی والدین بدون مداخله فعالی است که در شیوه جسمانی فعال وجود دارد.
به روش‌های خواباندنی مانند صحبت کردن، لالایی خواندن، داستان گفتن و بازی کردن اطلاق می‌شود. این شیوه شامل روش‌هایی است که تعامل‌های کلامی یا اجتماعی والدین را می‌طلبد.
در مورد اینکه کدام شیوه خواباندن مناسب است نظریه‌های متفاوت و گاه متضادی وجود دارد که می‌توان به نظریه‌های «آرام نگه داشتن کودک» و «مجاز بودن گریه کودک» اشاره کرد.
در اکثر نظریه‌ها آرام نگه داشتن کودک به تماس جسمانی والد و کودک در تمام ساعات روز و شب اهمیت داده می‌شود. والدین باید نسبت به گریه کودک واکنش نشان دهند و کودک را با روش‌هایی مانند شیر دادن، تکان دادن و هم خوابی بخوابانند.
در این نظریه‌ها به والدین توصیه می‌شود برای بهبود الگوی خواب کودک برنامه و عادات خواب و تغذیه کودک را اصلاح کنند، نه اینکه به گریه‌های کودک بی توجه باشند.
کتاب‌های انتشارات فرزام برای پرورش فرزندانی توانمند:
پرورش کودک با سواد اجتماعی (نسخه pdf)
راهکارهای ایجاد تفکر منطقی در کودک (نسخه pdf)
اما در نظریه‌های مجاز بودن گریه کودک، والدین اجازه دارند قبل از تسکین کودک اجازه دهند کودک برای مدت زمانی خاص گریه کند.
بر اساس نتایج رامس و یانگ کلارک ۶۱% کتاب‌های مرتبط با شیوه‌های خوابیدن کودک در ایالات متحده با نظریه‌های مجاز بودن گریه کودک موافقند، ۳۱% مخالف و ۸% تعیین موضع نکرده‌اند.
برای کاوش عوامل زیربنایی اتخاذ یک شیوه خواباندن خاص توسط والدین تاکنون تحقیقات اندکی انجام گرفته است.
در مجموع می‌توان گفت انتخاب یک شیوه خواباندن و همچنین انتخاب مکان خواب کودک می‌تواند متاثر از متغیرهای جمعیت شناختی، جسمانی، روانی، محیطی، فرهنگی، خانوادگی و … باشد. به عنوان نمونه کج خلقی کودک ممکن است در تصمیم والدین مبنی بر آوردن کودک به رختخواب شان سهیم باشد.
پژوهش‌ها در زمینه ارتباط بین شیوه‌های خواباندن کودک و مشکلات خواب کودک نشان داده‌اند:
تعامل والد کودک هنگام خوابیدن کودک با کیفیت یا کمیت خواب و همچنین مشکلات خواب کودک ارتباط دارد.
هر چند این ارتباط در اکثر پژوهش‌ها مستقیم و بلا واسطه بوده است اما جهت آن در بسیاری از پژوهش‌ها نامشخص است. با توجه به مطالعات انجام گرفته روش‌های خواباندنی که با ناتوانی کودک در کسب توانایی خود نظم دهی در طول خواب و مشکلات خواب مرتبط هستند عبارت‌اند از:
شیوه تسکین جسمانی فعال
استفاده کم از شیوه ترغیب استقلال عمل
نیاز به حضور یکی از والدین هنگام خوابیدن کودک
در آغوش گرفتن کودک
هم خوابی شیر دادن به کودک
ماندن در کنار رختخواب کودک تا هنگام به خواب رفتن وی
قرار دادن کودک در رختخواب پس از به خواب رفتن او
توجه به کودک پس از بیداری شبانه
و در نهایت داشتن تشریفات طولانی در زمان خواب کودک
به نظر می‌رسد کودکانی که با مداخله و تسکین بالای والدین به خواب می‌روند به مداخله مکرر والدین عادت کرده و در تحویل توانایی خود تسکینی و خود نظم دهی در طول خواب دچار مشکل می‌شوند.
بنابراین حضور و مداخله والدین هنگام خوابیدن و شب بیداری چنین کودکی الزامی می‌شود. به تاخیر افتادن توانایی خودتسکینی در این کودکان نیز در نهایت ممکن است به افزایش مشکلات خواب مزمن آنها منجر شود.
آنچه پیشتر بیان شد نشان دهنده اهمیت مشکلات خواب کودکان و شیوه‌های خواباندن آنها در حوزه پژوهش‌های روان شناسی به خصوص روان شناسی تحولی است.
بنابراین کشف روابط بین شیوه‌های خواباندن و مشکلات خواب کودکان می‌تواند از اهمیت ویژه‌ای برخودار باشد. به خصوص اینکه سال‌های اولیه زندگی هر شخص، دورانی مهم و تاثیر گذار در آینده فرد است.
مرکز آموزشی – توانبخشی مشکلات ویژه یادگیری ذهن فرزام با برگزاری دوره‌های بهبود مهارت‌های ذهنی (DMS) و دوره‌های بهبود مهارت‌های رفتاری (DBS)، آماده خدمات رسانی به شما والدین گرامی و فرزندان دلبندتان می‌باشد.
