خب در پست قبلی در مورد تعریف کمال گرایی نوشتم.در این پست می خواهیم به تشریح و توضیح مختصر انواع کمال گرایی بپردازیم.لازم به توضیح است که این خصلت می تواند انواع زیادی را در بربگیرد که من در اینجا تنها به 3 نوع متداول و رایج آن از نگاه روانشناسان می پردازم.
انواع کمال گرایی که از دیدگاه روانشناسان رایج تر است:
در این کمال گرایی،فرد با فشار زیادی از سمت جامعه،خانواده،دوستان،محل کار و فرهنگ دست و پنجه نرم می کند.به این معنا که یک سری استانداردهای از پیش تعیین شده از طرف جامعه و افراد برای اینکه شما کامل و بی عیب و نقص به نظر برسید به شما تحمیل می شود و این باعث آسیب روحی در شما می شود.
نوع خیلی رایج دیگر کمال گرایی خودمحور است.در این مدل شما نسبت به خودتان شفقت کمی دارید و بزرگترین منتقد خود هستید و از خود انتظار رعایت استانداردها و رسیدن به برخی اهداف خیلی بالا و تا اندازه ای سخت را دارید.میزان خودسرزنشی تان در این مدل بسیار بالاست.اگر از این نوع استفاده مناسب و اصولی را بکنید می توانید انگیزه خود را زیاد کنید و با شادی به اهداف قابل دسترس خود برسید.ولی به شرطی که متناسب با استعدادها و شرایط جسمی و روحی و محیطی خود عمل کنید و انتظارات تخیلی و غیر قابل دسترس را از خود دور کنید ،در غیر این صورت دچار اضطراب و افسردگی و شکست و یاس خواهید شد
این زیرمجموعه هم تا حدودی شبیه کمال گرایی تحمیل شده از طرف جامعه است.در این مدل شما از دیگران انتظار بی نقص بودن و بدون اشتباه بودن را دارید.همچنین مشخص است که تحمل اشتباه دیگران را ندارید و با این دیدگاه و انتظارات،فشار روانی زیادی از جانب شما به دیگران تحمیل خواهد شد.
چه کنیم که در کمال گرایی هم تعادل را نگه داریم؟
کمال گرایی در نظر بیشتر افراد یک ویژگی منفی است.خیلی ها دچار این مشکل هستند.بدیهی است که این صفت،مطلوب و خوب نیست اما شاید بتوان در کمال گرایی هم نسبی بود.یعنی در آن افراط نکرد و فقط به صورت تقریبی و نیم بند کمال گرا بود.اگر غلبه بر کمال گرایی به صورت مطلق برای شما سخت است،حداقل به صورت کم و خرد خرد که می توانید بر آنها غلبه کنید.وقتی از کم شروع می کنید بعد از مدتی می توانید به صورت کامل بر این ویژگی تسلط پیدا کنید.
راهکارها:
1.باید و نباید ها را دور بریزید و راحت زندگی کنید.مثال:نفر اول شدن،همیشه عالی بودن،همیشه به موقع رسیدن،اهمیت دادن به نظافت و تمیزی بیش از اندازه و….این موارد که جزء بایدهای شما هستند به تدریج شما را از پا در می آورند و افسرده و مضطرب و سرخورده می کنند.زندگی آن قدر ارزش این باید ها را ندارد.
2.توجه داشته باشید که سعی و کوشش شما خیلی مهم تر از نتیجه گرفتن است.ممکن است برای رسیدن به بعضی اهداف خیلی تلاش کنید اما تضمینی برای گرفتن نتیجه دلخواه نیست.بارها این جمله را شنیده اید که انسان چیزی جزء سعی و تلاش نیست.پس به جای نتیجه گرایی،تاکیدتان روی مسیر و تلاش باشد و فرآیندگرا باشید.این گونه کمتر انگیزه تان را از دست می دهید و خیلی بیشتر هم لذت می برید.
3.تا جای ممکن با افراد کمال گرا معاشرت نداشته باشید.این افراد هم می توانند در دسته افراد سمی و منفی نگر و ناامیدکننده قرار بگیرند.حتی اگر این افراد از نزدیکان شما باشند باز هم سعی کنید کمتر با آنها رفت و آمد کنید یا اینکه اگر برایتان مقدور نیست به آنها نظرات خود را بگویید و موضوع بحث ها را عوض کنید.این راهکار هم می تواند تا حدودی به شما کمک کنید.
4.همان طور که شما از افراد کمال گرا دوری می کنید باید سعی کنید که خودتان هم انتظارات تان را از دیگران خیلی کم کنید و به آنها تا جایی که مشکل ساز نباشد اعتماد کنید و اجازه اشتباه کردن بدهید.به عبارتی با دیگران آن گونه رفتار کنید که مایل هستید با شما رفتار کنند.
5.می دانم که مبارزه با دیدگاه های تحمیل شده از طرف جامعه و مقابله با آنها چقدر سخت است.برای مثال دیدگاه های اشتباه و بیرحمانه ای مانند همیشه زیبا و جوان به نظر رسیدن،داشتن دندان های خیلی سفید و درخشان،پوست سفید داشتن،همیشه لبخند به لب داشتن،داشتن بهترین اندام ها،قد بلند بودن،پولدار و موفق و مشهور بودن،عمل زیبایی کردن،داشتن بهترین شغل و بهترین خانه و یا داشتن خیلی از وسایل که کالای مصرفی هستند و…همه این موارد و خیلی خیلی بیشتر از این مثال ها را ما در جامعه امروز شاهد هستیم.باید باور داشته باشیم که همه این دیدگاه ها ناشی از فشار سرمایه داری برای کسب و به دست آوردن هر چه بیشترسود است و همه این ها از طمع سرمایه داری ناشی می شود.شاید اگر به این بینش برسیم خیلی راحت تر با فشار ناشی از این باورهای غلط و افراطی کنار بیاییم و بتوانیم دیگران را هم این گونه آگاه و روشن سازی کنیم.
6.از اینکه مدت زیادی است که خیلی از برنامه ها و اهداف تان روی زمین مانده و حجم کارهای عقب افتاده تان زیاد است، ناامید نشوید.از هر کجای کار که هستید شروع کنید.از کم شروع کنید.روزی 10 الی 15 دقیقه برای قدم برداشتن در جهت رسیدگی به هرچند تا از اهداف تان که می توانید و توانش را دارید وقت بگذارید.می توانید از تکنیک پومودرو و سایر شیوه هایی که برای افزایش بازدهی کاری شما استفاده می شود استفاده کنید.
