راهنمای جامع خرید باتوم و عصای کوهنوردی

مقدمه‌ای کوتاه درمورد باتوم و عصای کوهنوردی

این روزها بیشتر افرادی که قصد دارند به کوهنوردی یا طبیعت‌گردی بپردازند از عصا یا باتوم کوهنوردی استفاده می‌کنند. عصای کوهنوردی وسیله‌ای است که به شما کمک می‌کند در مسیرهای سخت و دشوار به‌ راحتی حرکت کنید و در عین حال باعث افزایش عملکرد و جلوگیری از خستگی زود هنگام در زمان حرکت می‌شود. شاید تا به حال برای شما این سوال پیش آمده باشد که چرا برای کوهنوردی باید از عصا استفاده کرد؟ آیا عصا برای افرادی است که دارای ضعف در پیاده روی هستند؟ ولی می‌توان دلایلی ارایه کرد که نشان‌دهنده اهمیت استفاده از باتوم و عصا در حین ورزش کوهنوردی است فراتر از این ذهنیت غلط و غیر اصولی است. از جمله دلایلی که استفاده از عصا را توجی می‌کند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عصای کوهنوردی فشار وارد شده به کف پا، زانوها و کمر را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
• با باتوم کوهنوردی می‌توانید از ارتفاع برف، شن و ماسه یا سفتی زمین اطمینان حاصل کنید.
• کمک به حرکت با امنیت بیشتر در محیط های ناهموار و برفی.
• کمک به حفظ ریتم و کاهش خستگی پیاده روی های طولانی.

در هنگام خرید باتوم کوهنوردی باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

• جنس بدنه و کیفیت ساخت
• قابلیت تغییر اندازه
• قابلیت آنتی شوک(ضد ضربه)
• طول عصا یا باتوم (مناسب با رده سنی)
• ارگونومی دسته‌ها(خوش دست بودن)

برای انتخاب عصای کوهنوردی مولفه‌های زیادی را باید در نظر گرفت. درواقع عواملی نظیر وزن، قابلیت آنتی‌شوک، جنس بدنه، طراحی دسته و… تاثیر بسیار زیادی در انتخاب محصول و درنهایت کیفیت پیمایش شما خواهند داشت. در ادامه مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در انتخاب عصای کوهنوردی را بررسی می‌کنیم:

1. جنس بدنه و کیفیت ساخت باتوم

همانند سایر وسایل و ادواتی که برای ورزش کوهنوردی ساخته می‌شوند، عصای کو‌هنوردی هم باید از موادی ساخته شود که علاوه بر وزن سبک، استحکام زیادی داشته باشد. به همین دلیل در ساخت عصای کو‌هنوردی عمدتا از آلومینیوم یا کربن استفاده می‌شود که از دو ویژگی ذکر شده یعنی وزن سبک و استحکام زیاد بهره می‌برند. البته در این میان تفاوت‌هایی نیز بین نوع آلومینیوم یا کربن استفاده شده در عصاهای کوهنوردی وجود دارد.

شاید برای شما جالب باشد که بدانید در ساخت بیشتر عصاهای کوهنوردی از آلومینیوم ۶۰۶۳که سخت‌ترین نوع آلومینیوم است استفاده می‌شود و درحال حاضر این مسئله استانداردی برای تولید عصاهای کوهنوردی رده بالا محسوب می‌شود.

2. قابلیت تغییر اندازه

تغییر اندازه عصا معمولا در دو یا سه مرحله انجام می‌شود، بدین صورت که شما با باز‌کردن ضامن عصا یا پیچش بدنه، می‌توانید ارتفاع آن را به صورت تلسکوپی تغییر دهید. عصاهای کوهنوردی دارای دو نوع مکانیسم تغییر طول هستند:

• باتوم ضامنی(کلیپسی)

در عصاهایی که دارای قابلیت تغییر اندازه به صورت ضامنی هستند شما برای تغییر اندازه در هر مرحله باید ضامن قرار گرفته در کنار عصا را باز کرده و آن را به سمت انتهای عصا بکشید تا ارتفاع آن کم یا زیاد شود.

• باتوم پیچی

اما در عصاهایی که دارای قابلیت تغییر اندازه به صورت پیچشی هستند، شما در هر مرحله با پیچش بدنه عصا و حرکت دادن آن به سمت پایین می‌توانید ارتفاع عصا را کم یا زیاد کنید.

3. قابلیت آنتی‌شوک

قابلیت آنتی‌شوک در عصاهای کوهنوردی یکی از ویژگی‌هایی است که با توجه به نوع کاربرد، مخالفان و موافقان زیادی دارد. مخالفان و موافقانی که هرکدام از آن‌ها در این خصوص دلایلی منطقی ارایه می‌کنند. سیستم آنتی‌شوک در عصای کوهنوردی به این صورت عمل می‌کند که در قسمت داخلی دسته فنری تعبیه می‌شود و فشاری را که به پا و قوزک وارد می‌شود، به دست وارد می‌کند. ایده اولیه طراحی چنین مکانیسمی برای عصای کوهنوردی این بود که با قرار دادن فنر در عصای کوهنوردی، به ورزشکاران کمک بیشتری می‌شود تا بتوانند در زمان کو‌هنوردی تعادل بهتری داشته باشند و درعین‌حال مقدار انرژی بیشتری برای ادامه حرکت خود ذخیره کنند. اما در عین حال ایراد‌های وارد شده به این قابلیت دقیقا درخصوص همین چند ویژگی مطرح می‌شود. بنابر نظر کسانی که مخالف استفاده از سیستم آنتی‌شوک در عصاهای کوهنوردی هستند، این قابلیت با این که سطح فشار را به پا کم می‌کند، اما در عوض فشار بیشتری به مچ دست وارد می‌کند. همچنین استفاده از عصای کوهنوردی در زمین‌های سخت یا با ارتفاع زیاد، ممکن است مشکلاتی جهت حفظ تعادل ایجاد کند. به طور کلی می‌توان گفت آنتی‌شوک برای زمین‌های با سطح نرم یا برای حرکت رو به پایین، قابلیتی مناسب بوده که به حفظ تعادل و انرژی کمک زیادی می‌کند اما در شرایطی که زمین زیر پای شما سخت باشد با انتقال بیشتر فشار به دست و لرزش زیاد ممکن است مشکلاتی برای شما ایجاد کند.

4. طول عصا یا باتوم (مناسب با رده سنی)

در حال تکیمل...

5. ارگونومی دسته‌ها(خوش دست بودن)

بیشتر عصاهای کوهنوردی دسته‌ای صاف دارند و شکل دسته برخی دیگر شبیه به عصاهای چوبی کلاسیک است. البته می‌توان به جرات گفت که شکل دسته تاثیری بر راحتی دست شما نخواهد داشت و آن چه در دسته عصا اهمیت دارد طراحی راحت دسته و جنس مواد به کار رفته در آن است. با توجه به این که عصای کوهنوردی وسیله‌ای است که مدت زیادی در دست شما قرار می‌گیرد، باید توجه داشت که دسته آن به شکل ارگونومیک و مطابق با آناتومی دست ساخته شده باشد تا از خستگی زیاد حاصل از نگهداری آن جلوگیری کند. جنس موادی که در دسته عصا به کار می‌رود نیز اهمیت زیادی دارد، یعنی نباید به گونه‌ای باشد که در صورت تعرق زیاد دست، عصا لیز بخورد، به همین دلیل در ساخت دسته عصا از موادی نظیر چوب پنبه یا فوم استفاده می‌شود که علاوه بر نرمی و راحتی، از لیز‌خوردن آن در دست شما هم جلوگیری کند.

باتوم تکی بخریم یا دوتایی؟

قبل از خرید باتوم ممکن است در انتخاب تکی یا دوتایی در دو راهی قرار بگیرید. بصورت عمومی خرید باتوم به صورت جفت در بین کوهنوردان مرسوم تر است و برند های معتبر معمولا باتوم های کوهنوردی را به صورت جفت و عصاها را بصورت تک تولید می‌کنند.

باتوم دوتایی یا جفتی: فروش این باتوم ها به صورت دوتایی می باشد و به صورت یک در میان در حرکت استفاده می شوند. در صعود های طولانی مدت و طبیعت گردی باعث می شود وزن کمتری به زانوهای شما وارد شود، اکثر آنها قابلیت تنظیم اندازه دارند، آنتی شوک هستند یعنی دارای فنر می باشند که باعث جذب تکانه ها می شود.
باتوم تکی یا سفری: این باتوم ها به صورت تکی به فروش می رسند که مناسب برای مسیر های صاف و هموار است. چون تکی هستند سبک بوده در نتیجه وزن چندانی با خود حمل نمی کنید. در بعضی از مدل ها منو پاد استفاده شده ، منو پاد دوربین کوچکی است که زیر دسته آن قرار دارد.
توجه:در صورت حمل کوله با وزن زیاد جهت حفظ تعادل حتما باید از باتوم جفت استفاده نمایید.

کاربرد گُل‌ عصا یا باتوم چیست؟

گل یخ یا گل سنگ وسیله‌ای است، که از فرو‌رفتن ناگهانی عصا در گل، شکاف، برف و... آن شکاف جلوگیری می‌کند.

معمولا همراه عصای کوهنوردی قطعاتی نظیر گُل برف (یا شن) و گُل یخ (یا سنگ) هم عرضه می‌شود، که پیمایش را برای کوهنوردان ساده‌تر می‌کنند. گُل برف یا شن قطعه‌ای است که از فرو‌رفتن کامل دسته در زمین‌هایی که قطعات ریز دانه‌ای نظیر برف یا شن دارند جلوگیری می‌کند.

نکته: این قطعات در قسمت انتهای دسته، کمی بالاتر از سُخمه (که در ادامه درباره آن توضیح می‌دهیم) بسته می‌شوند. معمولا این قسمت از عصا ساختاری پیچی شکل برای راحت‌تر بسته‌شدن این قطعات دارد.

کابرد سُخمه در باتوم های کوهنوردی

به قسمت نوک‌تیز قرار گرفته در قسمت انتهایی عصا، سُخمه گفته می‌شود. معمولا بر روی آن یک درپوش لاستیکی قرار دارد تا درمواقعی که شما نیازی به استفاده از آن ندارید، بتوانید به وسیله این درپوش روی سُخمه را بپوشانید.

سُخمه‌ که از لغزش عصا بر روی زمین‌های یخی یا سنگلاخی جلوگیری می‌کند باید از موادی ساخته شود که ساختاری محکم دارند و به همین دلیل در ساخت این قسمت از موادی نظیر الماس، کاربید یا تنگستن استفاده می‌شود.

جمع بندی

خوشحالیم که در این یادداشت توانستیم به صورت خلاصه تمام اجزاء باتوم های کوهنوردی را برای شما بررسی کنیم. حالا باتوجه به نکاتی که آموختید بدون ترس از خرید اشتباه می‌توانید بهترین باتوم و یا عصای کهنوردی را برای خود خرید کنید.

این یادداشت با تلاش رضا حاج محمدی عزیز مسئول پشتیبانی پس از خرید فروشگاه تخصصی ورزشی ایران اسپورتر و با توجه سوالات مشتریان گردآوری شده است. برای مشاهده ویدئو این رهنمای خرید در آپارات، یوتیوب و اینستاگرام ایران اسپورتر کلیک کنید.