کاردرمانی عبارت است از استفاده درمانی از کارها و فعالیتهای روزمره زندگی برای افراد و گروهها با هدف تسهیل مشارکت آنها در نقشهای زندگی و موقعیتهای منزل، مدرسه، محیط کار و اجتماع.
طبق تعریف انجمن کاردرمانی آمریکا در سال ۱۹۸۱؛ کاردرمانی علم استفاده از فعالیتهای هدفمند در افراد مبتلا به بیماریها یا ضایعات جسمی، اختلال در عملکردهای روانی_اجتماعی، ناتوانیهای رشدی، اختلالات یادگیری و سالمندان؛ به منظور پیشگیری از ناتوانی، حفظ حداکثر استقلال و کسب سلامتی است.[۱]
خدمات کاردرمانی با هدف ارتقای سلامت، و بهزیستی، و برای کسانی که دچار یا در خطر بیماری، ضایعه، اختلال، عارضه، نقص، ناتوانی، محدودیت فعالیت، یا محدودیت در مشارکت هستند، ارائه داده میشود.
کاردرمانی یکی از رشتههای شاخهٔ تیم توانبخشی است.
در سال ۲۰۲۱، رشتهٔ کاردرمانی ۱۰۴مین سالگرد تأسیس خود را جشن خواهد گرفت.
برای مشاهده خدمات کلینیک نیکان کلیک کنید
کاردرمانی استفاده از فعالیتهای هدفمند برای جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی و دادن استقلال برای انجام کارهای افرادی است که به نوعی دچار آسیب جسمی، ذهنی یا روانی هستند. از نظر انجمن کاردرمانی آمریکا (AOTA) کاردرمانی عبارت است از استفاده از فعالیتهای هدفمند برای افرادی که در اثر آسیب یا بیماری دچار محدودیت اختلال عملکرد روانی، اجتماعی، رشدی یا اختلال یادگیری شدهاند، به منظور ایجاد حداکثر استقلال، جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی. این حرفه شامل ارزیابی، درمان و مشاوره است.
ارائهٔ خدمات ویژهٔ کاردرمانی شامل: آموزش مهارتهای زندگی روزمره، ایجاد و توسعهٔ مهارتهای درکی، حرکتی و عملکرد یکپارچگی حس، توسعهٔ مهارتهای بازی و پیش حرفهای و تواناییهای اوقات فراغت، طراحی، ساختن یا بکار بردن وسایل کمکی و ارتزها و پروتزها، انتخاب وسایل نظافتی، استفاده از صنایع دستی که بهطور ویژه به منظور افزایش عملکرد طرح شدهاست، توصیف و تفسیر آزمونها مثل ارزیابی قدرت عضلانی، ارزیابی دامنهٔ حرکتی و نیز تطبیق محیط برای فرد معلول میباشد. این خدمات بهطور فردی، گروهی یا در سیستمهای اجتماعی ارائه میگردد.
بطور خلاصه تمامی افرادی که به علّت مشکل یا مشکلاتی لازم است تحت درمان قرار گیرند تا به استقلال در عملکردهای مورد نظر برسند، تحت این روش درمانی قرار میگیرند. مشکلات این افراد دامنهٔ وسیعی را دربرمیگیرد و میتواند حاصل یک صدمه، یا تصادف باشد یا ناشی از بیماری جسمی، اختلال عاطفی، تعارضات و فشارهای روانی یا حتی تأخیر در رشد یا اختلالات مادرزادی. این بیماران به تمام گروههای سنی از نوزادان، کودکان و … تا سالمندان میتوانند تعلق داشته باشند که از دورهٔ کوتاه مدّت مراقبت در دوران حاد بیماری تا توانبخشی در دورههای تطابقی طولانی مدّت را شامل میشود.
در ایران انجمن علمی کاردرمانی ایران تنها مرجع رسیدگی به امور کاردرمانی ایران میباشد که تاکنون نوزده دوره کنگره کاردرمانی ایران را برگزار کردهاست.
شواهد اولیهٔ استفاده از کار به عنوان یک روش درمانی، در دوران کهن یافت میشود. آسکلپیادس بیتونیایی، پزشک یونانی ،۱۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، استفادهٔ درمانی از حمامها، ماساژ، ورزش و موسیقی را آغاز کرد. پس از او سلسوس رومی، موسیقی، مسافرت، گفتگو و ورزش را برای بیمارانش تجویز کرد.
با این وجود در دوران قرون وسطی، از این استراتژیها برای افرادی که مجنون در نظر گرفته میشدند، استفاده نمیشد یا خیلی کم استفاده میشد.[۲]
Columbus, Ohio. State Hospital. Here the Works Progress Administration (WPA) has a large number of workers who assist… – NARA – ۵۱۸۲۷۰
در قرن ۱۸ میلادی در اروپا، انقلابیون از قبیل فیلیپ پینل و ژوهان کریستین ریل نظام بیمارستان را اصلاح کردند. در مؤسسات آنان به جای استفاده از زنجیرهای آهنی و روشهای مهاری از کار دشوار و فعالیتهای تفریحی استفاده میشد. این دوره همان دورهٔ درمان اخلاقی بود که در اروپا، طی عصر روشن گری، که ریشههای کاردرمانی در آن واقع شده، پیشرفت کرد.[۳] اگرچه این یک پیشرفت وسیع در جهت جنبش بهسازی بود، اما در قرن ۱۹، در ایالات متحده دارای فراز و نشیبهایی بودو در اوایل قرن ۲۰ به عنوان کاردرمانی، دوباره ظهور کرد.
جنبش هنر و پیشه که بین سالهای ۱۸۶۰ و ۱۹۱۰ پیشرفت کرد، نیز روی کاردرمانی مؤثر بود. در جامعهٔ صنعتی اخیر، جوامع هنر و پیشه، علیه یکنواختی و استقلال داخلی از دست رفتهٔ کار کارخانهها پدیدار شد.[۳] از هنر و صنایع دستی به عنوان راهی برای ارتقای آموزش حین انجام کار و خروجی انرژی خلاق افراد و راهی برای پیشگیری از ملالت و خستگی ناشی از بستری طولانی مدت در بیمارستان، هم برای بیماری ذهنی و هم برای سل، استفاده میشد.
اگرچه فقط درصد کمی از کاردرمانگران به اشتغال در زمینهٔ سلامت روان ادامه دادند، بسیاری از دانشگاهها روی آموزش دانشجویان در زمینهٔ کاردرمانی روانی اجتماعی تأکید داشتند.
حرفه سلامت در کاردرمانی در اوایل دههٔ ۱۹۱۰ به عنوان بازخوردی از عصر ترقی خواهی، تصور میشد. متخصصان جدید ایدهآلهای با ارزش مثل داشتن اخلاق کاری منسجم و اهمیت کارهای صنعتی دستی را با اصول علمی و پزشکی، ترکیب کردند.[۲] انجمن ملی ارتقای کاردرمانی، که در حال حاضر انجمن کاردرمانی آمریکا(AOTA) نامیده شدهاست، در سال ۱۹۱۷ پایهریزی شد و تخصص کاردرمانی در سال ۱۹۲۰ بهطور رسمی نامگذاری شد.
ظهور کاردرمانی دیدگاههای مسیر اصلی علمی پزشکی را به چالش کشید. کاردرمانگران به جای تمرکز بر سبب شناسی فیزیکی صرف، در رابطه با ترکیب پیچیدهٔ دلایل اجتماعی، اقتصادی و زیستی که موجب نقص عملکردی میشود، بحث میکردند. به منظور غنیسازی حوزهٔ تخصصی از اصول و تکنیکهای خیلی از رشتهها استفاده شده که شامل پرستاری، روانپزشکی، توانبخشی، خودیاری، ارتوپدی و مددکار اجتماعی میشود اما محدود به اینها نیست. بنیانگذاران بین سالهای ۱۹۰۰ و ۱۹۳۰، حیطهٔ تمرینات و تئوریهای حمایتی پیشرفته را تعیین کردند. انجمن کاردرمانی آمریکا در دههٔ ۱۹۳۰، راهنماهای آموزشی و روشهای معتبری ایجاد کرد.[۴]
جنگ جهانی اول، این تخصص جدید را به روشن کردن نقش کاردرمانی در حوزهٔ پزشکی و استانداردسازی آموزش و تمرینات واداشت. کاردرمانی علاوه بر روشن ساختن تصویر عمومی اش، به تأسیس کلینیکها، کارگاهها و مدارس آموزشی، در سرتاسر کشور پرداخت. با افزایش تعداد مجروحان جنگی، «نیروهای نوسازی» (یک دورهٔ محافظتی برای کمکهای کاردرمانی و فیزیوتراپی)، توسط یک جراح عمومی استخدام شدند. بین سالهای ۱۹۱۷ و ۱۹۲۰ حدود ۱۴۸۰۰۰ مجروح در بیمارستانها جای گرفتند که این آمار تعداد مجروحان خارج از کشور را شامل نمیشود. موفقیت نیروهای نوسازی بیشتر به دست زنان صورت گرفت. پس از جنگ، در جهت حفظ افراد در تخصص، تلاشهایی صورت میگرفت. تأکید حرفه از ایجاد رضایتمندی روحی نوعدوستانهٔ زمان جنگ، به ایجاد رضایتمندی مالی، تخصصی و شخصی از طریق درمان، تغییر یافت. به منظور خوشایند کردن جلسات درمانی، تمرینات، مثل برنامههای آموزشی، استاندارد شدند. معیارهای ایجادشده و انجمن کاردرمانی آمریکا از استخدام دائمی و شرایط کاری منصفانه طرفداری کردند.
با استفاده از این روشها، کاردرمانی، حقانیت پزشکی خود را در دههٔ ۱۹۲۰، جستجو و فراهم کرد.[۲]
Occupational therapy. Toy making in psychiatric hospital. World War 1 era.
این تخصص به رشد و گسترش حوزههایش و ایجاد تمرینات ادامه داد. علم کار، به مطالعه در رابطه با کار میپردازد که در سال ۱۹۸۹ به عنوان ابزاری برای فراهم آوردن پژوهش مبتنی بر شواهد، به منظور پیشبرد تمرین کاردرمانی، با ارائهٔ یک دانش پایهای برای مطالعهٔ موضوعات پیرامون «کار» ایجاد شد.[۵]
فدراسیون جهانی کاردرمانی روز ۲۷ اکتبر را به عنوان روز جهانی کاردرمانی انتخاب کردهاست.
فرایند کاردرمانی شامل ارزیابی، طرح درمان، اجرا، و ارزیابی مجدد است. در مراحل بیماریابی و ارزیابی افرادی که نیاز کاردرمانی دارند مشخص میشوند. در مرحله درمان با توجه به شرایط، امکانات و محدودیتها طرح و زمان ریخته میشود و مورد اجرا قرار میگیرد. پس از اجرا ارزیابی مجدد برای بررسی تأثیر برنامه درمانی انجام میگیرد.
کاردرمانگران قابلیت کار در بسیاری از زمینههای مختلف، با جمعیتهای مختلف و بدست آوردن تخصص در حوزههای گوناگون را دارند. برای این طیف وسیع از تمرینات، با در نظر گرفتن سیستمهای مراقبت سلامت در کشورهای مختلف، طبقهبندیهایی صورت گرفتهاست. در این بخش، از طبقهبندی انجمن کاردرمانی آمریکا استفاده شدهاست. هرچند روشهای دیگری برای طبقهبندی حوزههای کاری در کاردرمانی وجود دارد مثل: تمرینات جسمی، ذهنی و اجتماعی. این طبقهبندیها به محیط تعیین شده توسط جمعیت گیرندهٔ خدمات، بستگی دارند. برای مثال: محیطهای حاد سلامت جسمی یا ذهنی (مانند بیمارستانها) محیطهای تحت حاد (مانند مراکز مراقبت از سالمندان)، کلینیکهای سرپایی یا محیطهای اجتماعی.
در هر یک از حوزههای کاری زیر، کاردرمانی میتواند با جمعیتها، تشخیصهای درمانی و تخصصهای مختلف کار کند.
کاردرمانگران با نوزادان، نوپایان، کودکان، نوجوانان و خانواده هایشان، در محیطهای مختلف شامل مدارس، کلینیکها و خانهها، کار میکنند.[۶] کاردرمانگران به کودکان و مراقبانشان کمک میکنند که قادر به مشارکت در کارهای معنی دار شوند. کاردرمانگران همچنین به نیازهای روانی اجتماعی کودکان و نوجوانان میپردازند تا آنها را قادر به مشارکت در رخدادهای پرمعنی زندگی سازند. این کارها میتواند شامل: رشد نرمال و پیشرفت، تغذیه، بازی، مهارتهای اجتماعی و آموزشی باشد.[۷]
فرمهای متنوع کاردرمانی برای کودکان و نوجوانان:[۶][۷]
حوزههای تمرین سلامت و تندرستی به دلیل افزایش نیاز به خدمات مربوط به تندرستی، در کاردرمانی ایجاد شدهاست. ارتباطی بین تندرستی و سلامت جسمی و همچنین سلامت روان یافت شدهاست :در نتیجه کمک به بهبود سلامت جسمی و روانی مراجعان میتواند موجب ارتقای کلی تندرستی شود.[۸] حوزههای تمرین در سلامت و تندرستی میتوانند بر موارد زیر متمرکز باشند:[۸][۹]
سلامت روان و جنبش درمان اخلاقی به عنوان ریشهٔ کاردرمانی شناخته شدهاند.[۱۰] براساس سازمان سلامت جهانی(WHO)، اختلال روانی یکی از رو به رشدترین انواع ایجادکنندهٔ ناتوانی است.[۱۱] بر پیشگیری ودرمان اختلال روانی در گروههای مختلف افراد، شامل کودکان، نوجوانان، سالمندان و افراد دارای مشکلات شدید و پایدار سلامت روان، تمرکز شدهاست.[۱۲] بهطور اختصاصی تر، پرسنل نظامی و سربازان جنگی سابق، گروههایی از افراد هستند که میتوانند از کاردرمانی سود ببرند. کاردرمانگران، خدمات سلامت روان را در موقعیتهای مختلفی شامل بیمارستانها، برنامههای روزانه و تسهیلات مراقبت طولانی مدت فراهم میکنند.[۱۳]
اختلالات سلامت روانی که ممکن است نیازمند کاردرمانی باشند شامل اسکیزوفرنی و دیگر اختلالات سایکوتیک، اختلالات افسردگی، اختلالات اضطرابی، تروما-و اختلالات اضطرابی وابسته (اختلال استرس پس از سانحه و اختلال استرس حاد)- و اختلال وسواسی جبری و اختلالات وابسته به آن مانند احتکار و اختلالات عصبی رشدی مانند اختلالات طیف درخودماندگی، اختلال کم توجهی/بیش فعالی و اختلالات یادگیری است.[۱۴]
کاردرمانگران به افراد دارای اختلال روانی کمک میکنند که مهارتهای لازم برای مراقبت از خود یا دیگران را، که شامل موارد زیر است، بدست آورند:[۱۵]
در حوزهٔ کاردرمانی، ارزیابیهای متنوعی صورت میگیرد که میتوان از آن برای افراد دارای مشکلات سلامت روان استفاده کرد. این ابزارهای ارزیابی، بهطور کلی، عملکرد کاری و مشارکت افراد را در حوزههای مختلف، ارزیابی میکنند.
تاریخ استفاده از روانشناسی در کاردرمانی به آغاز حرفه برمیگردد. کاردرمانی همانند زمان کنونی، خود را با بیشتر مطالعات روانشناسی در قرن ۲۰ انطباق داده است. این رشته میتواند بعضی از ایدههای مرکزی خود را به زیگموند فروید نسبت دهد مانند تئوری او دربارهٔ احساسات و تأثیر آن بر رفتار.[۱۶] تئوری شخصیت فروید دربارهٔ نیروهای روانی است که او آن را اید، ایگو و سوپر ایگو نامید، همگی بازتاب این است که چطور عدم تعادل بین این سه نیرو بر جسم و روان اثر میگذارد. این عدم تعادل بر روی رفتار تأثیر میگذارد که باعث اخلال در کارهای روزانه مانند روابط اجتماعی با دیگران، شرکت در یک تفریح و حتی مدیریت منابع مالی میشود.
درکنار تأثیرات فروید، کارل گوستاو یونگ نیز بعضی از مفاهیم روانشناسی که امروزه در کاردرمانی استفاده میشود را بیان کرد. همانند فروید، تئوریهای یونگ عمدتاً دربارهٔ تأثیر ناخودآگاه بر روی رفتار یک شخص هستند. برای کاردرمانگران، ناخودآگاه نقشی در اینکه چطور بیمار میخواهد نحوهٔ انجام فعالیتهای درمانی را انتخاب کند، ایفا میکند.. یونگ همچنین یک باور اصلی بر اساس ایدهآلهایش را در مورد پتانسیل تواناییهای افراد در درک خواستههای دیگران، به فلسفهٔ کاردرمانی افزود. اینها مستقیماً به فلسفهٔ کاردرمانی مربوط میشود که یک ارتباط بین فردی بین مراجع و درمانگر وجود دارد که کلید کمک به بیمار برای رسیدن به همهٔ پتانسیلهایش است.
اولین مدل درمانی برای بیماران ذهنی توسط دانشگاه جان هاپکینز ساخته شد که نام آن «تمرین عادت» بود. اگرچه این مدل برای کاردرمانی ساخته نشده بود، اما هنوزم به یاد کاردرمانی معاصر میاندازد که ریشههای اصلی این رشته بیشتر کمک کردن به آنهایی که عمدتاً بیمار روانی به جای بیمار فیزیکی یا تأخیر رشدی هستند بود. اگرچه امروز همان اهداف امروزه نیز وجود دارد.[۱۷]
کاردرمانگران برای حفظ استقلال در انجام کارها، مشارکت در فعالیتهای معنادار و داشتن یک زندگی کامیاب به افراد سالمند کمک میکنند. بعضی از حوزههایی که کاردرمانگران میتوانند به این مراجعان کمک کنند شامل کمک به افراد دچار بیماری آلزایمر، پارکینسون، مشکلات شناختی، ناتوانی در حرکت کردن، دید کم و کمک به انجام کارهای روزمره زندگی مثل آموزش مراقبت از خود، داشتن بهداشت و سلامت، آشپزی، داشتن تفریح، استفاده از ابزار و وسایل و … میباشد.[۱۸][۱۹][۲۰]
کاردرمانگران نیازهای توانبخشی و مشارکت افراد دچار ناتوانی را آموزش میبینند. کاردرمانگران شرایط درمانی را برای تمام سنین در گسترهای با تنوع بسیار زیاد فراهم میکنند. مانند توانبخشی در بیمارستانها و مراکز درمانی، توانبخشی در منزل، برنامههای توانبخشی روزانه و …. برای ریختن طرح درمانی، کاردرمانگران باید به تمام جنبههای فیزیکی، شناختی، روانی-اجتماعی و نیازهای محیطی که میتواند بر مراجع تأثیر بگذارد آگاهی کامل داشته باشند.
کاردرمانی
توانبخشی مراجعان تنوع بسیار زیادی (در زیر فقط نمونهٔ بسیار کوچکی از کار کاردرمانگران ارائه میشود و شامل تمام موارد نیست، حتی در جزئیات نیز صرفاً شامل موارد زیر نمیشود و تنوعی از کارها را میتوان انجام داد) دارد مانند:
کاردرمانگران ممکن است با مراجعانی کار کنند که دچار یک آسیب شدهاند و تلاش میکنند که به کار قبلی خود با همان ویژگیهای قبل بازگردند. کاردرمانگران همچنین میتوانند با ایجاد شرایط ارگونومی در محیطهای کاری از آسیب یا جراحت در حین کار جلوگیری کنند.[۲۵]
این گروه فعالیتهایی را شامل میشود که زندگی، نشاط و لذت به همراه دارند و همچنین روشی مطمئن برای تمرین زندگی واقعی هستند. فعالیتهای تفریحی شامل بازیهای اکتشافی، ورزشها، وسایل بازی، سرگرمیها، ایفای نقش موسیقی و فعالیتهای اجتماعی میگردد.
این رشته تنها از طریق آزمون سراسری سازمان سنجش آموزش کشور دانشجو میپذیرد و در هنگام تحصیل زیر نظر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اداره میشود. این رشته جز علوم پزشکی محسوب شده و دارندگان مدرک میتوانند پس از گذارندن دوره اقدام به تأسیس مطب و کلینیک یا بیمارستانهای توانبخشی نمایند. در میان دانشگاههای ارائه دهنده، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، ایران، شهید بهشتی، تهران، شیراز، اصفهان، تبریز، سمنان و جندی شاپور اهواز و زنجان
عضو فدراسیون جهانی کاردرمانی هستند.
[www.mehr-kain.com «تعریف علم کاردرمانی»] مقدار |پیوند=
را بررسی کنید (کمک). آسایشگاه سالمندان مهرکیان. دریافتشده در ۲۰۱۵-۱۰-۰۴. Quiroga, Virginia A. M. , PhD (1995), Occupational Therapy: The First 30 Years, 1900–1930. Bethesda, Maryland: American Occupational Therapy Association, Inc. ISBN978-1-56900-025-0 Peloquin, S. (1989). Moral Treatment: Contexts Considered. American Journal of Occupational Therapy,43(8), p. 537-544 خطای یادکرد: برچسب <ref>
نامعتبر؛ نام «peloquin» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شدهاست. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). Colman, W. (1992). Maintaining autonomy: The struggle between occupational therapy and physical medicine. American Journal of Occupational Therapy, 46, 63-70. Yerxa, E. , Clark, F. , Jackson, J. , Pierce, D. , & Zemke, R. (1989). An introduction to occupational science, A foundation for occupational therapy in the 21st century. Haworth Press. AOTA. “Children and Youth”. Retrieved 19 April 2012. Case-Smith, J. (2010). Occupational Therapy for Children. Maryland Heights, MO: Mosby/Elsevier. AOTA. “Health and Wellness”. Brownson, C. A.; Scaffa, M. E. (2001). “Occupational therapy in the promotion of health and the prevention of disease and disability statement”. American Journal of Occupational Therapy. 55 (6): 656–660. Brown, C. , Stoffel, V. , & Phillip, J. (2010). Occupational Therapy in Mental Health. A Vision for Participation. FA Davis Company, Philadelphia. World Health Organization. “Mental Health Atlas 2011”. Retrieved 19 April 2012. AOTA. “Mental Health”. Cogan, Alison M. (July–August 2014). “Supporting our military families: a case for a larger role for occupational therapy in prevention and mental health care”. AJOT: American Journal of Occupational Therapy. 64 (8): 478. “DSM V”. Cara, E. (2005). Psychosocial occupational therapy: a clinical practice. Clifton Park, NY: Delmar Publishing. Sorenson, Jane. “Basic Psychology in Occupational Therapy”. http://occupational-therapy.advanceweb.com/article/basic-psychology-in-occupational-therapy.aspx?CP=5. External link in |website=
(help); Jackman, M. “Occupational therapy and Mental Health”. http://psychcentral.com/lib/occupational-therapy-and-mental-health/00014717. External link in |website=
(help); Yamkovenko, S. “The emerging niche: What is next in your practice area?”. Retrieved 19 April 2012. Warren, M. “Occupational therapy services for persons with visual impairment” (PDF). Retrieved 19 April 2012. AOTA. “Alzheimer’s Disease FAQ”. American Occupational Therapy Association. “Autism in Adults”. Radomski, M.V. (2008). Occupational Therapy for Physical Dysfunction (6 ed.). Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins. American Occupational Therapy Association. “New Technology in Rehabilitation”. Retrieved 23 April 2012. American Occupational Therapy Association. “Veteran and Wounded Warrior Care”. Retrieved 23 April 2012.