حقوق کارگری یکی از حوزههای مهم حقوقی است که تأثیر مستقیم بر زندگی روزمره بسیاری از افراد دارد. کارگران در طول دوران کاری خود با مسائل مختلفی از جمله عقد قرارداد، شرایط کاری، حقوق و مزایا، و در نهایت پایان خدمت مواجه هستند. آگاهی از حقوق خود در این زمینه به کارگران کمک میکند تا در برابر هرگونه تضییع حقوق از خود دفاع کنند و همچنین از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کنند.
یکی از مهمترین اصولی که در حقوق کارگری وجود دارد، وجود قرارداد کار است. قرارداد کار باید بهطور دقیق و واضح شرایط کاری، ساعات کار، میزان دستمزد، مزایا و سایر حقوق کارگر را مشخص کند. این قرارداد باید میان کارگر و کارفرما امضا شود و هیچکدام از طرفین نمیتوانند بدون رضایت طرف دیگر آن را تغییر دهند. بهطور کلی، در قراردادهای کاری باید نکاتی مانند تاریخ شروع و پایان قرارداد، نوع شغل، وظایف و مسئولیتها، شرایط مرخصی، ساعات کاری و نحوه پرداخت حقوق ذکر شود.
اگر کارگر یا کارفرما قصد دارند که قرارداد کار را پایان دهند، باید به قوانین مربوط به فسخ قرارداد و پایان خدمت توجه کنند. در صورتی که قرارداد بهطور موقت باشد، معمولاً در انتهای مدت قرارداد، کارگر یا کارفرما میتوانند قرارداد را تمدید یا فسخ کنند. اما در قراردادهای دائم، شرایط فسخ مشخص است و معمولاً نیاز به ارائه دلایل معتبر از سوی هر دو طرف دارد. کارگران حق دارند که در صورت فسخ قرارداد توسط کارفرما، از حقوق خود مانند اخراج ناعادلانه، پایان خدمت و مزایای قانونی بهرهمند شوند.
در پایان خدمت نیز، کارگران دارای حقوقی هستند که باید به آنها توجه کنند. از جمله این حقوق، میتوان به پایانخدمت، حق بیمه و مستمریهای بازنشستگی اشاره کرد. کارگرانی که پس از سالها خدمت بهطور قانونی از کار خود بازنشسته میشوند، باید از بیمههای اجتماعی و تأمین اجتماعی بهرهمند شوند و حق دریافت مستمری یا پاداش پایان خدمت را داشته باشند. همچنین، در صورت بروز مشکلاتی مانند بیماری یا آسیبدیدگی در حین کار، کارگران میتوانند از حق بیمه تأمین اجتماعی خود استفاده کنند و از این طریق هزینههای درمانی یا جبران خسارت را دریافت کنند.
حقوق کارگری در ایران تحت قوانین مختلفی همچون قانون کار، قانون تأمین اجتماعی و سایر مقررات مربوط به کارگران تنظیم میشود. این قوانین برای حمایت از حقوق کارگران و جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده از آنها طراحی شدهاند. با این حال، بسیاری از کارگران به دلیل ناآگاهی از حقوق خود، ممکن است از مزایای قانونی خود بیبهره بمانند یا در صورت بروز مشکلات حقوقی نتوانند بهدرستی از خود دفاع کنند.
در مواردی حتی اگر شرط عدم تعلق بیمه به کارگر یا کارمند در قرارداد شرط شده باشد,این بند طبق قوانین، خصوصا قانون تامین اجتماعی تاثیری در مطالبه بیمه از سوی کارگر ندارد و به نوعی این بند قرارداد غیرقابل قبول در محاکم است.
در نهایت، کارگرانو کارمندان باید از حق خود برای مشاوره حقوقی و پیگیری حقوقی بهرهمند شوند. در صورتی که فردی احساس کند که حقوقش نقض شده، میتواند از طریق مراجعه به مشاوران حقوقی گروه وکلای شایان، نسبت به احقاق حقوق خود اقدام کند.